Thanh Hóa sơ kết đề án tái định cư cho 2.225 hộ dân vùng có nguy cơ sạt lở

Hội nghị do ông Mai Xuân Liêm - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, chủ trì với sự tham dự của lãnh đạo các sở, ngành chức năng, các đơn vị liên quan và được kết nối trực tuyến tới 41 điểm cầu tại các xã miền núi nằm trong phạm vi ảnh hưởng của đề án.

Theo kế hoạch đã được phê duyệt, mục tiêu của đề án là đến năm 2025 sẽ bố trí tái định cư cho 2.225 hộ dân đang sinh sống tại những khu vực có nguy cơ sạt lở và lũ ống cao. Việc bố trí tái định cư được thực hiện theo ba hình thức: tái định cư xen ghép với 599 hộ, tái định cư liền kề cho 300 hộ thuộc 17 dự án, và tái định cư tập trung đối với 1.326 hộ tại 31 dự án.

Tuy nhiên, tiến độ thực hiện Đề án hiện chưa đạt được như kỳ vọng. Với hình thức tái định cư xen ghép, mới chỉ có 233 hộ được di dời đến nơi ở mới, tương ứng 38,9% kế hoạch.

Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc phần lớn các hộ thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo, gặp nhiều khó khăn trong việc chủ động tìm kiếm đất ở. Trong khi đó, một số chính quyền cấp xã vẫn chưa có phương án cụ thể để bố trí quỹ đất đáp ứng nhu cầu tái định cư của người dân, dẫn đến sự chậm trễ trong quá trình thực hiện.

Đối với hình thức tái định cư liền kề, toàn tỉnh đã triển khai 17 khu vực với quy mô 300 hộ dân. Trong đó, 4 khu với tổng số 79 hộ đã hoàn thiện hệ thống hạ tầng và giao đất cho 26 hộ xây dựng nhà ở.

Ngoài ra, 5 khu (119 hộ) đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư, còn lại 8 khu với 102 hộ vẫn đang chờ hoàn tất các thủ tục pháp lý để trình phê duyệt. Các địa phương và chủ đầu tư đang tích cực hoàn thiện quy hoạch chi tiết, lập báo cáo kinh tế kỹ thuật và lựa chọn nhà thầu để sớm đưa các dự án vào triển khai thực tế.

Về tái định cư tập trung, đến thời điểm hiện tại, 4 khu tái định cư với 151 hộ dân đã hoàn tất đầu tư hạ tầng và bàn giao đất. Bên cạnh đó, có 15 khu dành cho 680 hộ đã được chấp thuận chủ trương đầu tư và đang trong giai đoạn chuẩn bị triển khai xây dựng.

Tuy nhiên, vẫn còn 12 khu (tương ứng với 495 hộ) chưa được phê duyệt do gặp vướng mắc liên quan đến hồ sơ pháp lý, quy hoạch sử dụng đất và các điều kiện đầu tư khác, ảnh hưởng đến tiến độ tổng thể của đề án.

Tại hội nghị, các đại biểu cũng đã chỉ ra nhiều khó khăn, thách thức trong quá trình triển khai. Địa hình miền núi phức tạp, chia cắt mạnh, độ dốc lớn gây nhiều cản trở cho việc thi công hạ tầng kỹ thuật. Quỹ đất ở nhiều địa phương còn hạn chế, trong khi các khu tái định cư thường nằm xa trung tâm xã, giao thông khó khăn, chi phí san lấp mặt bằng và vận chuyển vật liệu cao.

Nguồn vốn đầu tư từ ngân sách tỉnh hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu, đặc biệt trong bối cảnh chi phí xây dựng tăng nhanh, khiến nhiều dự án vượt tổng mức đầu tư, dẫn đến khó khăn trong điều hành và triển khai đúng tiến độ. Ngoài ra, một số dự án phát sinh sau các đợt thiên tai năm 2024 lại chưa phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, chưa đủ điều kiện pháp lý để trình chủ trương đầu tư.

Một nguyên nhân khác là sự phối hợp giữa các địa phương và các sở, ngành liên quan còn thiếu chặt chẽ, đặc biệt trong công tác cung cấp thông tin, lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư. Điều này dẫn đến việc nhiều dự án bị kéo dài thời gian chuẩn bị. Đồng thời, nhiều xã vẫn chưa chủ động xây dựng phương án cụ thể về quỹ đất để kịp thời phục vụ nhu cầu tái định cư cho người dân.

Kết luận hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Mai Xuân Liêm yêu cầu UBND các xã, sau khi đã kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền hai cấp, phải chủ động triển khai các nội dung thuộc phạm vi trách nhiệm của mình.

Đồng thời, chính quyền cơ sở cần tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân tự tìm kiếm quỹ đất để xây dựng nơi ở mới; trường hợp người dân không thể tự bố trí, UBND xã phải xây dựng phương án hỗ trợ cụ thể nhằm bảo đảm an sinh xã hội và ổn định đời sống cho các hộ bị ảnh hưởng.

Bên cạnh đó, UBND các xã cần phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý Dự án khu vực và các đơn vị liên quan tiến hành rà soát từng dự án, đánh giá kỹ lưỡng các yếu tố quy hoạch, đất đai, nguồn vốn đầu tư để lập báo cáo đề xuất chủ trương, gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường tổng hợp, trình thẩm định trong năm 2025. Đối với những dự án chưa đủ điều kiện triển khai, yêu cầu các địa phương đề xuất cập nhật vào kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2026 - 2030.

Sở Xây dựng được giao chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan, tổ chức rà soát, đánh giá các dự án có tổng mức đầu tư vượt kế hoạch, từ đó tham mưu UBND tỉnh phương án xử lý phù hợp nhằm bảo đảm hiệu quả đầu tư và tiến độ thực hiện Đề án trong thời gian tới.