Từ ngày 1/7/2025: Những thay đổi quan trọng về chính sách rút BHXH một lần

Một trong những điểm mới đáng chú ý là việc phân loại lại đối tượng được phép rút BHXH một lần. Nếu như trước đây, theo quy định của Luật BHXH 2014 và Nghị quyết 93/2015/QH13, người lao động chỉ cần nghỉ việc sau 12 tháng và chưa đủ 20 năm đóng BHXH là có thể rút BHXH một lần theo nguyện vọng, thì từ ngày 1/7/2025, quy định này sẽ thay đổi đáng kể.

Cụ thể, Luật BHXH 2024 chia rõ hai nhóm: đối với những người đã tham gia BHXH trước thời điểm 1/7/2025, quyền lợi rút BHXH một lần vẫn được giữ nguyên theo quy định cũ.

Ngược lại, những người bắt đầu tham gia BHXH từ sau thời điểm này sẽ không còn được rút BHXH một lần sau 12 tháng nghỉ việc, ngoại trừ các trường hợp đặc biệt như: định cư ở nước ngoài, mắc bệnh hiểm nghèo, suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, hoặc đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu.

Song song với việc siết lại điều kiện rút một lần, Luật BHXH 2024 cũng mang đến một điểm thay đổi tích cực khác là điều chỉnh giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu.

Theo đó, người lao động chỉ cần có 15 năm đóng BHXH thay vì 20 năm như trước đây là đã đủ điều kiện để nhận lương hưu khi đến tuổi nghỉ. Quy định mới này mở rộng đáng kể cơ hội thụ hưởng chế độ hưu trí cho nhóm lao động lớn tuổi, những người có quá trình tham gia không liên tục hoặc có thời gian làm việc ngắn, đồng thời hạn chế xu hướng rút BHXH một lần do lo ngại không đủ điều kiện nghỉ hưu.

Ngoài ra, Luật BHXH sửa đổi cũng bổ sung thêm các trường hợp đặc biệt được rút BHXH một lần. Theo đó, những người bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc thuộc diện khuyết tật đặc biệt nặng được phép rút toàn bộ số tiền BHXH đã đóng.

Đây là điểm mới mang tính nhân đạo, thể hiện sự quan tâm của nhà nước đến những đối tượng yếu thế trong xã hội, bảo đảm họ được tiếp cận với quyền lợi phù hợp với tình trạng sức khỏe và hoàn cảnh cá nhân.

Về thủ tục hành chính, quy trình rút BHXH một lần cơ bản không có sự thay đổi lớn. Người lao động vẫn phải nộp sổ BHXH kèm theo đơn đề nghị hưởng BHXH một lần. Trường hợp thuộc các diện đặc biệt sẽ cần cung cấp thêm hồ sơ chứng minh như giấy xác nhận bệnh tật, hồ sơ di trú… Tuy nhiên, một điểm cải tiến đáng ghi nhận là thời gian giải quyết hồ sơ đã được rút ngắn từ 10 ngày làm việc (theo luật cũ) xuống còn 7 ngày làm việc. Điều này góp phần nâng cao hiệu quả phục vụ, giúp người lao động nhận quyền lợi nhanh chóng hơn.

Đặc biệt, Luật BHXH 2024 cũng thiết kế các cơ chế khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH thay vì rút một lần. Nếu không thực hiện rút, thời gian đã đóng trước đó sẽ được cộng nối khi người lao động tham gia trở lại, qua đó giúp tăng mức hưởng lương hưu về sau.

Việc rút ngắn thời gian đóng tối thiểu từ 20 năm xuống còn 15 năm cũng làm cho việc đạt điều kiện nghỉ hưu trở nên dễ dàng hơn, từ đó góp phần định hướng người lao động gắn bó lâu dài hơn với hệ thống an sinh xã hội.

Tựu trung, Luật BHXH 2024 đã điều chỉnh toàn diện và sâu sắc chính sách rút BHXH một lần. Với những người tham gia mới, BHXH sẽ không còn là khoản tiết kiệm có thể rút bất cứ lúc nào mà dần trở thành một cơ chế bảo đảm an sinh bền vững, hướng tới quyền lợi lâu dài cho người lao động.

Những thay đổi này không chỉ phản ánh định hướng chính sách của nhà nước trong việc củng cố hệ thống an sinh xã hội, mà còn đặt ra yêu cầu đối với người lao động trong việc thay đổi tư duy từ ngắn hạn sang dài hạn, chủ động xây dựng lộ trình nghỉ hưu an toàn, ổn định cho bản thân và gia đình.