Doanh nhân Việt Nam: Khát vọng 10 năm sau

Tròn 5 năm kể từ ngày Báo Doanh Nhân Sài Gòn khởi xướng Ngày Doanh nhân Việt Nam (13/10/2004 - 13/10/2009). Từ đó đến nay đã có rất nhiều thay đổi trong đội ngũ doanh nhân VN. Từ cách gọi miệt thị “tư thương”, “con buôn”, những thương nhân nay đã được tôn vinh là doanh nhân, đàng hoàng mở ra một nền kinh tế dân doanh năng động nhất trong xung lực phát triển kinh tế đất nước. Những doanh nhân thành đạt trở thành biểu tượng mới, như cách nói cửa miệng “giàu có và thành đạt”, xác lập một thang bậc mới trong các thành phần xã hội.

Dù không nhanh nhưng chúng ta đã có một đội ngũ doanh nhân hùng hậu, ngay cả khi so sánh với các nước láng giềng như Thái Lan hay Singapore. Năm 2008, cả nước có hơn 376 nghìn DN, thu hút trên 15 triệu lao động có thu nhập ổn định, tạo ra gần 50% giá trị GDP và 40% giá trị kim ngạch xuất khẩu. Đến 9 tháng đầu năm 2009, cả nước có thêm 62 nghìn DN đăng ký, và dự kiến đến cuối năm sẽ có khoảng 460 nghìn DN.

Lễ trao danh hiệu Doanh nhân Sài Gòn tiêu biểu năm 2009

Giai đoạn 2010-2020, trung bình mỗi năm, nước ta sẽ có khoảng 100 nghìn DN được thành lập. Đội ngũ doanh nhân VN bước đầu đã định hình được những bản sắc riêng, thế mạnh riêng nhưng cũng bộc lộ nhiều điểm yếu cần khắc phục. Họ cần liên kết mạnh hơn, kỹ năng quản trị khoa học hơn, đầu tư nhiều hơn cho con người và kỹ thuật... Đó là những yêu cầu của hiện tại và tương lai cho một đội ngũ doanh nhân biết làm giàu một cách nhân bản và có văn hóa.

Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đang tạo cơ hội rất lớn cho DN, doanh nhân VN. Thế nhưng, ưu tiên chọn hàng VN rõ ràng không đơn giản là một hành vi kinh tế, mà ủng hộ hàng nội, bảo vệ nền sản xuất trong nước cũng thể hiện lòng yêu nước. Lòng yêu nước tuy không khó để khơi dậy nhưng cũng không dễ để nuôi dưỡng. Không thể cổ động người dân yêu nước chỉ qua hành vi mua sắm, mà còn phải thay đổi nhận thức về hàng hóa do DN VN sản xuất. Trong một thị trường quốc tế không còn rào cản, hàng Việt, dịch vụ Việt phải tốt hơn ở Trung Quốc, đẹp hơn ở Hàn Quốc, chu đáo hơn ở Singapore... mới có thể thuyết phục và khơi gợi niềm tự hào của người VN.

Chúng ta có thể tự hào về hàng Việt được hay không khi sau gần hai thập niên hưởng lợi từ nhiều chính sách ưu đãi, trong sáu liên doanh sản xuất, lắp ráp ô tô tại VN, chỉ có duy nhất một đơn vị đạt tỷ lệ nội địa hóa 10% là Honda Việt Nam? Không chỉ ngành mũi nhọn như sản xuất ô tô, chúng ta có thể tự hào được hay không khi cho đến nay không một thương hiệu, nhãn hiệu nào của VN đứng trong danh sách những thương hiệu lớn của thế giới, dù đã có rất nhiều nỗ lực xây dựng những thương hiệu quốc gia? Mới đây, một công ty thực phẩm lớn lén lút tung ra thị trường hàng chục tấn giò heo nhập khẩu quá hạn sử dụng, không hạn sử dụng, nước tương của nhiều DN chứa chất độc hại 3-MCPD... Còn biết bao chuyện ăn bớt, bán thiếu, rút ruột chất lượng đến mức người tiêu dùng cảm thấy sợ hãi khi ra đường ăn uống... Rõ ràng, không chỉ có kỹ năng quản trị, công nghệ, mà đạo đức vẫn đang là một thách thức với DN, doanh nhân VN.

Một đề án lớn về phát huy vai trò của doanh nhân VN đang được Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam xây dựng trình Bộ Chính trị xem xét, đã khẳng định, tầng lớp doanh nhân đóng vai trò chủ lực, quyết định đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia. Đối với VN, phát triển tầng lớp doanh nhân sẽ là một trong những điểm đột phá để “VN nhanh chóng vượt lên, sánh vai các cường quốc”... Ngày nay, chúng ta đã thấy hình ảnh đó qua những doanh nhân trẻ hồ hởi tham dự những buổi thuyết giảng của các giáo sư kinh tế nổi tiếng như Tom Cannon, Philip Kotler, họ hiểu rằng, xóa đi mặc cảm về tri thức là con đường nhanh nhất đi đến bình đẳng và tự tin trước đối tác nước ngoài.

Từ hôm nay, chúng ta đặt hy vọng vào đội ngũ doanh nhân VN của mười năm tới...

BAN BIÊN TẬP
Báo Doanh Nhân Sài Gòn