Khu Kinh tế cửa khẩu Lào Cai: Viễn cảnh một trung tâm giao thương khu vực

Sức bật của cửa khẩu

Lào Cai có vị trí địa kinh tế được xem là điểm trung chuyển giao thương trên tuyến hành lang kinh tế Côn Minh (Trung Quốc) - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, kết nối Việt Nam và các nước ASEAN với thị trường Tây Nam rộng lớn của Trung Quốc, một điểm nhấn quan trọng trên tuyến hành lang Bắc - Nam trong khuôn khổ hợp tác các nước tiểu vùng sông Mekong (GMS).

Khu KTCK Lào Cai được xây dựng năm 2001 theo Quyết định 100/1998/QĐ-TTg ngày 26/5/1998 và điều chỉnh theo Quyết định 1627/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 23/11/2018. Sau hơn 20 năm phát triển, đến nay KTCK đã khẳng định vai trò quan trọng trong khai thác các lợi thế biên giới để phát triển kinh tế tỉnh Lào Cai, thúc đẩy và mở rộng hợp tác, giao thương với Trung Quốc.

Trong những năm qua, tỉnh Lào Cai đã vận dụng sáng tạo các cơ chế, chính sách của Trung ương về phát triển KTCK để thu hút đầu tư khá hiệu quả. Trong đó, Lào Cai đã tạo điều kiện và hỗ trợ các doanh nghiệp (DN) xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu; xử lý kịp thời những khó khăn, vướng mắc của DN; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, thông thoáng cho DN. Các thủ tục hành chính được công khai, minh bạch,  giảm đầu mối, giảm chi phí và thời gian... Những nỗ lực ấy đã khiến Lào Cai được xem là một điểm đến khá hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.

Tính đến cuối năm 2021, tại khu KTCK Lào Cai đã có 242 dự án đầu tư với tổng vốn đăng ký gần 16.000 tỷ đồng. Trong đó, có những dự án công nghiệp lớn như nhà máy luyện đồng Bản Qua công suất 20.000 tấn/năm với tổng vốn đầu tư 3.900 tỷ đồng và các dự án logistics, kho bãi. 

Hiện có khoảng 600 DN thường xuyên xuất nhập khẩu hàng hóa qua khu KTCK Lào Cai, giai đoạn 2001-2021, kim ngạch xuất nhập khẩu tăng bình quân trên 15%/năm, từ tổng giá trị hàng hóa xuất nhập khẩu 210 triệu USD năm 2020, đến năm 2021 đã đạt trên 1,66 tỷ USD. Cửa khẩu Lào Cai là một trong số ít các cửa khẩu của Việt Nam có xuất siêu.

Từ một tỉnh nghèo, thu ngân sách không đủ chi, phải nhờ sự hỗ trợ từ Trung ương, sau 20 năm phát triển KTCK, đến nay Lào Cai đã gia nhập các địa phương có số thu ngân sách 10.000 tỷ đồng/năm, kinh tế, văn hóa, xã hội và đời sống của nhân dân trên địa bàn không ngừng cải thiện.

Phát huy tối đa lợi thế cửa khẩu

Sau ba lần điều chỉnh quy hoạch, đến nay khu KTCK Lào Cai đã được Chính phủ cho tăng quy mô lên đến gần 16.000ha, tiếp tục bổ sung hạ tầng đồng bộ, hiện đại, phát triển logistics, phát triển các cụm công nghiệp, khu đô thị, thương mại và dịch vụ để tạo thành một vùng kinh tế năng động, hiệu quả cao. 

Điểm nhấn của khu KTCK Lào Cai là cặp cửa khẩu quốc tế Lào Cai (Việt Nam) - Hà Khẩu (Trung Quốc) đóng vai trò kết nối Việt Nam và các nước trong khu vực ASEAN với thị trường Tây Nam Trung Quốc. Đây cũng là cặp cửa khẩu duy nhất giữa Việt Nam với Trung Quốc hội tụ đầy đủ các loại hình vận tải như đường sắt, đường bộ, đường thủy và tương lai là đường hàng không. Dự kiến đến năm 2030, kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa qua Lào Cai sẽ đạt khoảng 15 tỷ USD. 

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai nhiệm kỳ 2020-2025 đã xác định, KTCK là một trong những lĩnh vực đột phá. Tỉnh Lào Cai đã xây dựng đề án phát triển khu KTCK Lào Cai giai đoạn 2021-2025 với mục tiêu hình thành một không gian kinh tế tổng hợp, có cơ sở hạ tầng kỹ thuật, kinh tế - xã hội đồng bộ, là hạt nhân kinh tế, tạo động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh và trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa, hợp tác giao thương giữa Việt Nam và các nước ASEAN với thị trường Tây Nam Trung Quốc.

Đề án phát triển khu KTCK Lào Cai giai đoạn 2021-2025 được xây dựng theo hướng đổi mới quản lý, định dạng lại mô hình phát triển không chỉ thương mại, phát triển dịch vụ theo chuỗi logistics, mà còn sản xuất và xuất khẩu, đảm bảo kết nối hài hòa giữa kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường.

Trước mắt, tỉnh Lào Cai ưu tiên đầu tư phát triển KTCK theo hướng thương mại, xuất nhập khẩu, dịch vụ, đầu tư, đô thị, công nghiệp tập trung, khu vui chơi giải trí, tài chính, ngân hàng, các khu chức năng khác và hình thành khu hợp tác kinh tế qua biên giới giữa Lào Cai với tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, qua đó tạo đà bứt phá trở thành khu kinh tế động lực chủ đạo không chỉ của Lào Cai mà còn là đầu tàu kinh tế của vùng Tây Bắc.