Theo Harvard Business Review, không ít doanh nghiệp (DN) theo đuổi mô hình hoạt động kiểu "gia đình", nhằm tạo ra các giá trị như sự tôn trọng, cảm thông, gắn bó và tận tụy cho nhân viên. Với mô hình này, người quản lý sẽ đóng vai trò "trụ cột", giữ quyền quyết định và có trách nhiệm giúp đỡ thành viên khác. Ngược lại, cấp dưới cần tích cực thể hiện năng lực, xây dựng mối quan hệ thân thiết với các đồng nghiệp khác và cấp trên.
Đặc trưng của mô hình này thường là ưu ái nhân viên lớn tuổi, có sự gắn bó lâu dài với DN, hoạt động dựa trên lòng trung thành, sở hữu truyền thống và có tính khép kín cao. Tuy nhiên, chính tính khép kín và văn hoá đề cao sự trung thành cùng mối quan hệ nơi công sở lại có thể khiến môi trường làm việc trở nên độc hại, nhất là với nhân viên mới.
"Với DN theo đuổi văn hóa 'gia đình', nhân viên có thể bị áp lực bởi luôn phải chứng minh lòng trung thành của bản thân, được phân công nhiệm vụ không rạch ròi và phải vất vả tìm cách xây dựng cũng như duy trì mối quan hệ thân thiết với người xung quanh...
Công sở vẫn là công sở. Do đó, người lao động cần phân biệt rạch ròi trách nhiệm và nhiệm vụ khi làm việc trong môi trường này", Tessa West - Giáo sư tâm lý học từ Đại học New York, tác giả Jerks at Work: Toxic Coworkers and What to Do About Them, nhận xét.
 |
Với DN theo đuổi văn hóa 'gia đình', nhân viên có thể bị áp lực bởi luôn phải chứng minh lòng trung thành của bản thân và phải vất vả tìm cách xây dựng mối quan hệ thân thiết với người xung quanh. |
Dưới đây là 3 bí quyết đơn giản, giúp bạn "sống sót" và phát triển tại DN theo đuổi văn hóa gia đình:
1. Đặt và vạch rõ giới hạn cụ thể cho bản thân
Từ những ngày đầu làm việc, hãy đặt ra giới hạn cụ thể cho bản thân để có thể tránh khỏi các xung đột lợi ích hay bị kéo vào những mâu thuẫn không đáng có. Hơn nữa, bạn cần có ý thức duy trì các giới hạn này một cách thường xuyên và khéo léo.
Ví dụ, nếu đồng nghiệp đề nghị nhờ san sẻ công việc, bạn có thể nhận lời hỗ trợ nhưng hãy khéo léo phát đi tín hiệu rằng đây là ngoại lệ, không thuộc trách nhiệm của bạn để tránh sự hiểu lầm, mâu thuẫn về sau. Ngoài ra, nếu cấp trên hay đồng nghiệp có hành động vượt quá giới hạn, hãy tỏ rõ thái độ, để tránh bị cuốn vào tranh cãi hoặc truy cứu trách nhiệm không đáng có.
2. Chọn lọc kỹ càng các mối quan hệ
Với DN có văn hóa gia đình, bạn cần có cái nhìn thực tế, rõ ràng và nên chọn lọc kỹ càng các mối quan hệ tại nơi làm việc. Trong trường hợp đồng nghiệp và cấp trên của bạn phát sinh bất đồng, hãy giữ vị trí trung lập để không nghiêng về bên nào cả.Tốt nhất, nên tránh việc vướng vào những mâu thuẫn như vậy, để có thể duy trì tính chuyên nghiệp và sự tập trung cho công việc.
Hãy tìm kiếm những mối quan hệ chất lượng, tích cực tại công sở. Đó có thể là một quản lý, đồng nghiệp có chuyên môn tốt hay giàu kinh nghiệm, luôn cởi mở chia sẻ và thẳng thắn.
Dù vậy, không nên chắt lọc mối quan hệ tới mức cực đoan, để dẫn tới việc trải qua cảm giác "bị bỏ rơi và lạc lõng" tại nơi làm việc. Nếu rơi vào tình huống này, hãy chủ động tham gia các hoạt động tập thể tại công ty và nỗ lực kết nối với những đồng nghiệp khác.
3. Phản ứng khi môi trường trở nên độc hại
Một môi trường làm việc đề cao sự trung thành và đòi hỏi nhân viên luôn phải cố gắng để thể hiện năng lực có thể là điều kiện tốt để tôi luyện và phát triển bản thân. Đồng thời, nó cũng đem đến cơ hội học hỏi và tích luỹ kinh nghiệm. Tuy nhiên, bạn cần nhìn nhận rõ tính chất công việc và có phản ứng phù hợp khi môi trường làm việc trở nên độc hại.
 |
Hãy tìm kiếm những mối quan hệ chất lượng, tích cực tại công sở. Đó có thể là một quản lý, đồng nghiệp có chuyên môn tốt hay giàu kinh nghiệm, luôn cởi mở chia sẻ và thẳng thắn. |
Khi bị phân biệt đối xử tại nơi làm việc hoặc không được công nhận năng lực hoặc bị dồn ép công việc, hãy tìm lời khuyên từ các mối quan hệ và những đồng nghiệp đáng tin cậy hoặc trực tiếp đề cập vấn đề với cấp trên. Những cuộc trò chuyện này cần được thực hiện ngay khi mâu thuẫn phát sinh và nên được diễn ra một cách thẳng thắn, cởi mở để tìm ra hướng giải quyết.
Trong trường hợp xấu nhất, nếu những ranh giới bạn đã đặt ra và duy trì không còn được tôn trọng, các nỗ lực chia sẻ và đóng góp không được lắng nghe, dẫn tới hệ lụy về thể chất và tinh thần, hãy cân nhắc tìm một môi trường, công việc khác phù hợp hơn.
