Bộ Tài chính giữ nguyên thời điểm nộp thuế cổ tức bằng cổ phiếu

Thông tin này được nêu trong báo cáo tổng hợp ý kiến góp ý cho dự thảo sửa đổi Nghị định 126/2020/NĐ-CP, hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế.

Theo Bộ Tài chính, trong bối cảnh Việt Nam đang thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tư nhân và chuẩn bị các điều kiện để nâng hạng thị trường chứng khoán, việc yêu cầu nộp thuế ngay khi nhận cổ tức hoặc cổ phiếu thưởng có thể tạo áp lực cho cả nhà đầu tư lẫn doanh nghiệp.

Đối với nhà đầu tư cá nhân, cổ tức bằng cổ phiếu chỉ là tài sản ghi sổ, chưa mang lại dòng tiền thực tế để thực hiện nghĩa vụ thuế. Còn với doanh nghiệp, nếu phải khấu trừ và nộp thay thuế thu nhập cá nhân, họ sẽ cần bố trí nguồn tài chính tương ứng, gây ảnh hưởng đến dòng vốn lưu động và hoạt động sản xuất - kinh doanh.

Dù giữ nguyên thời điểm nộp thuế, Bộ Tài chính vẫn khẳng định rằng về nguyên tắc, doanh nghiệp chỉ chia cổ tức khi có lợi nhuận, do đó việc thu thuế thu nhập cá nhân tại thời điểm chia cổ tức vẫn là phù hợp với bản chất thu nhập.

Trước đó, hồi cuối tháng 6, Bộ từng đề xuất thu thuế ngay khi chia cổ tức hoặc thưởng bằng chứng khoán, với lý do quy định hiện hành khiến việc thu thuế bị chậm trễ. Nhiều cá nhân, đặc biệt là cổ đông lớn, cổ đông chiến lược hoặc lãnh đạo doanh nghiệp, có thể nắm giữ cổ phiếu trong thời gian dài, dẫn đến tình trạng “tài sản tăng nhưng chưa bị đánh thuế kịp thời”.

Cơ quan này cũng cho rằng việc hoãn nộp thuế đến thời điểm chuyển nhượng khiến công tác quản lý, theo dõi và thu thuế trở nên phức tạp, kéo dài qua nhiều năm.

Theo thống kê của Bộ Tài chính, trong giai đoạn 2016 - 2024, tổng thuế thu nhập cá nhân từ đầu tư vốn đạt gần 52.000 tỷ đồng, trong đó thu từ cổ tức và cổ phiếu thưởng chỉ chiếm 2,54%, tương đương khoảng 1.318 tỷ đồng.

Nếu giả định toàn bộ cổ phiếu thưởng trong giai đoạn này được chuyển nhượng theo mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu với thuế suất 5%, tổng số thuế thu nhập cá nhân ước đạt 17.240 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng khoản chênh lệch “chưa thu” hàng chục nghìn tỷ đồng này thực chất vẫn được giữ lại trong doanh nghiệp, phục vụ tái đầu tư và mở rộng sản xuất, qua đó tạo việc làm, thúc đẩy tăng trưởng và đóng góp gián tiếp cho ngân sách về dài hạn.

Theo VCCI, nếu áp dụng thu ngay, dòng vốn này có thể bị rút ra khỏi doanh nghiệp, làm suy giảm khả năng đầu tư và tăng trưởng.

Nhiều tổ chức, doanh nghiệp cũng cho rằng việc đánh thuế ngay khi chia cổ tức bằng cổ phiếu không phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch.

Theo Tập đoàn Masan (MSN), việc chia cổ tức bằng cổ phiếu thực chất chỉ là điều chỉnh kỹ thuật trong cơ cấu vốn, làm tăng số lượng cổ phiếu lưu hành nhưng không làm thay đổi giá trị tài sản ròng của cổ đông. Tại ngày giao dịch không hưởng quyền, giá cổ phiếu thường giảm tương ứng với tỷ lệ chia, nên nhà đầu tư chưa phát sinh thu nhập thực tế.

“Chỉ khi cổ đông chuyển nhượng cổ phiếu hoặc phần vốn góp, họ mới có dòng tiền và phát sinh thu nhập chịu thuế. Khi đó, việc nộp thuế mới là hợp lý”, Masan nêu quan điểm.

Quyết định giữ nguyên thời điểm nộp thuế cổ tức bằng cổ phiếu cho thấy Bộ Tài chính đang hướng tới sự ổn định chính sách, đồng thời cân bằng giữa mục tiêu thu ngân sách và hỗ trợ doanh nghiệp – nhà đầu tư.

Giới chuyên gia đánh giá đây là động thái tích cực, góp phần tạo niềm tin cho thị trường chứng khoán, duy trì dòng vốn cho khu vực tư nhân và phù hợp với định hướng nâng hạng thị trường trong thời gian tới.