Hàng giả lộng hành: Người tiêu dùng khủng hoảng niềm tin (Bài 1)

Mặt tối sau “ánh đèn quảng cáo”

Trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook, không khó để bắt gặp những đoạn quảng cáo rầm rộ cho các sản phẩm giảm cân như X7 Plus, Super Detox X3, hay viên kẹo “thay rau” Kera. Những người nổi tiếng như diễn viên, ca sĩ, hoa hậu với tầm ảnh hưởng lớn liên tục PR bằng những lời hứa hẹn “thần kỳ”: giảm cân không cần ăn kiêng, hiệu quả chỉ sau vài viên, thậm chí bằng cả đĩa rau xanh mỗi ngày. Đây chính là chiêu bài đánh trúng tâm lý người tiêu dùng khao khát có sức khỏe tốt hơn, vóc dáng đẹp hơn, để rồi từ đó bị “sập bẫy” hàng giả, hàng nhái hoặc các sản phẩm không rõ nguồn gốc, không đạt chuẩn an toàn.

Thực tế đã cho thấy sự nguy hiểm của những lời quảng cáo đó. Trong tháng 5/2025, Cục An toàn Thực phẩm đã quyết liệt thu hồi hàng loạt sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe do vi phạm nghiêm trọng chất lượng và quảng cáo sai sự thật. Tiêu biểu là các sản phẩm liên quan đến tên tuổi Ngân 98 như Super Detox X1000, X7 Plus đang bị điều tra nghi ngờ chứa sibutramine - một chất kích thích bị cấm dùng trong thực phẩm bảo vệ sức khỏe vì có thể gây tăng huyết áp, loạn nhịp tim và đột quỵ nếu sử dụng kéo dài.

Chị Nguyễn Thị Hồng Nhung (ngụ tại Nguyễn Thiện Thuật, Quận 3, TP.HCM) bức xúc: “Tôi tin tưởng Ngân 98 vì cô ấy quảng cáo suốt ngày, nói dùng nửa năm không tác dụng phụ. Giờ nghe tin sản phẩm bị điều tra chứa chất cấm, tôi thực sự hoang mang. Tôi cảm thấy bị lừa và mất hết niềm tin vào các sản phẩm bảo vệ sức khỏe.”

Không chỉ dừng lại ở thực phẩm chức năng, thị trường mỹ phẩm cũng đang là “điểm nóng” của hàng giả. Mới đây, hai lô sản phẩm mỹ phẩm được Đoàn Di Băng quảng bá cũng bị thu hồi do vi phạm về chất lượng. Người tiêu dùng không khỏi phẫn nộ khi thấy người nổi tiếng dùng tên tuổi của mình để quảng cáo nhưng không có sự kiểm chứng thực tế.

Cú đánh mạnh vào niềm tin người tiêu dùng

Trên thực tế, tình trạng buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đã tồn tại nhiều năm, chưa có dấu hiệu giảm nhiệt. Tại TP.HCM, ngay trong các chợ dân sinh lớn, người tiêu dùng dễ dàng bắt gặp các sản phẩm mang danh thương hiệu nổi tiếng nhưng với mức giá thấp bất thường. Thậm chí, một số sạp hàng còn phân biệt “hàng công ty” và “hàng thường” để bán hàng không rõ nguồn gốc. Không chỉ hiện diện tại chợ truyền thống, các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội cũng trở thành nơi “ma trận” hàng thật - giả lẫn lộn, khiến người tiêu dùng vô cùng khó khăn trong việc chọn lựa.

Các chuyên gia cho rằng tác hại lớn nhất của hàng giả không chỉ là những hậu quả về mặt sức khỏe mà còn là sự xói mòn niềm tin của người tiêu dùng đối với thị trường. Khi không còn biết đâu là thật, đâu là giả, người tiêu dùng sẽ trở nên hoài nghi cả những sản phẩm chính hãng, chân chính. Anh Lê Minh Tuấn (ngụ Nguyễn Tri Phương, Quận 10, TP.HCM) bày tỏ: “Tôi mua kẹo Kera vì hoa hậu quảng cáo, nói rằng một viên bằng cả đĩa rau. Giờ báo chí phanh phui đó là lừa dối, tôi cảm thấy bị sỉ nhục trí tuệ. Người nổi tiếng phải bị xử lý nghiêm, không thể để họ quảng cáo bừa bãi như vậy”.

Trước tình trạng này, nhiều người dân đã lên tiếng đề xuất các giải pháp để bảo vệ quyền lợi và sức khỏe cộng đồng. Chị Hồng Nhung kiến nghị: “Sở Y tế TP.HCM cần xây dựng một hệ thống tra cứu trực tuyến minh bạch với mã QR rõ ràng trên từng sản phẩm. Người tiêu dùng chỉ cần quét mã là biết ngay thành phần, nơi sản xuất, giấy phép, và nếu sản phẩm bị thu hồi thì cập nhật ngay kèm theo lý do.”

Anh Tuấn cũng đề xuất: “Phải có luật buộc người quảng cáo phải chịu trách nhiệm liên đới nếu sản phẩm họ giới thiệu gây hại cho người tiêu dùng. Nếu quảng cáo không kiểm chứng mà nói sai sự thật thì phải cấm xuất hiện trên truyền thông. Các doanh nghiệp phải công khai xin lỗi trên báo chí khi vi phạm”.

Hành động quyết liệt từ cơ quan chức năng

Trước áp lực từ dư luận và thực trạng nghiêm trọng, các cơ quan chức năngtại TP.HCM đã có những động thái mạnh tay hơn trong công tác quản lý và kiểm tra. Từ tháng 5/2025, Sở Y tế TP.HCM đã thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành, rà soát hàng loạt cơ sở kinh doanh thực phẩm chức năng và mỹ phẩm trên địa bàn. Cục An toàn Thực phẩm, Cục Quản lý Dược cùng Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn cũng đã ra chỉ đạo thu hồi và xử lý nghiêm các sản phẩm vi phạm. Thủ tướng đã có công điện về mở đợt cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

(Bài 1)Tại TP.HCM, nhiều sản phẩm như X7 Plus đã được lấy mẫu kiểm nghiệm khẩn cấp với cam kết công bố kết quả minh bạch đến người tiêu dùng. Hai lô mỹ phẩm vi phạm của hãng EBC bị thu hồi và tiêu hủy hoàn toàn. Bộ Công an, Sở Y tế cùng các cơ quan chức năng đang tăng cường quản lý thương mại điện tử, yêu cầu các sàn như Shopee, Lazada đảm bảo hồ sơ pháp lý đầy đủ cho các sản phẩm nhạy cảm như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, và thuốc, nhằm ngăn chặn hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng.

Dù các nỗ lực đó được đánh giá cao, người dân vẫn mong chờ sự thay đổi nhanh chóng và rõ ràng hơn. Họ muốn thấy kết quả kiểm nghiệm được công khai rộng rãi, các sản phẩm vi phạm phải bị loại bỏ hoàn toàn khỏi thị trường thay vì âm thầm tồn tại hoặc được giảm giá để tiêu thụ. Và hàng giả không chỉ là vấn đề riêng của TP.HCM mà là cảnh báo cho toàn bộ hệ thống kiểm soát thị trường, từ pháp lý đến trách nhiệm xã hội. Hàng giả không chỉ lừa dối người tiêu dùng mà còn làm suy giảm niềm tin vào xã hội tiêu dùng công bằng. Nếu không kiểm soát chặt, thị trường sẽ hỗn loạn, người dân mất quyền lựa chọn và kinh tế bị tổn hại nghiêm trọng.