Kể chuyện quanh tập thơ “Tình yêu mạnh như nước” của Hà Phương

Giữa những ngày nắng đổ lửa, tìm đọc Tình yêu mạnh như nước

Nhà thơ Hà Phương - Nguyên Phó tổng biên tập Báo Phụ nữ TP.HCM, Phó chủ tịch Hội Nhà báo và Tổng biên tập Tạp chí Nghề báo của Hội Nhà báo TP.HCM, sau khi nghỉ hưu, sức khoẻ bà không tốt, nay bỗng trở lại với tập thơ Tình yêu mạnh như nước đang thu hút người đọc.

Tập thơ Tình yêu mạnh như nước có hai phần, phần đầu như nhật ký bằng thơ - sưu tập những bài thơ, những suy nghĩ của bà thời sinh viên trong chiến tranh và thời gian vượt Trường Sơn vào chiến trường, hoạt động ở miền Nam đến ngày đất nước thống nhất. Phần thứ hai là thơ bà viết cho bộ phim truyền hình nhiều tập của chồng - nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn về thái sư Trần Thủ Độ. Và nhiều bài thơ khác nữa của bà với các đề tài hiện đại.

Bạn bè thường quan tâm thăm hỏi vợ chồng hai nhà văn Hà Phương - Nguyễn Mạnh Tuấn không chỉ vì tên tuổi của họ trong văn đàn, trong vị trí công tác mà còn vì sức khỏe của Hà Phương.Nhưng không ai ngờ bà lại ra mắt được tác phẩm hay vào lúc này, khi sức đọc thơ của công chúng dường như suy giảm.

Có người đọc trẻ như Hồng Danh - sinh viên Trường Đại học Bách khoa TP.HCM đọc xong tập thơ Tình yêu mạnh như nước cùng với cuốn Chạm vào ký ức của Vũ Thị Hồng (người bạn cùng vượt Trường Sơn năm ấy với Hà Phương), kể: Con đưa thầy giáo đọc, thầy bảo nếu sách ra đời cùng thời với Đặng Thùy Trâm thì các bà ấy được tôn vinh anh hùng. Con thắc mắc tại sao những cuốn sách thế này không ra đời sớm vài chục năm”.

Như là quan điểm sống và tình yêu

Nhà thơ Ý Nhi nhận xét xác đáng, Tình yêu mạnh như nước là tuyên ngôn thơ, tuyên ngôn sống - một lựa chọn quả quyết của Hà Phương.

Những “Bữa cơm Trường Sơn”, “Trường sơn đêm mưa” hay những vết mổ trên đất bạn Campuchia cho đến ngày hòa bình đều được Hà Phương khắc hoạ đậm nét thơ.

Đặc biệt bà có những bài thơ về mẹ, đọc chảy nước mắt “Mẹ ơi tha lỗi cho con” kể chuyện khi bà lên đường, thấy mẹ lủi ra phía sau gốc cây chùi nước mắt mà con thì đang háo hức ra chiến trường, không để ý. Bà đâu biết đó là ngày vĩnh biệt vì mẹ bị bệnh nan y, mấy năm sau khi mẹ mất, từ chiến trường bà mới nhận được tin. Rất nhiều cảm nhận về các vấn đề trong cuộc sống hiện đại, thơ bà sâu sắc mà giản dị bất ngờ.

Trong phần thứ hai của tập thơ có bài thơ viết cho bộ phim truyền hình nhiều tập đề tài lịch sử của chồng, nay nhìn cuộc sống thấy những thăng trầm, thắng thua, nhân nghĩa còn đầy tính thời sự.

Xuất bản tập thơ với Tình yêu mạnh như nước

Trong tập thơ Tình yêu mạnh như nước có bài viết của những người chứng kiến nhiều giai đoạn cuộc đời tác giả.

