Thủ tướng: Tự hào, xúc động với Di sản Văn hóa thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc

Ngày 12/7/2025, tại kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản thế giới tổ chức ở Cộng hòa Pháp, UNESCO đã ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc thuộc Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng vào Danh mục Di sản Văn hóa thế giới. Đây là di sản thế giới thứ 9 của Việt Nam, đồng thời là di sản liên tỉnh thứ 2, sau Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà.

Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc gắn liền với sự ra đời, lan tỏa và phát triển của Thiền phái Trúc Lâm do Phật Hoàng Trần Nhân Tông sáng lập. Đây là trung tâm Phật giáo đặc sắc, phản ánh bản sắc văn hóa dân tộc với tinh thần tự chủ, nhân văn, hòa hợp.

Hệ thống di sản gồm hàng loạt công trình chùa tháp, am thất, tuyến hành hương, bia đá, mộc bản cùng nhiều di tích linh thiêng được bảo tồn nguyên vẹn. Các địa điểm này thể hiện đầy đủ các giai đoạn phát triển của Phật giáo Trúc Lâm, từ lúc sáng lập, được thể chế hóa, qua các giai đoạn phục hưng cho đến truyền thừa.

Không chỉ là nơi tôn giáo, di sản còn là minh chứng sinh động cho mối tương tác hài hòa giữa con người với thiên nhiên, cho thấy sự giao hòa giữa tín ngưỡng, đạo đức và đời sống. Từ nhiều thế kỷ, Yên Tử, Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc đã là những trung tâm hành hương quan trọng, truyền cảm hứng cho cộng đồng trong nước và quốc tế, đúng với mục tiêu cốt lõi của UNESCO về hòa bình, hòa hợp và nhân ái.

Phát biểu tại sự kiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, sau 11 năm kể từ khi Tràng An được công nhận di sản thế giới (2014), nay Việt Nam mới có thêm một quần thể mới được UNESCO vinh danh. Đây là niềm tự hào lớn lao, đồng thời là kết quả của một quá trình nỗ lực bền bỉ.

Hồ sơ đề cử Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là hồ sơ di sản chuỗi đầu tiên của Việt Nam, có phạm vi liên tỉnh, tiếp cận rất mới và phức tạp. Chính phủ giao Quảng Ninh chủ trì từ năm 2020. Quá trình 5 năm xây dựng hồ sơ, trong đó 2 năm đầu chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19, song các địa phương đã kiên trì, phối hợp chặt chẽ, khai quật khảo cổ, bổ sung tư liệu và tham khảo ý kiến chuyên gia quốc tế từ Nhật Bản, New Zealand.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam cùng các nhà khoa học đã góp sức quan trọng trong việc lập hồ sơ. Phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO tại Paris tích cực vận động, tiếp xúc với đại diện 20 quốc gia thành viên Ủy ban Di sản thế giới, giải trình chi tiết theo khuyến nghị của ICOMOS. UNESCO và các chuyên gia quốc tế đã hỗ trợ về chuyên môn, đảm bảo hồ sơ có tính thuyết phục cao.

Thủ tướng đánh giá, thành công hôm nay là kết quả tổng hợp của sự chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước, nỗ lực bền bỉ của các địa phương, đặc biệt là Quảng Ninh - nơi giữ vai trò chủ trì then chốt. Ông cũng ghi nhận sự phối hợp hiệu quả của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao, Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia, cùng sự đồng thuận của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, các doanh nghiệp, nhà tài trợ và đông đảo nhân dân.

Đây cũng là minh chứng quốc tế đánh giá cao giá trị tư tưởng nhân văn của Phật giáo Trúc Lâm, đồng thời khẳng định cam kết của Việt Nam trong bảo tồn và phát huy di sản. Vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế vì vậy cũng được nâng cao.

Để bảo vệ và khai thác bền vững di sản, Thủ tướng yêu cầu một số nhiệm vụ trọng tâm:

Hoàn thiện khung pháp lý về quản lý di sản liên tỉnh, xác định rõ vai trò của từng cơ quan ở Trung ương và địa phương; Xây dựng kế hoạch quản lý chi tiết, nhận diện nguy cơ thiên tai, rủi ro, quá tải khách du lịch; đưa ra giải pháp bảo vệ an toàn di sản; Gắn kết di sản vật thể với phi vật thể, kết hợp phát triển du lịch bền vững, khơi dậy truyền thống văn hóa trong cộng đồng; Đẩy mạnh quảng bá di sản, mỗi người dân trở thành một “đại sứ văn hóa”, lan tỏa giá trị di sản đến bạn bè quốc tế, đặc biệt thông qua nền tảng số.

Thủ tướng nhấn mạnh, di sản không chỉ thuộc về quá khứ mà cần được đưa vào đời sống đương đại, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, làm giàu thêm bản sắc văn hóa dân tộc.

“Chúng ta vô cùng tự hào và xúc động khi Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc - di sản mà cha ông gìn giữ qua nhiều thế hệ, nay đã được UNESCO công nhận. Đây không chỉ là di sản của Việt Nam mà còn là tài sản chung của nhân loại”, Thủ tướng nói.

Ông khẳng định, toàn Đảng, toàn dân cần tiếp tục chung sức bảo tồn, phát huy giá trị di sản, để văn hóa thực sự trở thành “sức mạnh mềm”, “sức mạnh nội sinh” của quốc gia, đưa đất nước vững bước trong kỷ nguyên phát triển phồn vinh, thịnh vượng.