Bản tin tổng hợp

Bộ Công Thương chuẩn bị trình Chính phủ đề án Quỹ tiết kiệm năng lượng vào năm 2026

Sơn Nguyễn 18/10/2025 10:00

Bộ Công Thương dự kiến trình Chính phủ phê duyệt đề án thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào cuối năm 2026, nhằm huy động nguồn lực xã hội cho chuyển đổi năng lượng xanh và phát triển bền vững.

Thông tin được công bố tại Diễn đàn “Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả: Thành quả và mục tiêu trong kỷ nguyên vươn mình” do Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) tổ chức ngày 17/10 tại Hà Nội.

Theo Bộ Công Thương, Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động phi lợi nhuận, có cơ chế tài chính độc lập và được quy định trong Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi), đã được Quốc hội thông qua ngày 18/6/2025 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Theo dự thảo, Quỹ sẽ có chức năng huy động, cho vay và đầu tư cho các chương trình, dự án tiết kiệm năng lượng. Bộ Công Thương cho biết, Quỹ sẽ được xã hội hóa hoàn toàn, hoạt động độc lập về tài chính và không làm tăng chi phí cho doanh nghiệp. Nguồn vốn ban đầu của Quỹ dự kiến huy động từ tài trợ quốc tế, đầu tư tư nhân, mua bán tín chỉ carbon và phát hành trái phiếu xanh, cùng với sự đóng góp tự nguyện của các tổ chức trong nước.

Quỹ được kỳ vọng trở thành công cụ tài chính trọng điểm, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, thúc đẩy các giải pháp công nghệ sạch, giảm phát thải và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, góp phần thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050.

nang-luong-tiet-kiem.jpg
Ảnh minh họa

Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), 6 tháng đầu năm 2025, sản lượng điện tiết kiệm đạt 3.376 triệu kWh, tương đương 2,47% tổng sản lượng điện thương phẩm, góp phần thực hiện mục tiêu tiết kiệm 8 - 10% tổng tiêu thụ điện năng giai đoạn 2019 - 2030.

Tuy nhiên, bà Đỗ Thị Minh Trâm - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, cho biết nhu cầu điện tại Việt Nam vẫn tăng 8 - 10% mỗi năm, trong khi nhiều nguồn cung đã chạm trần công suất. Phần lớn nhà máy công nghiệp vẫn vận hành bằng công nghệ lạc hậu, tiêu tốn năng lượng lớn, còn ý thức tiết kiệm điện trong doanh nghiệp và người dân chưa đồng đều.

Theo bà Trâm, việc hình thành Quỹ tiết kiệm năng lượng sẽ giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực đầu tư cải tiến công nghệ, đổi mới thiết bị và nâng cao năng suất, qua đó giảm chi phí điện năng, tăng khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững.

Theo Quy hoạch điện VIII (điều chỉnh), đến năm 2030, Việt Nam cần khoảng 150.000 MW công suất nguồn điện, gần gấp đôi hiện nay, để đáp ứng mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 8%/năm từ 2025 trở đi.

Tuy nhiên, ông Cao Quang Quỳnh - Thành viên Hội đồng Thành viên EVN, cho biết tiến độ đầu tư nguồn điện mới chưa đạt kỳ vọng giai đoạn 2021 - 2024 chỉ đạt trung bình 3.360 MW/năm, bằng một nửa so với yêu cầu.

Ông Quỳnh cho rằng sự phát triển không đồng đều giữa các vùng miền, đặc biệt khi năng lượng tái tạo tập trung nhiều tại miền Trung và miền Nam, trong khi miền Bắc còn thiếu hụt nguồn cung, là một thách thức lớn. Do đó, việc thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được xem là giải pháp trọng tâm giúp bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia trong giai đoạn tới.

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, việc thành lập Quỹ là bước tiến đúng hướng, song cần thiết kế cơ chế vận hành linh hoạt và minh bạch. Ông cho rằng để Quỹ hoạt động hiệu quả, cần trao quyền chủ động cho doanh nghiệp, khuyến khích họ thử nghiệm các mô hình tiết kiệm năng lượng mới, thay vì quản lý quá chặt theo cơ chế hành chính.

“Đổi mới sáng tạo luôn đi kèm rủi ro, nên cần có cơ chế chấp nhận một tỷ lệ rủi ro nhất định. Nếu chỉ chú trọng an toàn, Quỹ sẽ khó phát huy vai trò thúc đẩy sáng kiến và chuyển đổi công nghệ xanh”, ông Thiên nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Phương Tuấn - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, để Quỹ tiết kiệm năng lượng phát huy hiệu quả, cần đảm bảo bốn yếu tố trọng tâm.

Thứ nhất, xây dựng mô hình quản trị minh bạch, công khai, có sự tham gia của các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, hiệp hội và chuyên gia độc lập; đồng thời công bố công khai các dự án tài trợ, thực hiện kiểm toán hằng năm.

Thứ hai, tập trung nguồn lực cho các dự án quy mô lớn hoặc doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực tiết kiệm năng lượng, nhằm tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trên phạm vi quốc gia.

Thứ ba, đa dạng hóa công cụ tài chính như tài trợ, bảo lãnh tín dụng, hỗ trợ lãi suất, qua đó thu hút thêm sự tham gia của ngân hàng thương mại và quỹ đầu tư tư nhân.

Cuối cùng, Quỹ cần hỗ trợ tổng thể cho các hoạt động tư vấn, đào tạo, truyền thông và nghiên cứu, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về mô hình và giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.

Việc thành lập Quỹ tiết kiệm năng lượng quốc gia được kỳ vọng sẽ mở ra hướng đi mới trong chính sách chuyển đổi năng lượng của Việt Nam, không chỉ giúp tăng hiệu quả sử dụng năng lượng mà còn thúc đẩy đầu tư xanh, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng và phát triển bền vững trong kỷ nguyên kinh tế xanh.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đọc nhiều
Bộ Công Thương chuẩn bị trình Chính phủ đề án Quỹ tiết kiệm năng lượng vào năm 2026
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO