Doanh nghiệp, ngân hàng trong vòng luẩn quẩn nợ xấu

Cuối năm, ngân hàng đua nhau tung ra các gói hỗ trợ nhưng doanh nghiệp vẫn không mặn mà. TS. Cao Sỹ Kiêm, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) Việt Nam, nói: "Nguyên nhân quan trọng và quyết định vẫn là là thủ tục".

Đọc E-paper

* Từ 15/7/2012, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) yêu cầu hạ lãi suất cho vay xuống 15%. Ông đánh giá thế nào về việc thực hiện chỉ đạo này?

- Đây vừa là trách nhiệm, vừa là quyền lợi, nên nhiều ngân hàng thương mại có điều kiện đã giảm lãi suất cho vay xuống 15%. Nhưng thực tế vẫn có những ngân hàng chưa giảm lãi suất được do không bù trừ được chi phí. Một số ngân hàng có cơ cấu nợ xấu và số tiền cho vay lãi suất cao quá lớn, thì khả năng giảm lãi suất xuống mức NHNN quy định là không đơn giản.

* Cuối năm, ngân hàng đua nhau tung ra các gói hỗ trợ nhưng doanh nghiệp vẫn không mặn mà. Theo ông, nguyên nhân do đâu?

- Nguyên nhân quan trọng và quyết định vẫn là thủ tục. Phần lớn doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đều có nợ quá hạn và nợ xấu. Theo quy định, nếu doanh nghiệp chưa trả nợ quá hạn, nợ xấu thì ngân hàng không cho vay.

Thiếu vốn, doanh nghiệp không phát triển sản xuất được, không tiêu thụ được sản phẩm khiến nợ quá hạn, nợ xấu càng tăng lên, càng không được vay vốn. Như vậy, cả doanh nghiệp và ngân hàng đang trong vòng luẩn quẩn của nợ quá hạn, nợ xấu.

Về nguyên lý, lãi suất được hình thành trên lạm phát và Việt Nam đang theo xu hướng lạm phát giảm đến đâu thì hạ lãi suất đến đấy. Tuy nhiên, lãi suất 12-15% cho doanh nghiệp vay như hiện nay là khá cao.

Số doanh nghiệp đảm bảo khả năng sinh lời trên 15% là rất ít. Nhiều doanh nghiệp vay vốn về sản suất, kinh doanh nhưng lợi nhuận không đủ trả lãi ngân hàng sau khi trừ các chi phí sản xuất.

* Nhưng lãi suất ở mức nào thì doanh nghiệp có thể "chịu" được?

- Trong tình hình hiện nay, nếu lạm phát giảm sâu xuống nữa sẽ khó huy động vốn, thanh khoản cũng sẽ bị hạn chế. Cho nên, muốn giảm lãi suất cho vay thì phải kiềm chế được lạm phát và giảm lãi suất tiền gửi thấp xuống nữa, đồng thời giảm mạnh chi phí hoạt động của các ngân hàng.

Cụ thể, lạm phát năm nay khoảng 7%, các ngân hàng giảm mạnh chi phí trên dưới 1%, cộng thêm giảm lãi suất từ tiền gửi huy động, có thể cho doanh nghiệp vay với lãi suất 8%. Tôi cho rằng, mức đó là hợp lý để doanh nghiệp phục hồi sản xuất, kinh doanh.

* Nguồn vốn khó khăn tác động thế nào đến phát triển của DNNVV trong năm 2013?

- DNNVV hiện rất khó khăn, tồn kho lớn, đình trệ sản xuất tiếp tục tăng lên. Nếu cứ để tình trạng DN yếu khoảng 30 - 40% rồi mà không được cứu và dần chết hẳn, thì sau này rất khó phục hồi và khả năng tổn thất về mặt tài sản, về mặt lao động và tay nghề là rất lớn.

Trên cơ sở của nền kinh tế, phải giải quyết từng bước các vấn đề ngắn hạn, dài hạn để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp còn sức sống trụ lại được, tạo điều kiện cho phát triển sau này.

Ngân hàng phải tạo mọi điều kiện cho những doanh nghiệp còn sức sống, những doanh nghiệp "chết oan" phục hồi, chỉ loại trừ khỏi thị trường những doanh nghiệp không thể tồn tại bằng 2 giải pháp. Một là, giúp doanh nghiệp tiếp cận được vốn càng sớm càng tốt.

Ngân hàng phải nghiên cứu để đưa ra những thay đổi về thủ tục, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp sớm vay được vốn. Phía doanh nghiệp cũng phải phấn đấu để đáp ứng được những yêu cầu cho vay của ngân hàng. Hai bên phải bàn luận, thương lượng một số điều kiện, thậm chí là đàm phán để cơ cấu lại nợ.

Chỉ khi giải quyết được vấn đề này thì doanh nghiệp mới tiếp cận được vốn, ngân hàng mới có thể đưa vốn ra được và nợ xấu cũng theo đà đó giảm xuống. Thứ hai, Nhà nước cần hỗ trợ để doanh nghiệp thích nghi với những yếu tố mới: công nghệ, thị trường, sức cạnh tranh... để phát triển bền vững trong dài hạn.

* Cảm ơn ông!