Hậm hực, hụt hơi

Tiếp cận vốn ngân hàng (NH) dù rất khó khăn nhưng trên thực tế, có đến hơn 70% doanh nghiệp (DN) vẫn chọn đây là kênh chính để tìm vốn kinh doanh và đầu tư. Điều này giải thích vì sao sự khó khăn trong huy động vốn của NH đã tạo nên hiệu ứng rất xấu đối với các DN nhỏ và vừa.

Ngân hàng hụt hơi

Đúng như dự báo, khó khăn trong việc huy động vốn của NH không còn là những đồn thổi mà nó đã lên mức báo động khi NH Nhà nước công bố số dư tiền gửi của khách hàng tại các tổ chức tín dụng tính đến ngày 21/4/2011 giảm 1,09% so với tháng trước. Trong đó, tiền gửi bằng tiền đồng giảm 1,84%, tiền gửi bằng ngoại tệ tăng 1,46%.

Với lãi hiện nay, ngay cả những DN kinh doanh hiệu quả cũng không trả nổi lãi vay - Ảnh Quý Hòa

So với cuối năm trước, tổng số dư tiền gửi của khách hàng đến thời điểm trên ước tăng 0,46%. Kết quả trên cho thấy tăng trưởng huy động tính từ đầu năm ở mức thấp hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng tín dụng.

Từ thực tế trên, có thể thấy, huy động tiền đồng đang bị thua kém so với huy động ngoại tệ. Lấy bảng cân đối tài sản của NH Ngoại thương (Vietcombank) làm ví dụ.

Trong báo cáo tài chính quý I/2011, Vietcombank đã nêu rõ: Số dư tiền gửi của khách hàng vào cuối tháng 12 năm ngoái và cuối tháng 3 năm nay không thay đổi, nhưng kết thúc quý I/2011 tiền gửi bằng đồng nội tệ đã giảm khoảng 8.500 tỷ đồng và tiền gửi bằng vàng, ngoại tệ (quy đổi ra đồng) lại tăng 8.500 tỷ đồng).

Trong khi đó, tổng tiền gửi bằng vàng và ngoại tệ của khách hàng tại Vietcombank, đến cuối quý I/2011 lên tới 72.771 tỷ đồng. Hay số liệu vốn huy động tiền đồng của NH Công Thương (Vietinbank) vào cuối quý I/2011 đã giảm tới 8%, tức hơn 13.600 tỷ đồng...

Sự khó khăn đó đang được các NH thể hiện qua cuộc đua cạnh tranh lãi suất trong thời gian gần đây. Mức lãi suất huy động đã được các NH, các công ty tài chính, bảo hiểm đẩy lên khá cao, dao động từ 17 - 19%/năm.

Chị Diệu Phương (quận 3, TP.HCM) nói rằng, gần đây chị liên tục nhận được tin nhắn từ các tổ chức tài chính mời gửi tiền với lãi suất cao đến 17% và cho vay với lãi suất 24%.

Theo chị Phương, lãi suất huy động tại một số NH không còn ở 14%, mà đã lên mức 16 - 17%. Việc tăng lãi suất nói trên đã diễn ra trên diện rộng, chứ không chỉ ở một vài chi nhánh, phòng giao dịch mới thành lập của các NH đang cần quảng bá.

Chị Thu Thủy, một người dân ở quận 1, kể rằng, với khoản tiền 1 tỷ đồng, chị được các NH nhỏ mời gọi gửi tiền với lãi suất lên đến 19%/năm. Tuy nhiên, chị đã chọn NH Á Châu (ACB) để gửi tiền vì cho rằng đây là NH lớn sẽ an toàn hơn với mức lãi suất cũng khá cao là 17%/năm.

Doanh nghiệp lãnh đủ

Sự khan hiếm tiền đồng tại các NH đang đè nặng lên hoạt động kinh doanh của các DN. Bởi lẽ, không DN làm ăn chân chính nào có thể chịu được mức lãi vay lên đến vài chục phần trăm như thế.

Ông Nguyễn Văn Tình, Trưởng phòng Quản lý đầu tư Ban quản lý các khu công nghiệp Long An nói rằng: “Với tình hình hiện tại thì ngay cả những DN kinh doanh hiệu quả, lợi nhuận biên 20% cũng không thể trả nổi lãi vay. Hiện nay một số NH còn đặt ra khá nhiều loại phí khiến mức lãi suất thật mà các DN nhỏ phải vay lên tới 27 - 28%/năm”.

Sự khó khăn về tiền đồng của DN ngày càng trầm trọng khi phần lớn các DN chấp nhận vay lãi suất cao cũng không thể được vì thủ tục NH đặt ra là “quá sức” đối với họ.

Ông Phan Đức Chiến, Giám đốc Công ty TNHH Đức Hoàng, chia sẻ:

“Với lãi suất vay quá cao hiện nay đã ảnh hưởng trực tiếp tới tình hình sản xuất của những công ty có nguồn vốn chủ yếu dựa vào NH. Bởi lẽ, mức lãi suất sẽ bị các NH tự đồng điều chỉnh tăng theo đà tăng của lãi suất huy động cộng thêm biên độ 5 - 7% (tùy từng NH) mà không cần hỏi ý kiến người vay, điều này sẽ khiến DN khó tính toán phương án kinh doanh.

Nhưng muốn vay được vốn NH trong thời điểm hiện tại không phải chuyện đơn giản, vì các NH luôn định tài sản thấp hơn rất nhiều so với giá trị thực. Như vậy người vay cần phải chi thêm một số chi phí cho NH mới có thể vay được...”.

Quả thực, chuyện DN khó vay vốn NH và chuyện vay với lãi suất cao không phải là mới, nhưng với tình hình hiện nay thì sự việc đã nằm ngoài tầm kiểm soát của một số DN. Bởi họ tin rằng, những chính sách cũng như những lời hứa của NHNN trong thời gian vừa qua về việc ổn định lãi suất sẽ phát huy tác dụng nhưng tình hình lại hoàn toàn ngược lại.