Thế giới đối mặt làn sóng “đại nghỉ việc” hậu Covid-19

“The Great Resignation” là cụm từ xuất hiện từ giữa năm 2021 để miêu tả làn sóng nghỉ việc hàng loạt của người lao động tại Mỹ. Không chỉ dừng lại tại nước này, làn sóng nghỉ việc cũng đang diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới. Nước Anh đang chứng kiến làn sóng nghỉ việc ồ ạt tạo nên cơn khủng hoảng tuyển dụng năm 2022. Tại Úc, theo nghiên cứu mới, có tới 25% số người lao động đang cân nhắc rời bỏ vị trí hiện tại, tức cứ 5 người sẽ có một người thay đổi công việc mới.

Tại Ấn Độ, tỷ lệ nghỉ việc trong ngành công nghệ thông tin đạt con số kỷ lục trong năm 2021. Trong khi đó, theo khảo sát của chính phủ Nhật Bản, 8 triệu nhân viên văn phòng toàn thời gian đang muốn thay đổi công việc hiện tại của họ. 

Khi đại dịch Covid-19 diễn ra và cuộc sống hằng ngày chuyển sang trực tuyến nhiều hơn, tình trạng lao động nghỉ việc đã bùng nổ khắp nơi. Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, mức độ nghỉ việc đang gia tăng trong hầu hết các ngành, đặc biệt là dịch vụ lưu trú, dịch vụ ăn uống, giải trí và khách sạn. Tuy nhiên, ngay cả các ngành như công nghệ, chăm sóc sức khỏe và giáo dục cũng chứng kiến số lượng nhân viên bị cắt giảm và nghỉ việc tăng mạnh.

Trong suốt đại dịch, nhân viên có nhiều thời gian để suy nghĩ về môi trường làm việc và con đường sự nghiệp nếu vị trí hiện tại không thể đáp ứng nhu cầu sức khỏe và hạnh phúc của họ. Nhân viên trẻ, đặc biệt là sinh viên có thu nhập thấp, tự do hơn trong việc quyết định rời bỏ công việc mà họ không thích và theo đuổi các cơ hội khác.

Link bài viết

Theo báo cáo của Bộ Lao động Mỹ, số người nghỉ việc hoặc bị sa thải trong năm 2022 tại nước này lên tới trên 14 triệu lao động. Các báo cáo khác cho thấy khoảng 36% người lao động Mỹ dự định nghỉ việc trong năm 2023. Viện Kinh tế Quốc tế Peterson cho biết, số lượng lao động nghỉ việc mỗi tháng của nền kinh tế Mỹ vào khoảng 1,5 triệu người, trong đó riêng lĩnh vực công nghệ là 30.000 trường hợp.

Đại dịch Covid-19 chỉ là một nguyên nhân dẫn tới tình trạng sa thải và nghỉ việc ồ ạt tại các tập đoàn lớn của Mỹ. Kết quả cuộc khảo sát tiến hành gần đây của trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy, thu nhập thấp (63%), thiếu cơ hội thăng tiến (63%) và cảm thấy không được tôn trọng tại nơi làm việc (57%) là những lý do hàng đầu khiến người Mỹ nghỉ việc trong năm ngoái.

Ngày càng có nhiều người đánh giá lại các ưu tiên việc làm của bản thân. Những người làm công ăn lương sau một thời gian đi làm tích lũy kinh nghiệm và tài chính tại các công ty lớn, giờ đây bắt đầu nghĩ đến chuyện nghỉ việc và ra làm nghề tự do, tức là đổi vai từ người làm thuê sang làm chủ. Sự ra đời của các ứng dụng, trang web kinh doanh trực tuyến đã giúp nhiều người lao động có thêm lựa chọn khởi nghiệp theo hướng này.

Trên thực tế, “đại nghỉ việc” có vẻ đang song hành với sự bùng nổ của các doanh nghiệp khởi nghiệp (startup). Ngoài ra, việc các tập đoàn công nghệ đẩy nhanh áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào quy trình quản lý và điều hành cũng là một nguyên nhân dẫn tới xu thế “đại nghỉ việc”, chiếm 28% trên tổng số vị trí bị sa thải.   

Giới chuyên gia kinh tế cho rằng, xu thế “đại nghỉ việc” đang ít nhiều ảnh hưởng tới đời sống của người lao động, hoạt động của nhiều doanh nghiệp và thị trường việc làm. Nhất là khi điều này xảy ra với tập đoàn lớn, những nơi uy tín và thương hiệu vốn được xem là tiêu chuẩn đánh giá thành công.

Sa thải ồ ạt dễ tạo tâm lý xã hội về một sự đi xuống của doanh nghiệp, đồng thời đây cũng là một trong những chỉ dấu báo hiệu suy thoái. Đó là chưa kể nguy cơ làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp, bởi không phải người lao động nào sau khi nghỉ việc cũng có thể tìm được ngay một công việc mới.

Tuy nhiên, “đại nghỉ việc” cũng có những tác động tích cực với nền kinh tế. Xu thế này được cho là cơ hội để sắp xếp lại thị trường việc làm. Các tập đoàn công nghệ lớn tại Mỹ hiện sử dụng khoảng 9 triệu lao động, chiếm 2% thị trường việc làm, trong khi nhu cầu việc làm tại các lĩnh vực khác của nền kinh tế cao hơn nhiều, ví dụ khu vực dịch vụ là 14% hay chăm sóc sức khỏe là 11%.

Trên thực tế, tình trạng nhảy việc của lực lượng lao động tại “những gã khổng lồ” đang giúp thị trường việc làm tái phân bổ chất xám và nhân lực lành nghề cho các công ty nhỏ hơn. Với người lao động, nghỉ việc cũng là cơ hội để họ tìm một công việc tốt hơn và mức thu nhập cao hơn. Bỏ một công việc cũ là dịp để người lao động làm mới bản thân và tìm kiếm những vị trí tốt hơn, phù hợp hơn với các mục tiêu nghề nghiệp và cuộc sống.    

Theo các chuyên gia kinh tế, nếu vòng xoáy sa thải và nghỉ việc hàng loạt như hiện nay tại các công ty lớn tiếp diễn một thời gian dài, thị trường việc làm sẽ đối mặt với không ít hệ lụy. Do đó, thay vì sa thải, doanh nghiệp nên giữ chân người lao động bằng cách tăng lương, dành cho họ thời gian nghỉ ngơi và hỗ trợ nhiều hơn. 

Doanh nghiệp cũng có thể sắp xếp công việc một cách hợp lý hơn, như làm việc từ xa và lịch trình linh hoạt. Không chỉ vật chất, người sử dụng lao động cần được quan tâm hỗ trợ sức khỏe tinh thần, sự ghi nhận và cơ hội thăng tiến, cũng như các chế độ đãi ngộ phù hợp.