Thủ tướng Phạm Minh Chính đề xuất phương hướng phát triển quan hệ ASEAN - Úc

Thủ tướng Phạm Minh Chính ngày 6/3 dự Hội nghị Cấp cao Đặc biệt kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN - Úc tại Melbourne. Đây là dịp để lãnh đạo các nước ASEAN và Úc cùng nhìn lại quan hệ nửa thế kỷ qua, đề ra tầm nhìn và định hướng phát triển thời gian tới.

Phát biểu tại phiên họp toàn thể, Thủ tướng đánh giá một trong những chuyển biến quan trọng nhất trong 50 năm qua là việc Úc định vị, gắn bó, hợp tác và hội nhập ngày càng sâu sắc với châu Á và Đông Nam Á.

Khoảng cách địa lý không thay đổi, nhưng quan hệ giữa Úc và Đông Nam Á "đang gần gũi và mạnh mẽ hơn bao giờ hết", Thủ tướng đánh giá. Úc giờ đây không chỉ là láng giềng mà còn là một trong 5 Đối tác Chiến lược Toàn diện của ASEAN, tin cậy về chính trị, gắn kết về an ninh và chia sẻ về thịnh vượng.

Thủ tướng đề xuất phương hướng cho quan hệ ASEAN - Úc thời gian tới, gồm ba đột phá và ba tăng cường.

Đột phá thứ nhất là trong hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư theo hướng cân bằng, bền vững. Đây là trọng tâm và động lực phát triển của quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện ASEAN - Úc. Theo đó, cần tiếp tục đẩy mạnh triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN - Úc - New Zealand và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực; thúc đẩy tự do hóa thương mại và đầu tư, phấn đấu tăng gấp đôi kim ngạch thương mại hai chiều trong 10 năm tới, từ đó thúc đẩy hoạt động về logistics, vận tải và kinh tế biển.

Đột phá thứ hai là trong phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao và hợp tác lao động. Giáo dục và đào tạo hiện là điểm sáng trong hợp tác ASEAN - Úc với nhiều sáng kiến, dự án hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, giáo dục kỹ thuật và đào tạo nghề nghiệp cho ASEAN.

Thủ tướng Phạm Minh Chính hoan nghênh chương trình học bổng mới thuộc Sáng kiến "Úc vì tương lai ASEAN", đề nghị hai bên đẩy mạnh hợp tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và tạo điều kiện thuận lợi cho lao động kỹ năng của ASEAN làm việc tại Úc, nhất là trong các lĩnh vực nước này có nhu cầu.

Đột phá tiếp theo là trong hợp tác về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, trong đó tập trung phát triển kinh tế số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, những ngành, lĩnh vực mới nổi như chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo..., đưa các lĩnh vực này trở thành các động lực tăng trưởng mới cho quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện ASEAN - Úc.

Thủ tướng cũng đề xuất ba tăng cường trong quan hệ ASEAN - Úc, trong đó tăng cường tin cậy chính trị, hợp tác bảo đảm hòa bình và an ninh khu vực là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên.

Thủ tướng đề nghị đề cao văn hóa đối thoại và hợp tác, thúc đẩy xây dựng lòng tin dựa trên luật lệ và ngoại giao phòng ngừa, khuyến khích các nước lớn đóng góp có trách nhiệm với khu vực, trong đó có duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở Biển Đông, từ đó cùng nhau giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu, các vấn đề khu vực và có liên quan đến Úc.

Hai là tăng cường hợp tác tiểu vùng, thu hẹp khoảng cách phát triển vì phát triển bao trùm, bền vững. Thủ tướng hoan nghênh việc Úc công bố bổ sung 222,5 triệu đô la Úc cho Chương trình Đối tác Mekong - Úc và mong muốn Úc tiếp tục đi đầu hỗ trợ ASEAN, nhất là trong các dự án kết nối hạ tầng chiến lược, kết nối cả đường bộ, hàng hải và hàng không, giúp tạo chuyển biến tích cực về kinh tế - xã hội tại các tiểu vùng nghèo, chậm phát triển của ASEAN, đáp ứng mục tiêu phát triển bao trùm, trên tinh thần không để ai bị bỏ lại phía sau.

