TP.HCM sẽ tăng trưởng xanh như thế nào?

Về cơ bản, kinh tế TP.HCM chủ yếu vẫn phát triển theo hướng kinh tế tuyến tính, việc bảo vệ môi trường có nhiều tiến bộ song còn nhiều việc phải làm tích cực hơn.

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi thừa nhận, thành phố đang chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông, thiếu hụt nguồn nhân lực cũng như những tác động của tính chu kỳ kinh tế.

Dù là địa phương có quy mô kinh tế lớn nhất, đóng góp khoảng 1/5 GDP, thu hơn 1/4 ngân sách quốc gia, dẫn đầu về thu hút FDI và xuất nhập khẩu, số doanh nghiệp đang hoạt động chiếm gần 30% cả nước, nhưng TP.HCM là địa phương có tổng lượng phát thải khí nhà kính đến 57,6 triệu tấn/năm, chiếm 23,3% cả nước.

Kinh tế xanh, tăng trưởng xanh là con đường tất yếu mà TP.HCM phải đi. Nghị quyết 98/2023/QH15 (Nghị quyết 98) về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM của Quốc hội đã mở ra nhiều cơ hội cho thành phố khơi thông nguồn lực và tạo đà phát triển mạnh mẽ trở lại. Nghị quyết 98 đã tháo gỡ được điểm nghẽn về thể chế, hạ tầng, từ đó kéo theo những điểm nghẽn khác dần được tháo gỡ.

Việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng đề án đưa TP.HCM trở thành trung tâm tài chính của khu vực là rất cần thiết trong lộ trình xây dựng chiến lược tăng trưởng xanh, kinh tế bền vững. Song song đó, TP.HCM phải đi đầu trong phát triển, thử nghiệm các sản phẩm mới, sản phẩm xanh và là trung tâm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo của cả nước.

Nhưng muốn đạt được những điều đó, thành phố cần tiên phong thu hút các nguồn lực tài chính xanh cho tăng trưởng, tiên phong trong việc phát hành trái phiếu xanh.

Ông Nguyễn Minh Vũ - Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao khi phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế TP.HCM năm 2023 vừa qua cho rằng, TP.HCM đang có điều kiện rất thuận lợi để trở thành “cực thu hút” các nguồn tài chính xanh đang có xu hướng gia tăng hiện nay. Nhưng để thu hút được các nguồn lực tài chính này, Trung tâm Tài chính TP.HCM phải là trung tâm tài chính thế hệ mới, với tài chính khí hậu, tài chính xanh, tài chính công nghệ đóng vai trò trung tâm.

Muốn làm được điều này, TP.HCM phải sớm ban hành chính sách hoặc cho thử nghiệm có kiểm soát đối với một số công cụ tài chính mới như phát hành trái phiếu xanh, xây dựng sàn giao dịch carbon theo tiêu chuẩn quốc tế, tiến tới kết nối với các nước ASEAN để trở thành trung tâm giao dịch tín chỉ carbon của khu vực với tầm nhìn toàn cầu.

Cùng với trung tâm tài chính xanh, để thúc đẩy tăng trưởng xanh, một trong những nhiệm vụ quan trọng của TP.HCM là phải thúc đẩy ứng dụng mạnh mẽ khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Vì thế, việc TP.HCM tham gia Diễn đàn Kinh tế Thế giới và thành lập Trung tâm Cách mạng công nghiệp 4.0 đang mang lại niềm tin cho doanh nghiệp về mục tiêu phát triển xanh, tăng trưởng bền vững.

Trung tâm này sẽ là nơi đề xuất các giải pháp cũng như kiến nghị chính sách, nghiên cứu trên các lĩnh vực ưu tiên, đột phá của thành phố phù hợp với định hướng quốc tế. Và từ đề xuất của trung tâm này, TP.HCM sẽ huy động nguồn lực, vốn, sự hỗ trợ của Chính phủ, sự tham gia của doanh nghiệp để áp dụng những công nghệ mới phù hợp với xu hướng của cách mạng công nghiệp 4.0.

Người đứng đầu chính quyền thành phố cho rằng, tuyên bố chung về hợp tác giữa TP.HCM và Diễn đàn Kinh tế Thế giới là bước khởi đầu rất quan trọng để tiến tới hiện thực hóa các mục tiêu về tăng trưởng xanh, phát triển bền vững. Lãnh đạo thành phố cam kết sớm hoàn thành khung chiến lược phát triển xanh đến năm 2030 và tầm nhìn đến 2050, trong đó lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm của chuyển đổi.

Khung chiến lược xanh tập trung vào 4 nội dung, gồm nguồn lực xanh (nhân lực trình độ cao, tài chính xanh và hợp tác quốc tế), hạ tầng xanh (chuyển đổi năng lượng xanh, nước sạch và sử dụng nước tiết kiệm, tuần hoàn tài nguyên), hành vi xanh (tiêu dùng xanh, giao thông và xây dựng xanh) và các ngành nghề, lĩnh vực tiên phong trong chuyển đổi xanh gồm sản xuất công nghệ cao, khởi nghiệp xanh, đổi mới sáng tạo, du lịch, nông nghiệp, thực phẩm xanh.

TP.HCM đang khẩn trương xây dựng khung hành động xanh với lộ trình cụ thể đối với người dân, chính quyền, doanh nghiệp, đồng thời nhanh chóng đề xuất ban hành các quy chuẩn dựa trên quy chuẩn, thông lệ quốc tế để có những khung chi phối từ sản xuất đến tiêu dùng xanh, các yếu tố hỗ trợ phát triển xanh (dự kiến ban hành vào cuối năm nay) để có thể thực thi từ đầu năm 2024. TP.HCM cũng sẽ có thêm những chính sách để đồng hành cùng quá trình chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế xanh…