STEM là viết tắt của Science (Khoa học) - Technology (Kỹ thuật) - Engineering (Kỹ Thuật) - Mathematics (Toán học). “Tăng cường vai trò nữ giới trong khối ngành STEM” là diễn đàn cuối cùng trong chuỗi diễn đàn Playbook gồm sáu phần, thuộc dự án “Thúc đẩy hợp tác Trường Đại học - Doanh nghiệp thông qua đổi mới và công nghệ” (BUILD-IT) do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ, Đại học bang Arizona (ASU) và Trường Đại học Lạc Hồng phối hợp tổ chức. Diễn đàn này là nơi quy tụ các chuyên gia đến từ các trường đại học (ĐH), doanh nghiệp (DN) và Chính phủ, cùng nhau chia sẻ về tầm quan trọng cũng như thành công và các thách thức của phụ nữ trong lĩnh vực STEM.
Diễn đàn có sự tham gia của TS. Lopa Basu - cố vấn cấp cao của USAID, PGS-TS. Nguyễn Thanh Lâm - Phó hiệu trưởng Trường ĐH Lạc Hồng, TS. Đỗ Lan Đài - Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Lạc Hồng, bà Đặng Trần Phương Anh - Giám đốc Quốc gia ASU và hơn 100 đại diện của các trường ĐH, DN đối tác, cùng các bạn sinh viên Lạc Hồng.
Tham gia diễn đàn, TS. Lopa BaSu chia sẻ, cuốn sổ tay “Dự án về nữ giới trong khối ngành STEM” là một nỗ lực hợp tác giữa ASU và sáu trường ĐH đối tác chiến lược. Thông qua cuốn sổ, các trường đối tác của dự án BUILD-IT đã tiếp cận được nguồn tư liệu dành cho các giảng viên đã được thử nghiệm và chứng minh nhằm bảo đảm rằng phụ nữ cũng có thể tiếp cận những lợi ích đến từ các dự án ứng dụng thực tiễn tại Hà Nội, Cần Thơ, Đà Nẵng, Đồng Nai và TP.HCM. Đây là khởi điểm truyền cảm hứng cho chương trình, đáp ứng các vấn đề về giới, giảm thiểu rào cản giới tính và thúc đẩy bình đẳng trong chuẩn đầu ra cho các dự án ứng dụng thực tiễn này.
 |
Đại diện các đơn vị và các bạn sinh viên của chương trình chụp ảnh lưu niệm |
Nữ sinh viên cần những hình mẫu nữ trong khối ngành STEM
STEM đóng góp rất nhiều vào các hoạt động đổi mới sáng tạo trong xã hội cũng như giải quyết những thách thức như biến đổi khí hậu, đại dịch, an ninh thực phẩm… Khi nhu cầu nhân lực khối ngành STEM tăng lên, nữ giới cũng cần phải đóng góp công bằng như nam giới và cần phải có những cơ hội bình đẳng để tham gia học hỏi, làm việc trong lĩnh vực này.
Trong bài phát biểu, TS. Đỗ Lan Đài cho biết theo thống kê của UNESCO thì chỉ có 28% những nghiên cứu khoa học toàn cầu đứng tên phụ nữ và ở Việt Nam thì con số này thậm chí còn thấp hơn. Vấn đề về bình đẳng giới, đặc biệt nhất là trong khối ngành STEM vẫn còn là một thách thức, chưa nhận đầy đủ được sự quan tâm. Nếu như không có các biện pháp khuyến khích và thúc đẩy sinh viên nữ theo đuổi ngành học STEM thì sẽ dẫn đến sự mất cân bằng của lực lượng lao động, làm cản trở sự phát triển kinh tế của xã hội Việt Nam.
Văn hóa Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề bởi triết lý của Khổng Tử, trong đó chỉ rõ vai trò quan trọng của nam giới trong xã hội. Định kiến này đã định hình thái độ cũng như sự lựa chọn nghề nghiệp của giới trẻ, khiến cho nữ sinh ngần ngại trong việc theo đuổi những công việc hoặc lựa chọn học tập trong lĩnh vực STEM. Trong DN, một số người vẫn còn những định kiến về giới trong việc tuyển chọn. Có một số trường hợp thì chủ cơ sở lao động có nêu rõ ưu tiên về giới trong quá trình tuyển dụng lao động.
