Văn hóa tổ chức - Nền tảng sống còn của doanh nghiệp trong kỷ nguyên số

Chìa khóa thu hút và giữ chân nhân tài

Văn hóa tổ chức được hiểu là tập hợp các giá trị, niềm tin, quy tắc và triết lý chung làm kim chỉ nam cho mọi hành vi, quyết định trong một DN. Đây là yếu tố cốt lõi giúp định hình phong cách làm việc, cách ứng xử giữa các thành viên và với đối tác, khách hàng bên ngoài. Văn hóa không chỉ biểu hiện qua những quy định được công bố rõ ràng mà còn ngấm ngầm tồn tại trong thái độ, thói quen và mối quan hệ giữa con người trong tổ chức.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực quản trị nhân sự, một nền văn hóa lành mạnh sẽ tạo nên cảm giác “thuộc về” cho nhân viên, thúc đẩy sự gắn kết, đồng thuận và đồng lòng hướng tới mục tiêu chung. Ngược lại, văn hóa yếu kém hay mâu thuẫn dễ dẫn đến xung đột, mất định hướng và giảm sút hiệu quả công việc. Vì thế, quản lý và phát triển văn hóa tổ chức là nhiệm vụ chiến lược không thể xem nhẹ.

Văn hóa DN không chỉ ảnh hưởng đến nội bộ mà còn tạo nên hình ảnh và uy tín của DN trên thị trường. Những tổ chức có văn hóa tích cực, minh bạch và lấy khách hàng làm trung tâm thường thu hút được sự tin tưởng lâu dài của đối tác và người tiêu dùng, từ đó tạo dựng lợi thế cạnh tranh bền vững.

Ví dụ, Vinamilk, công ty sữa hàng đầu Việt Nam là minh chứng sống động cho sức mạnh của văn hóa tổ chức. Với các giá trị cốt lõi như chính trực, sáng tạo và hợp tác, Vinamilk xây dựng môi trường làm việc gắn kết, giữ chân nhân tài với tỷ lệ nghỉ việc chỉ 5%. Văn hóa số giúp công ty ứng dụng AI, tối ưu chuỗi cung ứng, đạt doanh thu hợp nhất 61.824 tỷ đồng năm 2024, tăng 2,2% so với năm trước. Các chương trình CSR và lấy khách hàng làm trung tâm củng cố uy tín thương hiệu, đưa Vinamilk vào top 50 thương hiệu giá trị nhất Việt Nam, khẳng định văn hóa là nền tảng phát triển bền vững.

Thực tế cho thấy trong thị trường lao động ngày nay, nhân tài không chỉ quan tâm đến mức lương mà còn đặc biệt chú ý đến văn hóa của DN. Một khảo sát gần đây cho thấy hơn ba phần tư người lao động cân nhắc kỹ lưỡng văn hóa công ty trước khi ứng tuyển, và nhiều người sẵn sàng đổi công việc với thu nhập thấp hơn nếu môi trường làm việc phù hợp với giá trị cá nhân.

Văn hóa tích cực giúp DN không chỉ thu hút mà còn giữ chân được nhân sự giỏi -tài sản quý giá nhất của tổ chức. Một môi trường làm việc lành mạnh, nơi nhân viên được tôn trọng, có cơ hội phát triển và được ghi nhận đóng góp sẽ tạo ra động lực to lớn để họ chủ động cống hiến và sáng tạo, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, dịch vụ.

Bên cạnh đó, văn hóa còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả phối hợp và hoạt động nội bộ. Khi mọi người cùng chia sẻ một hệ giá trị chung, biết cách tương tác, hỗ trợ và tôn trọng lẫn nhau, tổ chức vận hành trơn tru, ra quyết định nhanh và linh hoạt trước những thay đổi. Đây là lợi thế cạnh tranh không thể sao chép mà DN nào cũng cần nỗ lực xây dựng.

Ngoài ra, văn hóa DN còn ảnh hưởng đến cách khách hàng và đối tác nhìn nhận thương hiệu. Một tổ chức với giá trị đạo đức rõ ràng, minh bạch và luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu sẽ tạo dựng được lòng tin bền vững. Khách hàng hài lòng, trung thành không chỉ giúp DN phát triển ổn định mà còn tạo dựng được danh tiếng tốt trên thị trường đầy cạnh tranh.

Theo chuyên gia khai vấn lãnh đạo Dương Thuý Quỳnh, việc giữ chân được nhân tài hay đơn giản hơn là những lao động giỏi, tận tâm - trong bối cảnh có quá nhiều sự thay đổi về thị trường việc làm, sự chuyển giao thế hệ mới, tâm lý người đi làm hậu đại dịch… là bài toán “đau đầu”. Người đi làm của thời đại này có những nhu cầu vượt trội về việc cần được lắng nghe, tôn trọng và thấu hiểu. Đặc biệt là thế hệ genY, genZ, họ có thể nhảy việc chỉ đơn giản vì không thích cách làm việc của người sếp.

