Nơi cõi đá

Ảnh: NGUYỄN HƯỞNG

Đường lên cao nguyên đá nhọc nhằn lắm, đá mẹ đá cha to như con voi, con bò, những khúc cua như nếp gấp trên tay áo. Trên suốt cung đường, một bên là núi đá dựng đứng, một bên là vực sâu hun hút, sương mù giăng kín đường đèo khiến những tay lái cừ khôi nhất cũng "toát mồ hôi".

Đến dốc Bắc Sum, ngược cổng trời Quản Bạ để ngắm nhìn núi đôi, núi Cô Tiên, kỳ vĩ, rồi vượt đèo Cán Tỷ qua Yên Minh, Mậu Duệ chiêm ngưỡng "sa mạc đá tai mèo" toàn một màu xám xịt.

Chúng tôi thỏa thích ngắm nhìn những thửa ruộng bậc thang ôm vòng quanh mỗi quả núi, những ngôi nhà bằng gỗ óng lên màu thời gian. Thiếu nữ người HMông, Dao, Lô Lô, Giáy... lóng lánh mắt ướt trong sương núi, leng keng vòng bạc trên những bộ trang phục nhiều màu sắc xuống núi đi chợ phiên. Bất chợt tôi nhớ đến câu thơ đã đọc được ở đâu đó: "Em là con gái cao nguyên đá/ Gùi đất leo mây với đỉnh trời".

Tháng 11, cao nguyên càng quyến rũ hơn trong sắc màu của hoa bạc hà, hoa tam giác mạch đang thời nở rộ. Tiếng khèn, tiếng sáo gọi bạn tình của các chàng trai người HMông từ các ngả núi vang lên réo rắt và tha thiết trong những chợ phiên.

Với ba phần tư diện tích là núi đá, quanh năm hạn hán và mây mù bao phủ, ngoài cây ngô ra, không loài cây nào có thể sinh trưởng mạnh như thế ở cao nguyên đá. Nhìn cảnh những người HMông cày trên núi đá hay gùi đất băng qua lởm chởm đá tai mèo sắc nhọn như muốn đâm nát chân người để đổ vào từng hốc đá trồng ngô, thật là xúc động.

Đồng bào nơi đây có câu "Sống trên đá, chết vùi trong đá”. Quanh năm họ kiên trì vật lộn với từng hốc đá tai mèo để gieo mầm sống, và lạ thay, những nương ngô năm nào cũng xanh tốt, bắp ngô chắc mẩy, không tiêu thụ hết, đồng bào đem bán lấy tiền mua gạo và các vật dụng khác. Đá đã không phụ công người!