Hải Phòng được toàn quyền quản lý hệ thống đường thủy nội địa quốc gia trên địa bàn

Theo đó, Bộ Xây dựng sẽ hoàn tất việc bàn giao chức năng quản lý nhà nước và công tác bảo trì các tuyến đường thủy nội địa quốc gia trên địa bàn cho UBND TP. Hải Phòng, chậm nhất là ngày 1/9/2025.

Sau khi hoàn tất bàn giao, UBND TP. Hải Phòng sẽ có toàn quyền tổ chức quản lý, duy tu và giám sát các tuyến đường thủy nội địa quốc gia trên địa bàn, bao gồm cả hoạt động của các cảng, bến thủy nội địa. Đặc biệt, thành phố sẽ được hưởng 100% nguồn thu từ các loại phí và lệ phí liên quan đến vận tải thủy, cảng bến và các dịch vụ đi kèm.

Ngoài ra, chính quyền thành phố có quyền sử dụng ngân sách địa phương cũng như huy động các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư, nâng cấp và bảo trì hạ tầng đường thủy và cảng bến, góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ logistics và kết nối vận tải đa phương thức.

Trước khi tiếp nhận quyền quản lý, hệ thống đường thủy nội địa tại Hải Phòng bao gồm hơn 598 km, trong đó có 16 tuyến quốc gia dài 299 km và 10 tuyến địa phương dài 156,18 km. Về hạ tầng, hiện có 15 cảng thủy nội địa và 444 bến thủy, trong đó 387 bến nằm trên các tuyến quốc gia, 29 bến trên luồng hàng hải và 28 bến thuộc tuyến địa phương. Gần 91% số bến phục vụ vận chuyển hàng hóa, còn lại là bến hành khách và bến ngang sông.

Chất lượng các cảng, bến thủy đã được nâng cao đáng kể, đáp ứng tốt hơn nhu cầu vận tải và đảm bảo an toàn giao thông.

Trong bối cảnh liên kết vùng ngày càng được coi trọng, việc Hải Phòng chủ động quản lý hạ tầng đường thủy nội địa mở ra nhiều cơ hội phát triển đột phá.

Theo quy hoạch, Hải Dương - địa phương liền kề - đang triển khai quy hoạch phát triển 20 tuyến và 67 cảng thủy nội địa đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050. Kết nối tuyến thủy giữa Hải Phòng và các địa phương như Hải Dương, Hà Nội, Quảng Ninh, Thái Bình, Bắc Ninh... sẽ hình thành hành lang logistics ven sông hiệu quả, tạo sức bật mới cho nền kinh tế khu vực phía Bắc.

Việc mở rộng mạng lưới vận tải thủy sẽ góp phần giảm đáng kể chi phí logistics, giúp doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu thông qua hệ thống cảng Hải Phòng tiết giảm chi phí vận chuyển, từ đó nâng cao lợi nhuận và năng lực cạnh tranh, đặc biệt với các mặt hàng có khối lượng lớn như container, than, xi măng, clinker, nông sản...

Theo tính toán, chi phí vận tải thủy chỉ bằng 1/3 đến 1/5 so với vận tải đường bộ, do đó sẽ là giải pháp tối ưu trong chiến lược giảm chi phí logistics quốc gia.

Bên cạnh những cơ hội lớn, việc Hải Phòng đảm nhận quyền quản lý toàn diện hệ thống đường thủy nội địa quốc gia cũng đặt ra không ít thách thức. Cụ thể, thành phố sẽ đối mặt với áp lực chi ngân sách cho bảo trì, nạo vét luồng tuyến, duy tu hệ thống bến cảng và công trình phụ trợ.

Ngoài ra, năng lực nhân sự trong công tác quản lý tuyến quốc gia hiện vẫn còn hạn chế, cần được nâng cấp toàn diện. Việc phối hợp hiệu quả với các địa phương có liên quan như Hải Dương, Quảng Ninh, Thái Bình… sẽ là yếu tố then chốt nhằm đảm bảo tính liên tục và đồng bộ trong quy hoạch và vận hành tuyến liên tỉnh.

Giới chuyên gia nhận định, việc Quốc hội trao quyền quản lý toàn diện hệ thống đường thủy nội địa quốc gia cho Hải Phòng không chỉ là một bước tiến lớn về phân cấp quản lý, mà còn có thể trở thành mô hình thí điểm để nhân rộng ra các địa phương khác như TP.HCM, Cần Thơ, Đà Nẵng, Quảng Ninh… giúp cải cách thể chế, nâng cao tính chủ động cho các địa phương và giảm tải áp lực cho ngân sách và bộ máy trung ương.