Viên chức được nhận tiền nếu không sử dụng hết ngày nghỉ hàng năm
Luật Viên chức (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10 và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2026. Một trong những điểm đáng chú ý của luật mới là quy định cụ thể về quyền nghỉ ngơi và việc thanh toán tiền đối với số ngày nghỉ hàng năm không sử dụng hết của viên chức.
Theo quy định mới, viên chức được nghỉ hàng năm, nghỉ lễ, Tết, nghỉ việc riêng và nghỉ không hưởng lương theo pháp luật lao động. Trường hợp do yêu cầu công việc, viên chức không sử dụng hoặc sử dụng không hết số ngày nghỉ hằng năm thì được thanh toán một khoản tiền tương ứng với những ngày chưa nghỉ. Việc chi trả được thực hiện theo quy chế chi tiêu nội bộ và phải phù hợp với khả năng tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập.
Quy định này về cơ bản tương đồng với nội dung đã được nêu trong Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) được Quốc hội thông qua vào tháng 6/2025. Theo đó, cán bộ, công chức nếu vì yêu cầu nhiệm vụ mà không nghỉ hoặc nghỉ không hết phép năm thì ngoài tiền lương còn được thanh toán thêm khoản tiền tương ứng với số ngày chưa nghỉ.

Đối với người lao động nói chung, Bộ luật Lao động hiện hành quy định người làm việc đủ 12 tháng cho một người sử dụng lao động được nghỉ hằng năm, hưởng nguyên lương theo hợp đồng.
Cụ thể, người làm việc trong điều kiện bình thường được nghỉ 12 ngày làm việc; người lao động chưa thành niên, người khuyết tật hoặc làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm được nghỉ 14 ngày; người làm công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm được nghỉ 16 ngày. Trường hợp làm việc chưa đủ 12 tháng, số ngày nghỉ được tính theo tỷ lệ tương ứng với thời gian làm việc thực tế.
Bên cạnh quyền nghỉ ngơi, Luật Viên chức sửa đổi cũng mở rộng và làm rõ các quyền lợi khác của viên chức. Theo đó, viên chức được hưởng tiền lương, tiền thưởng và các khoản thu nhập khác căn cứ vào kết quả, hiệu quả công việc gắn với vị trí việc làm; được hưởng tiền làm thêm giờ, tiền lương làm việc ban đêm, công tác phí và các chế độ khác theo quy định của pháp luật và quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị.
Viên chức công tác tại miền núi, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn hoặc làm việc trong các ngành, nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và lĩnh vực sự nghiệp đặc thù tiếp tục được hưởng các chính sách ưu đãi theo quy định.
Luật cũng quy định viên chức được học tập, nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước, tham gia các hoạt động kinh tế - xã hội. Trường hợp bị thương hoặc hy sinh khi thực hiện nhiệm vụ, viên chức được xem xét hưởng chế độ, chính sách như thương binh hoặc được xem xét công nhận là liệt sĩ theo quy định pháp luật.
Song song với việc mở rộng quyền lợi, Luật Viên chức sửa đổi quy định rõ những việc viên chức không được làm. Trong đó, nghiêm cấm các hành vi trốn tránh, thoái thác, đùn đẩy trách nhiệm; gây bè phái, mất đoàn kết; tự ý nghỉ việc, bỏ việc; tham gia đình công; đăng tải, phát tán hoặc phát ngôn thông tin sai lệch gây ảnh hưởng đến uy tín của Nhà nước, địa phương và đơn vị công tác.
Luật cũng cấm viên chức lợi dụng hoạt động nghề nghiệp để tuyên truyền chống lại chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thực hiện các hành vi tham ô, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nhũng nhiễu; sử dụng trái phép tài sản công và tài sản của nhân dân; phân biệt đối xử dưới mọi hình thức; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Ngoài ra, viên chức còn phải tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, bảo vệ bí mật nhà nước và các quy định pháp luật có liên quan khác.
Việc Luật Viên chức sửa đổi bổ sung cơ chế thanh toán tiền nghỉ phép chưa sử dụng được đánh giá là góp phần bảo đảm quyền lợi chính đáng cho viên chức, đồng thời tạo cơ sở pháp lý rõ ràng để các đơn vị chủ động bố trí nhân sự, quản lý tài chính và tổ chức công việc hiệu quả hơn trong thời gian tới.