Giữ chân chưa đủ: Hiệu suất mới là đích đến

Và cả hai đều bắt đầu từ những hành động tưởng giản dị nhưng lại thách thức nhất: dám hỏi và biết lắng nghe.

Câu Hỏi Giản Dị, Hai Lợi Ích Lớn Lao

Đã bao lâu rồi bạn chưa hỏi nhân viên: “Bạn có hạnh phúc ở đây không?” hoặc “Điều gì khiến bạn hứng khởi trong công việc gần đây?” Những câu hỏi ấy nghe thật đơn giản, nhưng nếu được đặt ra đúng lúc và đúng cách, chúng có thể mang lại hai lợi ích song hành: giữ cho nhân sự gắn bó hơn và đồng thời khơi dậy hiệu suất làm việc.

Theo khảo sát của Gallup, 52% nhân viên nghỉ việc tự nguyện tin rằng tổ chức lẽ ra có thể làm gì đó để giữ họ ở lại. Nghiên cứu cũng cho thấy, những nhân sự “rất đồng ý” rằng công ty quan tâm đến sức khỏe và sự an lành của mình có khả năng gắn bó cao gấp 3 lần so với những người không cảm nhận được điều đó. Và chính sự gắn bó này là chiếc “cầu nối” quan trọng dẫn tới hiệu suất. Gallup đã nhiều lần khẳng định qua các phân tích tổng hợp rằng: mức độ gắn bó càng cao, thì lợi nhuận, năng suất và chất lượng dịch vụ của doanh nghiệp càng tốt.

Một CEO trong ngành sáng tạo từng kể lại, anh mất một nhân viên tài năng không phải vì công ty không đủ hấp dẫn, mà vì anh chưa bao giờ hỏi cô câu đơn giản: “Bạn có thấy mình đang phát triển ở đây không?” Cô gái ấy rời đi, mang theo cả mối quan hệ khách hàng và kiến thức tích lũy nhiều năm. Vài tháng sau, CEO ấy áp dụng nguyên tắc “stay conversation” (cuộc trò chuyện giữ chân): mỗi quý, anh dành riêng một buổi để trò chuyện với từng nhân sự chủ chốt. Kết quả, đội ngũ không chỉ gắn bó hơn mà năng suất cũng tăng rõ rệt vì ai cũng thấy mình được lắng nghe và có cơ hội phát triển.

Nghệ Thuật Lắng Nghe: Giữ Người Và Nâng Hiệu Suất

Hỏi thôi chưa đủ. Chính cách bạn lắng nghe mới quyết định hiệu quả của những cuộc trò chuyện.

Một lãnh đạo thực sự hiện diện không chỉ nghe lời nói, mà còn nghe cả những điều chưa được nói ra. Khi nhân sự than thở: “Ngày nào tôi cũng ngập trong họp, chẳng còn thời gian làm việc thực sự”, đó không chỉ là phàn nàn về lịch họp. Đằng sau là cam kết muốn làm việc chất lượng, được đánh giá bằng kết quả chứ không phải số giờ hiện diện. Nếu lãnh đạo chỉ dừng ở mức “giảm bớt cuộc họp”, thì chưa đủ. Nhưng nếu biết phản chiếu: “Tôi hiểu bạn rất muốn tập trung để tạo ra giá trị. Theo bạn, chúng ta cần thay đổi điều gì để hỗ trợ bạn tốt hơn?” - thì khi đó, bạn vừa giữ được lòng tin, vừa mở đường cho hiệu suất tăng trưởng.

Một ví dụ khác: khi nhân sự thở dài “Tôi thấy mình không tiến bộ”, lãnh đạo có thể dễ dàng nghĩ rằng đó chỉ là sự thiếu kiên nhẫn. Nhưng thực ra, điều họ đang tìm kiếm là cơ hội phát triển. Nếu phản chiếu lại: “Tôi hiểu bạn đang khao khát được học hỏi thêm. Bạn nghĩ điều gì sẽ giúp bạn cảm thấy tiến bộ hơn?”, bạn đã khơi gợi một cam kết nội tại. Từ đó, việc nâng hiệu suất không đến từ ép buộc, mà từ động lực tự thân.

