155,9 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp chờ thanh toán trong 5 tháng cuối năm

Theo báo cáo của Fiin Group công bố ngày 19/8, tổng giá trị lưu hành TPDN vào cuối tháng 7 đạt gần 1,35 triệu tỷ đồng, tăng nhẹ 0,3% so với tháng trước. Tuy nhiên, mức tăng này thấp hơn đáng kể so với giai đoạn 3 tháng trước đó (dao động 2,3% - 3,7% mỗi tháng), phản ánh xu hướng chững lại của thị trường sơ cấp.

Đáng chú ý, hoạt động phát hành mới trong tháng 7 giảm mạnh khi chỉ đạt 45,3 nghìn tỷ đồng, sụt tới 64% so với tháng 6 và chấm dứt chuỗi 4 tháng tăng trưởng liên tiếp. Dù vậy, so với cùng kỳ năm 2024, mức phát hành này vẫn cao hơn 11%. Điểm sáng hiếm hoi là sự trở lại của kênh phát hành công chúng, với giá trị 13,5 nghìn tỷ đồng, toàn bộ đến từ các ngân hàng. Ngược lại, bất động sản và nhiều ngành phi ngân hàng khác ghi nhận quy mô phát hành mới giảm mạnh.

Ở chiều ngược lại, hoạt động mua lại trước hạn trong tháng 7 cũng hạ nhiệt sau giai đoạn cao điểm quý II. Tổng giá trị trái phiếu được mua lại chỉ còn 24,8 nghìn tỷ đồng, giảm 60,5% so với tháng trước và giảm 30% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, lũy kế 7 tháng, giá trị mua lại vẫn đạt gần 147,4 nghìn tỷ đồng, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, ngân hàng là nhóm chiếm ưu thế với 65,7% tổng giá trị, còn nhóm bất động sản đạt 29,8 nghìn tỷ đồng, tăng 5% so với cùng kỳ. Doanh nghiệp dẫn đầu trong hoạt động mua lại thuộc về Công ty CP Đầu tư Địa ốc NoVa (NVL).

Dù thị trường sơ cấp chững lại, thanh khoản trên thị trường thứ cấp vẫn duy trì tích cực. Tháng 7 ghi nhận tổng giá trị giao dịch đạt 142,3 nghìn tỷ đồng, bình quân 6,2 nghìn tỷ đồng/ngày. So với tháng trước, con số này giảm 5,2%, nhưng vẫn tăng mạnh 57,2% so với cùng kỳ năm 2024. Lũy kế 7 tháng, giá trị giao dịch bình quân đạt 5,6 nghìn tỷ đồng/ngày, tăng 19% so với cùng kỳ. Giao dịch tập trung chủ yếu ở trái phiếu ngân hàng và bất động sản, chiếm hơn 75,5% tổng giá trị, với ưu tiên các kỳ hạn ngắn 1-3 năm nhằm tăng tính thanh khoản và quản trị rủi ro.

Theo dự báo của Fiin Group (dữ liệu cập nhật đến ngày 13/8), từ đầu năm đến nay, các tổ chức phát hành đã thanh toán tổng cộng 118,3 nghìn tỷ đồng tiền gốc và lãi, tương đương 44,5% nghĩa vụ cả năm. Như vậy, dòng tiền cần chi trả trong 5 tháng còn lại sẽ rất lớn: khoảng 26,9 nghìn tỷ đồng chỉ riêng trong tháng 9 và tổng cộng 155,9 nghìn tỷ đồng cho giai đoạn cuối năm. Đây sẽ là thách thức đặc biệt lớn đối với doanh nghiệp phát hành, nhất là trong bối cảnh môi trường tài chính còn nhiều biến động.

Một vấn đề đáng quan tâm là tình trạng chậm thanh toán. Riêng trong tháng 7, thị trường ghi nhận 16 mã trái phiếu của 13 tổ chức phát hành bị chậm trả gốc và lãi, theo công bố thông tin chính thức. Điều này cho thấy áp lực tài chính vẫn hiện hữu, nhất là với các doanh nghiệp bất động sản vốn phụ thuộc mạnh vào kênh huy động từ trái phiếu.

Áp lực trả lãi trái phiếu cũng đang tập trung chủ yếu ở nhóm phi ngân hàng. Trong tháng 9 tới, tổng chi phí trả lãi ước đạt 5,1 nghìn tỷ đồng, giảm 16,1% so với tháng trước. Ngành bất động sản dẫn đầu với khoảng 3,1 nghìn tỷ đồng, chiếm tới 61,6% toàn nhóm. Các ngành còn lại như dịch vụ tài chính (589 tỷ đồng), xây dựng - vật liệu (416 tỷ đồng), du lịch - giải trí (303 tỷ đồng) có giá trị thấp hơn nhiều.

Tính cho cả 5 tháng cuối năm, tổng giá trị lãi phải trả của nhóm phi ngân hàng dự kiến đạt 27,5 nghìn tỷ đồng, trong đó riêng bất động sản chiếm hơn 53%. Đây chính là điểm rủi ro lớn nhất, khi năng lực tài chính của nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực này vẫn chưa phục hồi bền vững.

Với quy mô nghĩa vụ thanh toán lớn, diễn biến trên thị trường TPDN những tháng tới sẽ phụ thuộc đáng kể vào khả năng tái cấu trúc nợ, duy trì thanh khoản và sức cầu đầu tư. Các chuyên gia cho rằng, dù áp lực lớn, nhưng thanh khoản thứ cấp ổn định và sự trở lại của kênh phát hành công chúng từ phía ngân hàng có thể là yếu tố giúp thị trường bớt căng thẳng, tạo tiền đề cho sự ổn định trong trung hạn.