Doanh nghiệp gia đình và kế hoạch kế thừa

Doanh nghiệp gia đình là một nguồn lực quan trọng cho sự thịnh vượng và ổn định của nền kinh tế và xã hội. Nhiều doanh nghiệp lớn và nổi tiếng trên thế giới thuộc sở hữu gia đình. Tính cách và sự vận hành của những doanh nghiệp gia đình lớn và trường tồn không chỉ là hình mẫu cho những doanh nghiệp gia đình khác mà còn là nguồn cảm hứng để duy trì tinh thần khởi nghiệp, sự cách tân và phát triển bền vững.

Đọc E-paper

Làm thế nào để một doanh nghiệp giữ được tinh thần khởi nghiệp, sự mẫn nhuệ, sức sáng tạo và thịnh vượng qua nhiều thế hệ? Đó là những năm tháng vất vả.

Để tích hợp quan hệ gia đình vào doanh nghiệp là một nhiệm vụ phức tạp hơn nữa. Doanh nghiệp đòi hỏi sự thực tế, chiến lược và sự nhạy bén mạnh mẽ trên thương trường, trong khi gia đình cần sự nuôi dưỡng và chăm sóc. Những doanh nghiệp gia đình thành công nhất trên thế giới đã tích hợp các yêu cầu này để tạo dựng nên những di sản bền vững.

Từ các kết quả khảo sát các doanh nghiệp gia đình hàng đầu trên thế giới, các chuyên gia cho rằng việc huấn luyện và giáo dục thế hệ kế tiếp là yếu tố tối quan trọng nhằm chuẩn bị cho những người kế thừa cả về năng lực sở hữu và lãnh đạo, việc này nên được bắt đầu sớm – có khi là từ thời niên thiếu. Các nhà lãnh đạo cho rằng đạo đức trong công việc, khả năng lãnh đạo và tinh thần khởi nghiệp là những đặc tính quan trọng nhất để nuôi dưỡng thế hệ kế thừa.

Để bảo đảm chọn “đúng người đúng việc”, doanh nghiệp gia đình thường yêu cầu những thành viên của gia đình cần có ít nhất ba năm kinh nghiệm bên ngoài trước khi được phép tham gia các vị trí điều hành. “Khi chọn người thừa kế, các công ty gia đình thường yêu cầu họ cần có nền tảng giáo dục tốt, trải qua sự phát triển cá nhân và có ít nhiều kinh nghiệm làm việc bên ngoài doanh nghiệp của gia đình mình”, Marnix van Rij, phụ trách toàn cầu mảng Dịch vụ khách hàng cá nhân của Tập đoàn Ernst & Young (EY) cho biết.

Tại các nước khu vực Đông Nam Á, một thách thức có thể nhận thấy tại các công ty gia đình là những doanh nhân thế hệ đầu tiên sở hữu doanh nghiệp thường chần chừ việc chuyển giao quyền kiểm soát cho tới khi họ đến tuổi già. Theo các chuyên gia, người chủ nên chuyển giao công việc điều hành thường nhật trong một thời gian dài để có thể huấn luyện, bảo ban người lãnh đạo mới, đồng thời thế hệ kế thừa nên dành đủ thời gian để học hỏi cách lãnh đạo thành công và cách truyền thông với các thế hệ thành viên gia đình, những người là cổ đông, nhân viên hay quản trị viên cấp cao của công ty.

Theo một báo cáo năm 2015 từ kết quả khảo sát 250 doanh nghiệp gia đình lớn nhất Đông Nam Á (Singapore, Indonesia, Thái Lan, Malaysia và Philippines) của Labuan International Business & Financial Centre – Malaysia, phần lớn các doanh nghiệp gia đình lớn tại khu vực này đã chuẩn bị kế hoạch kế thừa; 22% doanh nghiệp cho biết chưa có kế hoạch và là những doanh nghiệp có quy mô nhỏ hơn. Báo cáo cũng cho thấy các nhà đầu tư thường tin tưởng vào những công ty có kế hoạch kế thừa rõ ràng hơn là những công ty không có kế hoạch cụ thể.

Hiện nay, các nhà lãnh đạo công ty gia đình của Đông Nam Á khá cởi mở đối với việc đào tạo mở rộng và các cơ hội phát triển. Hầu hết những người sở hữu doanh nghiệp gia đình hiện đều có bằng cấp về tài chính và marketing nhưng dù sao vẫn cần huấn luyện các nhà lãnh đạo tương lai về những sắc thái đặc thù của việc điều hành một doanh nghiệp gia đình, chẳng hạn việc kiểm soát những mong đợi của thế hệ trẻ và mâu thuẫn giữa các anh chị em. Hơn nữa, không phải ai cũng có thái độ sẵn sàng lãnh đạo doanh nghiệp, một số thành viên sẽ phù hợp hơn với những hoạt động như làm công tác từ thiện.

Doanh nghiệp gia đình chiếm hơn 60% số lượng những công ty được nêm yết trên sàn chứng khoán tại khu vực Đông Nam Á và có kết quả kinh doanh tốt hơn các công ty không thuộc sở hữu gia đình. Tuy nhiên, nhiều công ty không thể tồn tại lâu hơn thế hệ đầu tiên. Chính vì vậy, việc kế thừa quyền lãnh đạo đang được chuẩn bị hết sức nghiêm túc tại những doanh nghiệp gia đình lớn.

>Quy tắc "truyền ngôi" của các chaebol Hàn Quốc