Một thống kê gần đây từ Anphabe khiến DN phải suy ngẫm. Theo đó, 42% nhân viên trong các doanh nghiệp hiện nay đang rơi vào trạng thái “thờ ơ” nghĩa là họ vẫn đến làm việc, vẫn hoàn thành nhiệm vụ, nhưng không còn cảm thấy thực sự gắn bó với tổ chức. Đây chính là hiện tượng nghỉ việc trong thầm lặng mà nhiều người ít nhận ra. Khi gần một nửa lực lượng lao động của bạn đang trong trạng thái “có mặt nhưng không còn hiện diện”, đó không chỉ là vấn đề cá nhân mà thực sự là một rủi ro cho một tổ chức. Điều này có nghĩa là, họ vẫn đến công ty, vẫn làm việc, nhưng lòng nhiệt huyết và sự gắn kết với công việc, doanh nghiệp dường như đã biến mất.

Chiến lược phát triển bền vững

Năm 2025, nhiều DN đang đối mặt với những thách thức lớn trong việc xây dựng và củng cố văn hóa tổ chức nhằm thích nghi với kỷ nguyên số. Những chuyển biến mạnh mẽ trong công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, cùng các xu hướng tái cấu trúc nhân sự đặt ra yêu cầu mới về văn hóa DN.

Theo chia sẻ của ông Lê Quang Vũ - CEO Blue C, một chuyên gia về phát triển văn hóa tổ chức, việc định hình văn hóa phải được thực hiện bài bản và theo phương pháp khoa học để xác định chính xác bản sắc DN. “Xây dựng nền tảng văn hóa đúng cách sẽ giúp tổ chức duy trì sự nhất quán trong hành động, đồng thời hỗ trợ hiệu quả cho sự phát triển dài hạn. Nhiều DN hiện nay vẫn còn lúng túng trong việc chuẩn hóa và thực thi văn hóa, do đó cần có sự đầu tư nghiêm túc, tránh chỉ dừng lại ở các khẩu hiệu”.

Một trong những áp lực lớn nhất hiện nay là giúp nhân viên thích nghi với sự thay đổi liên tục. Khảo sát cho thấy gần 60% nhân viên cảm thấy quá tải trước nhiều biến động cùng lúc, và một nửa không hiểu rõ lý do những thay đổi này. Điều này dẫn đến nguy cơ giảm động lực, phản kháng hoặc thờ ơ với các chính sách mới.

Văn hóa DN phải linh hoạt, cởi mở và minh bạch để giúp nhân viên hiểu rõ vai trò và mục tiêu của mình trong quá trình chuyển đổi. Việc truyền thông, đào tạo và hướng dẫn rõ ràng là “chìa khóa” để giảm bớt sự lo lắng, tăng sự đồng thuận và góp phần vào thành công chung.

Đặc biệt, chuyển đổi số không thể thiếu văn hóa số - một văn hóa đặt khách hàng làm trung tâm, dựa trên dữ liệu, thúc đẩy hợp tác đa phòng ban và đổi mới liên tục. Theo ông Quang Vũ, đầu tư xây dựng văn hóa số giúp DN tháo gỡ những rào cản nội bộ, từ đó thuận lợi hơn trong việc ứng dụng công nghệ tiên tiến như AI - vốn là công cụ có sức mạnh nhưng cũng đầy thách thức nếu nhân viên chưa được chuẩn bị kỹ càng.

Trong bối cảnh các DN tinh giản bộ máy, việc hòa nhập nhân sự mới và củng cố niềm tin nội bộ càng trở nên cần thiết. Sự đồng thuận văn hóa là yếu tố quan trọng để tránh tình trạng phân tán và mất cân bằng đội ngũ. Ngoài ra, văn hóa quan tâm, tức sự chăm sóc về mặt tinh thần và thể chất dành cho nhân viên, cũng ngày càng được chú trọng. Một môi trường làm việc quan tâm sẽ giúp tăng sự gắn bó, giảm kiệt sức và nâng cao năng suất.

Và một nền văn hóa lành mạnh sẽ giúp loại bỏ những tranh chấp không cần thiết, tăng cường sự hợp tác và giao tiếp hiệu quả. Khi nhân viên xem nhau không chỉ là đồng nghiệp mà là đồng đội cùng chung mục tiêu, sức mạnh của tập thể sẽ được phát huy tối đa, giúp DN vững vàng tiến bước trong mọi hoàn cảnh.

Văn hóa tổ chức là tài sản vô giá, độc nhất và không thể sao chép của mỗi DN. Đây chính là bộ gen tạo nên bản sắc, sự gắn kết và năng lực cạnh tranh bền vững. Trong thời đại chuyển đổi số với nhiều biến động khó lường, xây dựng và duy trì văn hóa DN là chiến lược sống còn.

Đầu tư cho văn hóa không phải là chi phí mà là khoản đầu tư sinh lời nhất, giúp DN vận hành hiệu quả, thích nghi nhanh và phát triển thịnh vượng. Những DN biết nâng niu và phát triển văn hóa sẽ là những người chiến thắng trong cuộc đua lâu dài.