Đầu tiên là lời tựa của TS. Phạm Quang Nghị. Ông là người cùng thời “đi B”, chứng kiến lứa nhà văn trong đó có bốn cô Hà Phương, Trần Thị Thắng, Vũ Thị Hồng, Bùi Thị Chiến sinh viên văn khoa được bồi dưỡng khóa đặc biệt trước khi vào chiến trường. Họ từng được những người thầy, nhà văn tên tuổi đến giảng bài như Nguyên Hồng, Tô Hoài, Nguyễn Tuân, Kim Lân, Nguyễn Đình Thi. Ngày nay, hằng năm họ vẫn tổ chức gặp nhau. Lời giới thiệu của ông Phạm Quang Nghị như kể một chặng đường của tập nhật ký thơ Hà Phương. Và ông ký tên Nguyên tiểu đội phó, Chi 5, Chiến trường B.

Trong tập thơ có bài viết của nhà thơ Hoài Vũ: “Hà Phương - bông hồng nơi đất thép”. Ngoài lời giới thiệu, Hoài Vũ còn kể, thời đó, Hà Phương là cây bút chủ lực, luôn có mặt ở những điểm nóng nhất của cuộc chiến tại các tỉnh miền Đông và miền Tây Nam bộ. Ông viết rằng, cầm tập thơ là niềm vui to lớn vì đã chứng kiến tác giả “là một đồng nghiệp lúc 20 tuổi rời miền Bắc, vượt Trường Sơn vào thẳng chiến trường Củ Chi đất thép, đến nay đã sang tuổi xưa nay hiếm vẫn còn sáng tác. Chúc mừng em vẫn còn giữ được tình yêu mạnh như nước của ngày nào”. Trong chú thích một số bài viết, người đọc rất xúc động khi nhà thơ trân trọng trích dẫn một số tên đất, tên người, đặc biệt là bạn bè, đồng đội đã hy sinh trong chiến tranh.

Xuất bản tập thơ khi sức khoẻ Hà Phương đã kém, phải kể tới sự giúp đỡ hết lòng của chồng chị - nhà văn, nhà biên kịch nổi tiếng Nguyễn Mạnh Tuấn. Ông cùng sự góp sức của bạn bè như nhà văn Trần Thị Thắng sưu tầm những bài thơ thất lạc hoặc tác giả đã quên. Phải biên tập lại những bài thơ đánh máy trên giấy vàng ố xưa từng được nhà thơ Chế Lan Viên đọc và góp ý, tác giả đã giữ trong bao nhiêu năm.

Tên tập thơ cũng là gợi từ tựa bài sáng tác cho bộ phim nhiều tập của Nguyễn Mạnh Tuấn: “Thái sư Trần Thủ Độ”, công chiếu năm 2013 - một bộ phim vừa giàu tình yêu của phụ nữ, vừa cứng cỏi triết luận.

Tình yêu mạnh như nước in đẹp với bìa có ký họa chân dung Hà Phương của họa sỹ Nguyễn Thị Hiền - con gái nhà văn Kim Lân. Trình bày sách do Thảo Như - một sinh viên Trường Mỹ thuật, các trang minh họa thật bất ngờ, trẻ trung, và có cả tranh vẽ của cháu ngoại Hà Phương là Phúc Long.

Các con của tác giả cho biết, tập thơ là công trình bố Nguyễn Mạnh Tuấn biên soạn chọn lọc, lo mọi khâu, từ xin giấy phép, tổ chức xuất bản. Ba mẹ coi đó là món quà đặc biệt đề tặng các bạn chí cốt. Hai người nâng niu, sửa nhiều lần từng chữ khi nhắc tên bạn bè, không có sơ sót, không để ai phật ý khi cầm tập thơ.

Đúng là Tình yêu mạnh như nước giành cho đất nước, cho cuộc sống, cho bạn bè, gia đình, xã hội. Và cho thơ ca. Tập thơ được đón đợi là điều dễ hiểu. Chúc mừng Hà Phương - người bạn từ thời sinh viên văn khoa Hà Nội của K12 chúng tôi, đã 50 năm vẫn gắn bó!