Từ hạnh phúc cá nhân đến hiệu suất tập thể

Giữ chân nhân sự thường được xem là chiến lược ổn định bộ máy, nhưng thực chất, đó là một hành động gieo hạt hạnh phúc. Một nhân sự hạnh phúc làm việc hứng khởi hơn, sáng tạo hơn, và chính sự tích cực ấy lan tỏa sang đồng đội. Cả đội cùng được “sạc pin” nhờ một thành viên cảm thấy mình có giá trị.

Một nghiên cứu toàn cầu của Deloitte cho thấy các tổ chức tập trung vào trải nghiệm nhân viên và “wellbeing” (sức khỏe và sự an lành tổng thể) không chỉ cải thiện sự gắn kết, mà còn nâng cao hiệu quả tổ chức. Tại Việt Nam, khảo sát thường niên của Anphabe cũng chỉ ra rằng doanh nghiệp chú trọng đến “Happy Workforce” (lực lượng lao động hạnh phúc) sẽ có tỷ lệ giữ chân nhân sự cao hơn, đồng thời cải thiện hiệu suất nhóm và sự sáng tạo. Nói cách khác, hạnh phúc cá nhân và hiệu suất tập thể luôn song hành.

Hãy thử hình dung: một nhân sự được lắng nghe, thấu hiểu, họ sẽ về nhà trong tâm trạng tích cực, lan năng lượng ấy cho gia đình. Ngày hôm sau, họ quay lại với tinh thần sẵn sàng cống hiến. Từng vòng tròn hạnh phúc ấy kết nối với nhau, tạo nên một văn hóa doanh nghiệp khỏe mạnh, hiệu quả và đầy sức sống.

Những Thay Đổi Nhỏ, Kết Quả Lớn

Điều tuyệt vời là nghệ thuật vừa giữ chân vừa nâng hiệu suất không đòi hỏi những dự án phức tạp hay ngân sách khổng lồ. Nó nằm ở những thay đổi nhỏ, nhưng phải kiên trì và chân thành:

Đặt lịch trò chuyện định kỳ: Không phải để chấm điểm, mà để lắng nghe những niềm vui và vướng mắc trong công việc.

Tìm cam kết ẩn sau phàn nàn: Mỗi lời than vãn đều chứa một mong muốn tích cực, chỉ cần bạn kiên nhẫn lắng nghe.

Kết thúc bằng cam kết cụ thể: Một email xác nhận, một hành động theo sau - để nhân sự cảm thấy tiếng nói của họ có giá trị.

Tạo không gian an toàn: Khi nhân sự biết rằng cuộc trò chuyện này không ảnh hưởng đến việc performance review (đánh giá hiệu suất), họ sẽ dám chia sẻ sự thật - và đó mới là “dữ liệu vàng” cho lãnh đạo.

Một công ty dịch vụ trong ngành truyền thông áp dụng nguyên tắc này đã chia sẻ trong khảo sát nhân sự rằng: chỉ cần dành 15 phút mỗi tuần cho cuộc trò chuyện phi công việc, tỷ lệ nhân viên đề xuất sáng kiến tăng đáng kể. Không phải vì họ có thêm một công cụ quản lý mới, mà vì họ có thêm sự lắng nghe.

Giữ Người, Nâng Hiệu Suất - Hai Trong Một

Trong thế giới đầy biến động, giữ chân nhân sự chỉ mới là một nửa bài toán. Nửa còn lại - và quan trọng không kém - là giúp họ làm việc hiệu quả và hứng khởi hơn mỗi ngày.

Khi doanh nhân đủ dũng cảm để hỏi, đủ kiên nhẫn để lắng nghe, họ vừa giữ được trái tim của người cộng sự, vừa đánh thức được nguồn năng lượng làm việc mạnh mẽ trong họ. Và chính sự cộng hưởng ấy tạo ra một doanh nghiệp bền vững: nơi con người ở lại vì hạnh phúc, và làm việc hết mình vì niềm tin.

Giữ chân và nâng hiệu suất không phải là hai mục tiêu tách rời. Đó là hai kết quả đồng thời của một hành động duy nhất: lãnh đạo bằng trái tim.

(*) Chuyên gia Sức khỏe Thân-Tâm-Trí (Holistic Wellness Coach)