 |
Báo cáo của Ngân hàng Nhà nước cho biết, sau khi xem xét xu hướng và kỹ thuật rửa tiền, tiền và tài sản do phạm tội mà có và nguy cơ các lĩnh vực trong nền kinh tế bị lạm dụng để rửa tiền, đã đưa ra kết luận nguy cơ rửa tiền mức trung bình.
Sau khi xem xét mức độ dễ tổn thương quốc gia và mức độ dễ tổn thương về rửa tiền của các ngành, lĩnh vực, Báo cáo đã đưa ra kết luận mức độ dễ tổn thương về rửa tiền là trung bình cao.
Căn cứ vào biểu đồ đánh giá rủi ro quốc gia, trên cơ sở đó Báo cáo đưa ra kết luận rủi ro rửa tiền quốc gia là trung bình cao.
Trong những lĩnh vực cụ thể, các nhóm có nguy cơ rửa tiền cao là ngân hàng và bất động sản, nguy cơ rửa tiền ở lĩnh vực chứng khoán, kiều hối, casino, sòng bạc ở mức trung bình, các lĩnh vực kiểm toán, kế toán, luật sư, công chứng được đánh giá nguy cơ rửa tiền ở mức thấp.
Lĩnh vực ngân hàng, theo Báo cáo, nguy cơ rửa tiền chiếm gần 90% tổng số báo cáo giao dịch đáng ngờ (STR) gửi đến Cục Phòng chống rửa tiền, cao hơn các lĩnh vực khác. Mặc dù phải khẳng định không phải tất cả các khoản tiền thu bất chính đều được đưa vào chu trình tẩy rửa tiền, song so với các lĩnh vực khác trong nền kinh tế, khả năng bọn tội phạm lựa chọn hệ thống ngân hàng nhằm hợp pháp hóa các khoản thu bất chính để biến những đồng “tiền bẩn” thành “tiền sạch” là cao hơn.
Căn cứ vào những vụ đại án đã và đang bị điều tra về tội rửa tiền thời gian vừa qua và các số liệu về STR của Cục Phòng chống rửa tiền có thể thấy nguy cơ rửa tiền trong lĩnh vực ngân hàng có thể liên quan đến việc rửa tiền có nguồn gốc từ tội tham ô tài sản (tội phạm chủ yếu liên quan đến những người có chức vụ, quyền hạn), đánh bạc và trốn thuế.
Theo đó, để che giấu nguồn tiền thu được, tội phạm thường sử dụng tài khoản ngân hàng dưới tên người khác để nhận và chuyển các khoản tiền có nguồn gốc bất hợp pháp.
Lĩnh vực bất động sản, là lĩnh vực thu hút được nhiều nguồn tiền đầu tư có giá trị lớn giao dịch mua bán, chuyển nhượng bất động sản có thể thực hiện bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản và không thông qua sàn giao dịch bất động sản nên rất khó cho các cơ quan có chức năng kiểm tra, xác định nguồn gốc của tiền.
Đối với các vụ đại án về tham ô thời gian qua cũng như các vụ đánh bạc nghìn tỷ đồng, trong số các tài sản thu được đều liên quan đến tài sản là bất động sản.
Để rửa tiền, bọn tội phạm thường nhờ người thân mua, chuyển nhượng hoặc cho, tặng bất động sản. Báo cáo đã đưa ra kết luận nguy cơ rửa tiền trong lĩnh vực bất động sản là cao.
Lĩnh vực chứng khoán, từ năm 2012 đến tháng 9/2017, theo số liệu thống kê của các cơ quan điều tra, truy tố, xét xử tội phạm rửa tiền, không có vụ rửa tiền nào bị điều tra, truy tố, xét xử liên quan đến lĩnh vực chứng khoán.
Từ năm 2015 đến nay, các cơ quan quản lý đã phối hợp, xác minh, xử lý 7 vụ việc giao dịch có dấu hiệu đáng ngờ liên quan đến rửa tiền trong lĩnh vực chứng khoán. Cơ quan quản lý đã nhận được hai báo cáo giao dịch đáng ngờ nhận được từ công ty chứng khoán.
Liên quan đến việc nhận diện khách hàng, theo quy định, công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ không được giao dịch tiền mặt với khách hàng. Khách hàng của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ phải nộp, rút, chuyển tiền thông qua các ngân hàng thương mại. Do vậy, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ gặp một số khó khăn trong việc xác định giao dịch đáng ngờ do không nhận biết được người thực hiện giao dịch nộp, rút, chuyển tiền có phải là chủ tài khoản sở hữu chứng khoán hay không.
Điều này cho thấy mức độ tuân thủ pháp luật về phòng, chống rửa tiền trong khu vực chứng khoán chưa tương xứng với những rủi ro mà lĩnh vực này có thể gặp phải. Từ đó, Báo cáo đưa ra kết luận nguy cơ rửa tiền đối với lĩnh vực chứng khoán là trung bình.
Lĩnh vực đại lý chuyển và thu đổi ngoại tệ. Kênh chuyển tiền chính thức: Thủ tục chuyển tiền quốc tế qua các công ty kiều hối thường đơn giản hơn các ngân hàng, hồ sơ chứng minh mục đích chuyển tiền đơn giản hơn hoặc không cần cung cấp, mức phí thấp hơn. Điều này dễ tạo ra nguy cơ rửa tiền. Căn cứ vào các yếu tố được phân tích, Báo cáo cho thấy nguy cơ rửa tiền đối với lĩnh vực chuyển và thu đổi ngoại tệ qua kênh chính thức là trung bình cao.
Kênh chuyển tiền phi chính thức: với những lợi ích vượt trội về phí chuyển tiền, tính tiện lợi, không phải chứng minh mục đích chuyển tiền, đơn giản về thủ tục so với các kênh chuyển tiền chính thức, các kênh chuyển tiền phi chính thức (chuyển tiền ngầm) cũng được sử dụng để chuyển kiều hối về Việt Nam. So với các kênh chuyển tiền chính thức, các kênh chuyển tiền ngầm này tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền cao hơn.
Theo những nội dung nêu trên, Báo cáo đánh giá nguy cơ rửa tiền đối với hệ thống chuyển tiền phi chính thức là cao.