Ba là tăng cường hợp tác văn hóa và giao lưu nhân dân. Thủ tướng Phạm Minh Chính hoan nghênh các sáng kiến của Thủ tướng Úc Anthony Albanese về thành lập Trung tâm ASEAN - Úc.

Đây là sáng kiến rất kịp thời, sẽ góp phần phát huy thế mạnh của hơn một triệu người gốc ASEAN, trong đó có hơn 350.000 người gốc Việt tại Úc, góp phần tăng cường sự hiểu biết, đồng cảm và gắn kết, đặc biệt là giữa thế hệ trẻ hai bên, qua đó củng cố nền tảng xã hội lâu dài, bền chặt.

Tại phiên họp hẹp, để thúc đẩy tầm nhìn khu vực, Thủ tướng đề xuất ba cùng giữa ASEAN và Úc, gồm cùng xây dựng một khu vực đoàn kết và tự cường, có khả năng chống chịu trước những cú sốc, biến động từ cả bên trong và bên ngoài.

Hai bên cũng cùng thúc đẩy một khu vực tôn trọng luật pháp quốc tế và hành xử dựa trên luật lệ, trong đó các nước tuân thủ Hiến chương Liên Hợp Quốc, luật pháp quốc tế, tôn trọng các quy tắc, chuẩn mực ứng xử của ASEAN và thúc đẩy xây dựng các quy tắc và chuẩn mực ứng xử mới, trong đó có COC thực sự thực chất, hiệu quả, góp phần đưa Biển Đông trở thành vùng biển của hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.

ASEAN - Úc cũng cùng xây dựng, định hình cấu trúc khu vực mở, bao trùm, đề cao chủ nghĩa đa phương với ASEAN đóng vai trò trung tâm, là nhân tố nòng cốt giúp quy tụ và hài hòa lợi ích giữa các nước lớn.

Kết thúc hội nghị, các lãnh đạo hai bên đã thông qua "Tuyên bố Tầm nhìn của Lãnh đạo ASEAN - Úc - Đối tác vì hòa bình và thịnh vượng" và "Tuyên bố Melbourne - Đối tác vì tương lai", đề ra tầm nhìn về tương lai cũng như định hướng phát triển quan hệ trên tất cả lĩnh vực thời gian tới.

ASEAN - Úc thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược năm 2014 và nâng cấp lên Đối tác Chiến lược Toàn diện năm 2021. Quan hệ hai bên đang phát triển năng động trên tất cả các lĩnh vực chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội và hợp tác phát triển, trong đó kim ngạch thương mại hai chiều năm 2022 đạt hơn 101 tỷ USD, tăng gần 20% so với 2021; đầu tư trực tiếp nước ngoài từ Úc vào ASEAN đạt hơn 2 tỷ USD, tăng gấp 6,5 lần so với 2021, gần đạt mức trước đại dịch Covid-19.

Úc cũng là một trong những đối tác hàng đầu hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng, cung cấp học bổng cho sinh viên các nước ASEAN, hỗ trợ tài chính, kỹ thuật giúp tăng cường kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển và phát triển tiểu vùng Mekong.

Trong hai ngày dự hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã gặp tất cả lãnh đạo cấp cao các nước ASEAN, Úc, New Zealand, Timor Leste và Tổng thư ký ASEAN. Ông cảm ơn sự hợp tác, hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm của các nước trong quá trình phục hồi và phát triển kinh tế; mong muốn thúc đẩy hợp tác trên các trụ cột quan trọng của ASEAN và quan hệ Việt Nam với các nước.

Trong các cuộc gặp, Thủ tướng Úc Anthony Albanese cho biết đã trông đợi chuyến thăm của lãnh đạo chính phủ Việt Nam, đưa quan hệ hai nước lên tầm mức mới. Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long nhất trí đẩy mạnh triển khai các Khu Công nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP), hợp tác trong các lĩnh vực chuyển đối số, kinh tế xanh, kinh tế số; xây dựng và quản lý dữ liệu dân cư.

Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong ASEAN, khẳng định sẽ hợp tác chặt chẽ với Việt Nam và các nước ASEAN trong các vấn đề chung của khu vực.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã mời lãnh đạo các nước cử đại diện cấp bộ trưởng dự Diễn đàn Tương lai ASEAN dự kiến tổ chức tại Hà Nội ngày 23/4.