 |
Với nguyên tác đạt mức xuất bản ấn tượng trên toàn thế giới: 270 triệu bản, 32 ngôn ngữ, sự trở lại của Lucky Luke với thị trường sách Việt là kết quả của một thương vụ kéo dài, trắc trở vì những vấn đề liên quan đến tác quyền kết hợp với sự nhạy bén của người làm công tác xuất bản.
Xa tầm tay với
 |
Xoay quanh nhân vật chính là chàng cao bồi nghèo, đơn độc nhưng rất quả cảm và trượng nghĩa, bộ truyện Lucky Luke do họa sĩ người Bỉ Morris sáng tác từ năm 1946, xuất bản đầu tiên trên các tạp chí truyện tranh của Pháp.
Ngoài nét vẽ sống động, dễ thương thì bộ truyện còn có lợi thế về nội dung bởi nó có sự tham gia của tác giả René Goscinny, cha đẻ của nhân vật nhóc Nicolais nổi tiếng trên toàn thế giới.
Hành trình rong ruổi, chiến đấu với cái ác để bảo vệ công lý, không màng đến lợi danh của chàng cao bồi có biệt tài “bắn nhanh hơn cái bóng của mình” đã làm ngất ngây bạn đọc trẻ con cũng như người lớn toàn cầu. Ngoài truyện tranh, Lucky Luke còn được phóng tác thành phim hoạt hình, phim điện ảnh, truyền hình...
Thậm chí, một số công viên văn hóa, giải trí tại các nước châu Âu còn dựng tượng các nhân vật trong truyện. Tại Việt Nam, Lucky Luke là tác phẩm gắn liền với tuổi thơ của rất nhiều người.
“Không như các tác phẩm khác, phí bản quyền chỉ chiếm khoảng 10% giá bán, Lucky Luke tính thêm khoản phí bàn quyền hình ảnh. Tính ra, tác quyền của những tập sách này lên đến gần 30% giá bìa”, ông Nguyễn Văn Phước, Giám đốc Công ty Sáng tạo Trí Việt, đơn vị sở hữu quyền chuyển ngữ Lucky Luke tại Việt Nam cho biết.
Cũng chính vì lý do này mà suốt thời gian dài, bộ truyện này không có mặt tại Việt Nam dù rằng mức độ cuốn hút của nó đối với công chúng là khá lớn.
Ông Nguyễn Minh Nhựt, Giám đốc Nhà xuất bản (NXB) Trẻ kể lại, năm 1998, NXB Trẻ được phía chính phủ Pháp hỗ trợ, tặng tác quyền chuyển ngữ nên 82 tập của bộ truyện này mới có dịp ra mắt bạn đọc Việt Nam.
Khi thời gian tài trợ sở hữu tác quyền hết hiệu lực, bộ sách cũng bị ngưng xuất bản do NXB Trẻ không kham nổi tiền tác quyền. “Giá tác quyền quá cao khiến giá sách bị đẩy lên cao, rất khó phát hành”, ông Nguyễn Minh Nhựt cho biết.
Thế nhưng, không phải vì vậy mà thị trường sách vắng bóng Lucky Luke. Vì mức độ tiêu thụ của bộ truyện, các đơn vị làm sách khác vẫn đưa Lucky Luke đến với độc giả nhưng dưới hình thức vi phạm tác quyền.
“Ngày đó, NXB Trẻ không còn sở hữu tác quyền nên chúng tôi cũng không thể can thiệp hay khiếu nại tình trạng ấy”, ông Nhựt chia sẻ.
“Ba cây chụm lại”
So với những tập truyện tranh phát hành hằng tuần trên thị trường hiện nay, giá bán của Lucky Luke trong lần ra mắt này vượt trội hơn hẳn, khoảng 25.000 đồng/tập. Theo đánh giá của ông Nguyễn Minh Nhựt, giá bán này là khá cao.
“Tham gia liên kết xuất bản với Trí Việt lần này, chúng tôi chỉ lấy phí quản lý tượng trưng, xem như khuyến khích để tác phẩm có thể có mặt trên thị trường”, ông Nhựt cho biết.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Phước, giá bán của bộ sách thực tế phải lớn hơn như thế mới có thể mang về lợi nhuận. “Chúng tôi đã phải liên kết với các doanh nghiệp khác, tìm nguồn thu “gánh” dùm chi phí tác quyền”, ông Phước tiết lộ. VinaPhone, CitySmart là hai đơn vị đồng hành cùng bộ truyện này với tư cách là đối tác.
Phía CitySmart sẽ khai thác nội dung Lucky Luke làm giàu cho kho sách dùng với sản phẩm bút thông minh, đọc tiếng Việt lẫn nguyên bản tiếng Anh của bộ sách.
Riêng với VinaPhone, theo ông Phước, đây sẽ là đơn vị cùng First News tổ chức các hoạt động offline của bộ sách. “Mối liên kết này giúp cả ba đơn vị đều có lợi nhưng đích đến cuối cùng vẫn là xuất bản được những tác phẩm hay", ông Phước nhận định.
Sau hơn 13 năm kể từ ngày NXB Trẻ, đơn vị sở hữu tác quyền ngưng xuất bản, bộ truyện tranh nổi tiếng thế giới Lucky Luke mới chính thức trở lại với bạn đọc Việt Nam với giọng văn nhí nhảnh của nhà biên dịch trẻ Thu Hoa. Độc giả được thưởng thức hay thưởng thức lại một món ăn tinh thần giàu chiều sâu là chuyện đáng mừng.
Nhưng, còn mừng hơn nữa khi thấy rằng, những người làm công tác xuất bản đã biết tìm đường ra cho tác phẩm, và tôn trọng tác quyền.
Tuy nhiên, cái bắt tay giữa các doanh nghiệp ngành nghề khác và doanh nghiệp xuất bản có thể làm cho Lucky Luke đến tay bạn đọc với giá thành rẻ hơn hay lại xấu đi vì chi chít quảng cáo cũng là chuyện đáng để quan tâm.
