Bảo vệ doanh nghiệp trước cơn lốc tống tiền kỹ thuật số

Trong những năm gần đây, tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cuộc tấn công mạng đã gia tăng đáng kể trên toàn cầu, trong đó Việt Nam không phải là ngoại lệ.

Mã độc tống tiền, đặc biệt dưới hình thức Ransomware as a Service (RaaS), đã trở thành mối đe dọa lớn cho các tổ chức thuộc mọi quy mô. Chỉ trong nửa đầu năm 2024, các cuộc tấn công mã độc tống tiền đã tăng tới 70% so với cùng kỳ năm trước, gây thiệt hại hàng triệu USD cho các DN Việt Nam. Đáng chú ý, khoảng 30 cuộc tấn công đã nhắm vào các tập đoàn lớn, ngân hàng và tổ chức tài chính, gây gián đoạn dịch vụ, tổn thất tài chính và ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng của các DN này.

Sự gia tăng các cuộc tấn công mạng là hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ về sự cấp thiết của việc áp dụng các biện pháp an ninh mạng mạnh mẽ hơn. Với tháng 10 là “Tháng nâng cao nhận thức về an ninh mạng”, một sáng kiến quốc tế nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của an ninh mạng, cả cá nhân và tổ chức đều được khuyến khích thực hiện các bước chủ động để bảo vệ tài sản kỹ thuật số. Điều này bao gồm tổ chức các buổi đào tạo toàn diện cho nhân viên và xây dựng văn hóa cảnh giác để đối phó hiệu quả với các mối đe dọa mạng.

Trước khi đi sâu vào các chiến lược bảo vệ, chúng ta cần hiểu rõ mã độc tống tiền là gì và nó hoạt động ra sao.

Mã độc tống tiền Ransomware là gì?

Ransomware là một loại phần mềm độc hại có khả năng mã hóa các tệp trên máy chủ và máy tính cá nhân, làm cho các tổ chức không thể truy cập vào dữ liệu của chính mình. Điều này gây ra tổn thất tài chính đáng kể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của tổ chức và có thể dẫn đến việc ngừng hoạt động hoàn toàn.

Các tấn công ransomware thường được thực hiện qua các email lừa đảo, trang web bị xâm nhập hoặc phần mềm độc hại được tải xuống bởi người dùng. Sau khi xâm nhập thành công vào hệ thống, ransomware sẽ mã hóa dữ liệu và yêu cầu một khoản tiền chuộc, thường bằng tiền điện tử, để khôi phục quyền truy cập.

Tuy nhiên, ransomware không chỉ dừng lại ở đây. Mô hình Ransomware as a Service (RaaS) đã xuất hiện, cho phép các tổ chức tội phạm mạng kinh doanh dịch vụ ransomware. Đây là một mô hình kinh doanh ngầm trong đó các bên tổ chức ransomware cung cấp công cụ và hỗ trợ cho các chi nhánh thực hiện các cuộc tấn công, đổi lại một phần tiền chuộc thu được. Mô hình này không chỉ giảm rủi ro cho các tổ chức tội phạm mạng mà còn làm gia tăng số lượng các cuộc tấn công, khi các chi nhánh có thể được tuyển dụng để tấn công nhiều tổ chức khác nhau.

Chiến lược giảm thiểu rủi ro tấn công mạng

Mặc dù ransomware là một mối đe dọa phức tạp nhưng DN vẫn có thể áp dụng nhiều biện pháp để bảo vệ tài sản kỹ thuật số của mình. Dưới đây là một số chiến lược cần thực hiện:

1. Nâng cao nhận thức và đào tạo nhân viên

Hàng phòng thủ đầu tiên của DN chính là lực lượng nhân sự. Các tổ chức nên tổ chức các buổi đào tạo thường xuyên về các biện pháp thực hành an ninh mạng và mô phỏng các cuộc tấn công lừa đảo để nhân viên có thể nhận biết và đối phó với các mối đe dọa. Nhân viên cũng cần được cập nhật về các chính sách an ninh mạng mới nhất và tham gia vào các đánh giá kỹ năng bảo mật định kỳ. Một lực lượng lao động thông tin đầy đủ có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ bị tấn công.

2. Hạn chế quyền truy cập của người dùng

Triển khai kiểm soát quyền truy cập dựa trên vai trò người dùng là một biện pháp quan trọng. DN nên áp dụng mô hình “Zero Trust” và xác thực đa yếu tố (MFA) để đảm bảo chỉ những người được ủy quyền mới có thể truy cập dữ liệu nhạy cảm. Việc hạn chế quyền truy cập sẽ giảm thiểu đáng kể khả năng bị xâm phạm.

3. Sao lưu dữ liệu thường xuyên

Sao lưu dữ liệu là một trong những biện pháp an toàn quan trọng nhất khi đối phó với ransomware. DN nên áp dụng chiến lược sao lưu 3-2-1, trong đó dữ liệu được sao lưu ba lần, lưu trên hai phương tiện khác nhau và một bản sao được giữ ngoại tuyến. Bằng cách này, dù bị tấn công, tổ chức vẫn có thể khôi phục dữ liệu nhanh chóng và giảm thiểu thiệt hại.

4. Cập nhật hệ thống và cấu hình tường lửa

Các hệ thống và phần mềm cần được cập nhật thường xuyên để giảm nguy cơ bị khai thác các lỗ hổng. Cài đặt các bản vá bảo mật, sử dụng các công cụ phát hiện và phản hồi mở rộng (XDR), và nền tảng bảo vệ điểm cuối (EPP) có thể giúp ngăn chặn các cuộc tấn công. Cấu hình tường lửa để phát hiện hoạt động đáng ngờ cũng là một biện pháp bổ sung hiệu quả.

5. Phân đoạn mạng

Phân đoạn mạng thành các mạng con nhỏ hơn giúp hạn chế sự lan rộng của phần mềm độc hại nếu một khu vực bị xâm phạm. Điều này giúp nhóm bảo mật có thời gian phát hiện và ngăn chặn mối đe dọa trước khi chúng lan ra toàn bộ hệ thống.

Khi các cuộc tấn công mã độc tống tiền và tấn công mạng ngày càng gia tăng, các tổ chức phải luôn trong trạng thái cảnh giác để bảo vệ mình. Bằng cách triển khai các chiến lược an ninh mạng đã được nêu trên, DN có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ trở thành nạn nhân của mã độc tống tiền và các mối đe dọa khác. Đầu tư vào đào tạo nhân viên, áp dụng các công cụ an ninh mạng tiên tiến và thực hiện các biện pháp phòng ngừa chủ động là những yếu tố then chốt để bảo vệ dữ liệu nhạy cảm và duy trì niềm tin của khách hàng trong môi trường kỹ thuật số ngày nay.

(*) Chuyên gia phân tích doanh nghiệp của Công ty ManageEngine