Xuất khẩu sang châu Âu: Doanh nghiệp cần tuân thủ hệ thống tiêu chuẩn và quy định khắt khe của EU

EVFTA và “cơn khát” sản phẩm bền vững

Châu Âu hiện là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam và hàng hóa Việt Nam còn rất nhiều dư địa tăng trưởng tại thị trường này, đặc biệt là ngành hàng trang trí nội - ngoại thất, thủ công mỹ nghệ, thời trang, quà tặng...

Lợi thế quan trọng nhất là Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA), không chỉ giúp hàng Việt giảm thuế nhập khẩu 0% cho nhiều mặt hàng, mà còn mang lại khuôn khổ pháp lý minh bạch, ổn định, tạo niềm tin cho nhà nhập khẩu châu Âu.

Tại hội thảo “Tăng tốc xuất khẩu các mặt hàng phục vụ lối sống đương đại sang thị trường châu Âu” do Hiệp hội Doanh nghiệp Việt Nam tại Pháp, Phòng Thương mại và Công nghiệp Pháp tại Việt Nam (CCIFV) và ITPC tổ chức chiều 14/8, chia sẻ xu hướng tiêu dùng tại châu Âu hiện là lợi thế cho các sản phẩm Việt Nam, bà Nguyễn Đắc Bội Quỳnh - Giám đốc xúc tiến thương mại khối doanh nghiệp Việt Nam (CCIFV) cho biết: "Thị trường hàng thủ công mỹ nghệ châu Âu đạt khoảng 293 tỷ USD năm 2024, dự kiến tăng lên 576 tỷ USD vào năm 2033, tốc độ tăng trưởng kép 7,41%. Riêng tại Pháp, quy mô đạt 31,05 tỷ USD, dự báo tăng trưởng 8,3%/năm".

Cũng theo bà Quỳnh: “Millennials chiếm tới 45% thị phần tiêu thụ hàng thủ công, trong khi hơn 70% người tiêu dùng đô thị ưu tiên sản phẩm thủ công. Đây là cơ hội để hàng Việt, với thế mạnh về chất liệu và tay nghề, đáp ứng đúng nhu cầu thị trường”.

Xu hướng “tiêu dùng xanh” cũng đang bùng nổ, đặc biệt với các sản phẩm từ mây, tre, gỗ trồng có chứng nhận bền vững. Theo ITPC, 73% giá trị hàng trang trí nội thất tại châu Âu được nhập khẩu từ các nước đang phát triển, kim ngạch tăng từ 2,2 tỷ EUR năm 2018 lên 3 tỷ EUR năm 2022. Năm 2022, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 1,1 tỷ USD hàng thủ công mỹ nghệ sang EU, đặt mục tiêu đạt 4 tỷ USD vào 2025.

Vượt rào cản pháp lý - Tăng sức cạnh tranh cho DN Việt

Dù tiềm năng lớn, DN Việt muốn chinh phục và duy trì vị thế tại châu Âu cần vượt qua hệ thống tiêu chuẩn và quy định khắt khe. Bà Chử Lan Phương - Luật sư Công ty Luật Ceven Law, Thành viên ABVietFrance phân tích: “Các quy định mới như Quy định An toàn Sản phẩm Chung (GPSR), Chỉ thị Trách nhiệm Sản phẩm (PLD) và Quy định thiết kế sinh thái (ESPR) buộc DN phải nâng cao trách nhiệm, có đại diện pháp lý tại EU và đảm bảo truy xuất nguồn gốc nguyên liệu. Thêm vào đó là yêu cầu tuân thủ REACH, EUDR và nhãn CE nếu muốn duy trì chỗ đứng”.

Ngoài ra, DN Việt còn đối mặt với cạnh tranh từ các quốc gia sản xuất quy mô lớn, chi phí thấp như Trung Quốc, Ấn Độ - những đối thủ vừa sản xuất hàng loạt với giá rẻ, vừa cải thiện chất lượng và mẫu mã nhanh chóng. Trong khi đó, nhiều DN Việt vẫn sản xuất manh mún, thiếu thương hiệu mạnh và chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới mẫu mã liên tục.

Để tăng tốc, DN cần cải thiện sản phẩm và chủ động bảo hộ nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp tại châu Âu. Cùng với đó là đa dạng hóa kênh phân phối: hợp tác với nhà nhập khẩu, chuỗi cửa hàng, thương mại điện tử, tham gia hội chợ quốc tế, hay hợp tác với concept store để mở rộng độ phủ thương hiệu và tiếp cận đa dạng phân khúc khách hàng.

Bà Trà Lê - Giám đốc Phát triển Thị trường Source of Asia nhấn mạnh: “DN không nên chỉ ‘xuất khẩu sản phẩm’ mà phải ‘xuất khẩu cả bản sắc và văn hóa’. Điều này đòi hỏi đầu tư vào thiết kế sáng tạo, kết hợp yếu tố đương đại với di sản bản địa, đồng thời xây dựng chuỗi cung ứng minh bạch và ưu tiên nguyên liệu có chứng nhận quốc tế”.

“Người tiêu dùng châu Âu tìm kiếm trải nghiệm và thông điệp phía sau sản phẩm, chứ không chỉ là vật dụng họ mua về”, bà Trà Lê khẳng định.

Châu Âu không phải thị trường mới, nhưng bối cảnh hiện tại biến nơi đây thành chiến lược trọng điểm để DN Việt tái cơ cấu và tăng tốc. EVFTA, nhu cầu sản phẩm bền vững và xu hướng tiêu dùng xanh mở ra cánh cửa lớn, song để bước qua, DN cần chiến lược toàn diện, từ tuân thủ tiêu chuẩn, đổi mới thiết kế đến xây dựng thương hiệu gắn với bản sắc. Như lời bà Trà Lê: “Điều chinh phục người tiêu dùng châu Âu không chỉ là chất lượng sản phẩm, mà là câu chuyện sản phẩm ấy kể được”.