Cà phê bước vào chu kỳ tăng giá mới trên thị trường quốc tế

Động lực chính của đà tăng giá đến từ tình trạng suy giảm nguồn cung tại các quốc gia sản xuất cà phê chủ lực. Những nước nằm trong “vành đai cà phê” quanh đường xích đạo - nơi chiếm phần lớn sản lượng cà phê thế giới đang đối mặt với các điều kiện thời tiết bất lợi kéo dài. Trong đó, Brazil, Colombia và Việt Nam đều ghi nhận hạn hán nghiêm trọng, nhiệt độ tăng cao và thời tiết thất thường, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và tiến độ thu hoạch.

Số liệu của Cơ quan Thống kê Canada công bố ngày 22/12 cho thấy, giá cà phê rang xay tăng mạnh nhất, lên tới 35,2%, trong khi cà phê hòa tan và các sản phẩm cà phê khác tăng 19,7%.

Mức chi tiêu bình quân của các hộ gia đình Canada cho cà phê đã tăng từ 64 CAD năm 2010 lên 169 CAD hiện nay. Với khoảng 72% dân số uống cà phê mỗi ngày, Canada hiện nằm trong nhóm các quốc gia có mức tiêu thụ cà phê bình quân đầu người cao nhất ngoài châu Âu.

Ông Sylvain Charlebois - Giám đốc cấp cao Phòng thí nghiệm Phân tích Nông nghiệp - Thực phẩm thuộc Đại học Dalhousie, cho biết giá cà phê tại trang trại - mức giá nông dân nhận được trước khâu bán lẻ đã tăng tới 266% trong vòng 5 năm qua.

Theo ông Charlebois, các khảo sát thực tế gần đây tại Brazil và Colombia cho thấy sản lượng sụt giảm rõ rệt do thiếu ánh nắng, sương giá xuất hiện sớm và hạn hán kéo dài. Cà phê là loại cây trồng đặc biệt nhạy cảm với biến động khí hậu, đòi hỏi môi trường ổn định và chu kỳ thời tiết đều đặn. Khi các điều kiện này bị phá vỡ, năng suất giảm là điều khó tránh khỏi, kéo theo sự thắt chặt của chuỗi cung ứng toàn cầu và áp lực tăng giá trên thị trường.

Bên cạnh yếu tố nguồn cung, nhu cầu tiêu thụ cà phê toàn cầu cũng đang tăng nhanh, đặc biệt tại châu Á. Theo Coffee Intelligence, mức tiêu thụ cà phê tại khu vực này đã tăng gần 15% kể từ năm 2018. Riêng tại Trung Quốc, lượng tiêu thụ cà phê đã tăng gần 150% trong vòng một thập kỷ, khi tầng lớp trung lưu ngày càng chuyển sang cà phê như một thức uống phổ biến thay cho trà truyền thống.

Ngoài ra, các yếu tố thương mại cũng góp phần đẩy giá cà phê lên cao. Mỹ từng áp thuế đối với cà phê nhập khẩu từ nhiều quốc gia, và Canada cũng áp dụng biện pháp tương tự. Dù các mức thuế này đã lần lượt được dỡ bỏ trong những tháng cuối năm, nhưng chi phí tích lũy và tác động tâm lý từ giai đoạn căng thẳng thương mại vẫn tiếp tục phản ánh vào giá bán lẻ.

Theo đánh giá của ông Sylvain Charlebois, người tiêu dùng tại Canada cũng như các thị trường có mức tiêu thụ cà phê cao khó có thể kỳ vọng giá giảm trong ngắn hạn. Ngành cà phê toàn cầu vẫn phải đối mặt với những thách thức mang tính cấu trúc, từ biến đổi khí hậu, sản xuất bền vững đến chi phí logistics và chuỗi cung ứng.

Trong bối cảnh nhu cầu tiếp tục mở rộng, đặc biệt tại các thị trường mới nổi, giá cà phê nhiều khả năng sẽ duy trì ở mặt bằng cao trong thời gian tới, đánh dấu một chu kỳ tăng giá mới của thị trường nông sản toàn cầu.