Ngành dược: Có thực sự hưởng lợi từ TPP?

Mới đây, tại một cuộc luận bàn về những cơ hội và thách thức mà Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) mang đến cho các thành viên, nhiều ý kiến cho rằng ngành dược Việt Nam đang là lĩnh vực hấp dẫn các nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài. 

Đọc E-paper

Theo báo cáo của Công ty Nghiên cứu thị trường Business Monitor International (BMI), tốc độ tăng trưởng bình quân của ngành dược Việt Nam giai đoạn 2015 - 2018 dự kiến đạt gần 16%, doanh số kể từ năm 2015 ước đạt 3,5 - 5 tỷ USD/năm.

Thế nhưng, điều đáng nói là thị trường dược phẩm Việt Nam lại đang là "sân chơi" của các doanh nghiệp (DN) nước ngoài với lượng thuốc nhập khẩu chiếm khoảng 60%. Thông tin từ Bộ Y tế vừa công bố cũng cho thấy, trong hai tháng đầu năm 2016, nhập khẩu dược phẩm của cả nước đạt 375 triệu USD, tăng 47% so với cùng kỳ 2016.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc Việt Nam tham gia TPP sẽ có tác động tiêu cực đến ngành dược, nhưng mức độ không đáng kể, bởi những yếu tố tác động chỉ gồm thuế và các quy định về sở hữu trí tuệ (SHTT) trong sử dụng thuốc gốc. Ngược lại, DN nội sẽ có cơ hội mở rộng kinh doanh, chuyển giao công nghệ.

Song nhiều DN lại cho rằng sẽ khó cạnh tranh trực diện nếu đơn độc. Phân tích vấn đề này, ông Trần Tựu - Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty CP Dược phẩm SAVI (Savipharm), cho biết, công nghiệp dược Việt Nam hiện có 130 DN đạt tiêu chuẩn WHO, GMP với quy mô chủ yếu là DN vừa và nhỏ, hiện cung cấp khoảng 50% tổng lượng thuốc cho thị trường Việt Nam. Trong đó, chỉ có khoảng 10% DN có những bức phá đầu tư mới, đạt các tiêu chuẩn cao (PIC/S GMP, EU GMP).

Thế nhưng theo ông Tựu, phần lớn các DN lại sử dụng nguồn nguyên liệu từ Trung Quốc, Ấn Độ, châu Âu nên sẽ khó có đủ điều kiện để được hưởng các lợi thế trong việc xuất khẩu sản phẩm trong nội khối TPP. Mặt khác, các DN dược trong nước cũng chưa có khả năng nghiên cứu, phát minh các nguyên liệu và sản phẩm mới, sản xuất phân tán, giá thành cao.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Bradley Silcox - Chủ tịch Tiểu ban Dược của Eurocham chia sẻ, ở Mỹ, để đưa một sản phẩm dược mới ra thị trường, DN thường phải tốn từ tiền triệu đến tỷ USD.

Để có một loại dược phẩm, đôi khi DN phải mất từ 5 đến 10 năm và phải trải qua gần 3.000 bước kiểm tra chất lượng để đáp ứng được yêu cầu của cơ quan quản lý thuốc trong nước lẫn các nước phát triển khác và còn tùy vào việc loại thuốc mới sẽ được bán ở quốc gia nào, như Nhật, Úc, Mỹ, Canada luôn đòi hỏi chất lượng rất cao.

Nói về thị trường dược Việt Nam, ông Bradley Silcox phân tích: Với TPP, nhiều DN, nhà đầu tư đang nhắm đến thị trường Việt Nam. Thông qua các chính sách về y tế, phần nào cho thấy Việt Nam muốn trở thành quốc gia hàng đầu trong khu vực về lĩnh vực dược.

Thế nhưng việc Việt Nam có trở thành quốc gia như Iceland (xuất khẩu 55 tỷ USD các sản phẩm y tế, đặc biệt là thiết bị y tế, 1/20 quốc gia đầu tư mạnh về nghiên cứu, kỹ thuật y tế), hay Singapore trong việc thu hút nhiều nhà đầu tư trong lĩnh vực y tế thì vẫn là một câu hỏi.

>Năm 2016, ngành dược ngóng nhân tài

>TPP tác động thế nào đến ngành dược Việt Nam?

> Ngành dược: Áp lực cạnh tranh từ Ấn Độ