Để xóa bỏ rào cản đối với nữ trong khối ngành STEM, TS. Bùi Thị Ngân - Phó trưởng ban Quản lý dự án ĐH Công Nghiệp Hà Nội chia sẻ: “Trong các diễn đàn như thế này rất cần có sự tham gia của các DN. Một số DN cũng có định kiến là chỉ muốn tuyển dụng nam giới, không muốn tuyển nhiều sinh viên nữ, bởi DN sợ các lao động nữ vào làm chưa bao lâu lại phải lấy chồng, sinh con, đảm nhiệm các công việc gia đình…”.
Bà Ngân cũng cho rằng, trong lĩnh vực STEM, càng ở vị trí cao thì càng ít phụ nữ thành công để có thể trở thành hình mẫu cho nữ sinh viên noi theo. Nếu như có thể truyền thông cho sinh viên biết nhiều hơn những hình mẫu phụ nữ thành công trong lĩnh vực STEM thì sẽ thu hút nhiều nữ sinh viên hơn.
 |
Các diễn giả thảo luận về vai trò của nữ giới trong khối ngành STEM |
Lợi thế của nữ giới trong khối ngành STEM
Trong khuôn khổ các phiên thảo luận tại diễn đàn, PGS-TS. Đàm Sao Mai - Phó hiệu trưởng ĐH Công nghiệp TP.HCM nêu rõ thực trạng, cùng một vị trí việc làm sau khi ra trường, bằng cấp tương đương nhau, DN vẫn có xu thế lựa chọn nam giới. Điều này dẫn tới việc phụ nữ phải cố gắng hơn rất nhiều trong xã hội để đạt được thành công.
“Bây giờ phụ nữ phải có một điều gì đó đặc biệt hơn để ít ra là được chấp nhận với mức lương tương đương hoặc cạnh tranh công bằng với nam giới. Đối với tôi, phụ nữ có một đặc trưng là học kỹ năng mềm tốt hơn nam và nhạy cảm hơn nam giới. Trong một số vấn đề, nếu như có thể tận dụng được những kiến thức, kỹ năng mềm đó thì nữ giới sẽ đạt được lợi thế trong việc ứng tuyển vào các DN STEM”, PGS-TS. Đàm Sao Mai nhấn mạnh.
Bà Nguyễn Khánh Thuyên - Quản lý cấp cao mảng tái chế và quản lý nguồn nước thải của First Solar Việt Nam cho rằng yếu tố làm nên thành công của mình là không bao giờ đặt bản thân vào vị trí yếu thế, cần được đối đãi khác biệt so với nam giới. Đối với mỗi người lao động trong thời đại hiện nay, năng lực quan trọng hơn rất nhiều. Một người đam mê con đường kỹ thuật thì cứ mạnh dạn đi, nhu cầu đam mê được thỏa mãn thì sẽ cống hiến được nhiều hơn cho xã hội. Ngược lại, nếu phụ nữ nghĩ mình là nữ và có những yếu thế cản trở so với nam giới thì tự suy nghĩ đó sẽ khiến họ tự ti và không dám thực hiện ước mơ.
 |
Các bạn sinh viên từng đoạt giải trong các giải thi đấu khối ngành STEM đang giới thiệu cho các đại biểu DN, các trường đại học về sản phẩm của mình |
Dưới góc độ của người quản lý, bà Hồ Uyên - Giám đốc Công chúng của Intel Việt Nam nhìn nhận HĐQT và các cấp quản lý ở các DN có cả nam lẫn nữ tham gia thì thành quả của các DN đó thường sẽ tốt hơn những DN có ban lãnh đạo chỉ toàn nữ hoặc chỉ toàn nam. Vấn đề không chỉ là về bình đẳng giới mà vì những DN có ban lãnh đạo vừa nam vừa nữ sẽ có những góc nhìn khác nhau từ hai giới, đưa ra được nhiều cách giải quyết đa dạng và mới mẻ hướng đến mục tiêu chung, và thường sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
