TP.HCM đề xuất 10.800 tỷ đồng để đẩy nhanh giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt tốc độ cao
TP.HCM vừa gửi Bộ Xây dựng báo cáo cập nhật tiến độ các dự án đường sắt đô thị và đường sắt quốc gia trên địa bàn, đặc biệt nhấn mạnh nhu cầu bố trí 10.800 tỷ đồng vốn Trung ương trong năm 2026 để thực hiện giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Theo báo cáo, đối với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đoạn qua TP.HCM, thành phố đã giao chủ đầu tư triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đồng thời chuẩn bị đầu tư hạ tầng kỹ thuật cho khu tái định cư Long Bửu (giai đoạn 2) bằng vốn ngân sách thành phố. Mục tiêu là hoàn tất toàn bộ giải phóng mặt bằng trong năm 2026. Năm 2025, TP.HCM không đề nghị vốn Trung ương, nhưng kiến nghị Bộ Xây dựng tổng hợp trình Chính phủ và Quốc hội bố trí 10.800 tỷ đồng trong năm 2026 cho nhiệm vụ này.
Đối với tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương), các thủ tục điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi đang được hoàn tất, dự kiến khởi công vào tháng 1/2026. Thành phố cũng phối hợp Đồng Nai đưa tuyến Thủ Thiêm - Long Thành vào các quy hoạch liên quan và chuẩn bị trình HĐND hai địa phương thống nhất giao TP.HCM làm cơ quan có thẩm quyền triển khai theo hình thức PPP, với mục tiêu hoàn thành vào năm 2030.
Tuyến đường sắt quốc gia TP.HCM - Cần Thơ đang được Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự kiến trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào cuối năm 2025 và khởi công năm 2027. Tuyến Biên Hòa - Vũng Tàu được triển khai lập báo cáo tiền khả thi cho giai đoạn 2026 - 2035. Với tuyến Bàu Bàng - Cái Mép, TP.HCM và Đồng Nai đã thống nhất hướng giao Tổng công ty Becamex IDC nghiên cứu đầu tư theo hình thức PPP.
Theo quy hoạch được duyệt, mạng lưới đường sắt đô thị toàn vùng sau sáp nhập (TP.HCM - Bình Dương - Bà Rịa - Vũng Tàu) có tổng chiều dài khoảng 1.012 km. Thành phố đang rà soát quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn 2060, trong đó cập nhật hệ thống ga, depot, các khu TOD và không gian ngầm đô thị.
Một loạt cơ chế, chính sách mới phục vụ phát triển đường sắt đô thị đã được ban hành như Nghị quyết 188/2025/QH15, Luật Đường sắt 2025 và Nghị định 123/2025/NĐ-CP. TP.HCM cũng đã kiện toàn Ban Chỉ đạo phát triển đường sắt đô thị sau sáp nhập và ban hành các quy chế làm việc.
HĐND TP.HCM đã bố trí vốn chuẩn bị đầu tư cho bảy tuyến metro nằm trong danh mục ưu tiên của Quốc hội. Ban Quản lý đường sắt đô thị đang triển khai các gói thầu tư vấn để hoàn thiện hồ sơ chuẩn bị đầu tư.
Riêng tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) đã vận hành thương mại từ tháng 12/2024 và đạt bình quân hơn 53.000 lượt khách mỗi ngày, tạo nền tảng quan trọng cho việc mở rộng mạng lưới đường sắt đô thị toàn vùng.
