Tái sinh cho điện thoại thẻ

Điện thoại thẻ (ĐTT) hay còn gọi là điện thoại công cộng với hàng ngàn bốt dựng lên ngoài phố tại các tỉnh thành trong cả nước lâu nay đã bị khai tử do sự phát triển nhanh chóng của công nghệ điện thoại di động. Tuy nhiên, ĐTT đang có cơ hội được tái sinh, vẫn với chức năng để gọi điện nhưng mang tính chất khác phục vụ đời sống xã hội.

Quá lãng phí

Bốt điện thoại "bỏ hoang" trên đường CMT8, Q 3, TP.HCM. Ảnh: Quý Hòa

Những bốt điện thoại công cộng trên phố ngày nào nay đã không còn người sử dụng. Thậm chí nó đã bị thay đổi công năng: Trở thành nơi cho các đối tượng dán quảng cáo, rao vặt; nơi để “tè” bậy; nơi chứa các loại hàng hóa cho người bán hàng dạo...

Chúng bị hư hỏng, bị đập phá chỉ còn cái khung “trơ gan cùng tuế nguyệt”. Không sử dụng đến, nhưng hạ tầng thì vẫn còn đấy, dẫn đến một sự lãng phí quá lớn.

Theo thống kê, hiện trên cả nước có tổng cộng khoảng 15.000 bốt ĐTT của VNPT, sau gần 15 năm ra đời (từ tháng 11/1997) và phục vụ thì nay gần như không còn được dùng đến. Đơn cử trên địa bàn Hà Nội, có khoảng 1.500 bốt ĐTT.

Những năm đầu ra đời các bốt này mang đến doanh số từ 7 - 8 tỷ đồng/năm, thì nay hầu như không còn phát sinh cước. Năm 2010, thành phố Hà Nội đã cố gắng tân trang lại các bốt, mục đích nhất thời là nhằm chào mừng kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, sau là để phục vụ khách du lịch. Tuy nhiên, lễ xong thì đâu lại vào đấy, các bốt ĐTT trở lại với số phận hẩm hiu bị bỏ hoang.

Thực ra, sự thiếu hiệu quả, hay nói đúng hơn là sự lãng phí, của ĐTT đã phát sinh từ những năm 2005-2006. Công ty Dịch vụ viễn thông (GPC), doanh nghiệp trực tiếp quản lý và khai thác mạng VinaPhone, cũng quản lý và khai thác dịch vụ ĐTT nhưng cũng đã “nản” với dịch vụ này từ thời điểm ấy.

Thế nhưng, xử lý các bốt ĐTT ra sao, tìm hướng ra cho nó như thế nào, thì hơn 5 năm qua vẫn chưa thấy VNPT đưa ra được giải pháp dù dư luận và báo chí đã đề cập không ít. Vấn đề không chỉ là không đạt hiệu quả kinh doanh, mà còn gây mất mỹ quan đô thị và choán không gian phố xá.

Công cộng thực sự

Mới đây VNPT Thừa Thiên - Huế đã đưa 27 trạm ĐTT vào sử dụng cho việc gọi khẩn cấp miễn phí trên địa bàn thành phố nhằm phục vụ người dân. Các trạm điện thoại này trở thành công cộng thực sự (cho bất cứ ai sử dụng và miễn phí), được đặt tại các trục đường chính gần các trụ sở hành chính, khu du lịch, nơi có nhiều người dân và du khách qua lại.

Trên mỗi trạm có dán logo “Miễn phí/FREE” cùng với việc ghi chú rõ các số điện thoại khẩn cấp, như: Báo cảnh sát (gọi số 113), báo cháy (gọi số 114), báo cấp cứu (gọi số 115), báo xử lý sự cố dịch vụ viễn thông (gọi số 119) và gọi 1080 với giá cước rẻ...

Cách làm của VNPT Thừa Thiên - Huế dù mới ở mức độ thí điểm nhưng hoàn toàn cho thấy tính chất tích cực khi đã tái sinh một đời sống mới cho ĐTT.

Từ đây có thể nhân rộng mô hình ra các tỉnh và thành phố, đặc biệt là những địa phương du lịch, chí ít là tập trung ở các khu trung tâm, những tuyến đường lớn đông dân cư và người xe qua lại.

Về nguồn kinh phí hoàn toàn có thể giải quyết theo hướng sử dụng nguồn kinh phí viễn thông công ích bù đắp vì hoạt động của các trạm này thực sự vì an ninh trật tự và du lịch.

Các trạm ĐTT do VNPT sinh ra thì cũng sẽ phải do chính VNPT tìm ra cho nó một hướng đi. Với khoảng 15.000 trạm, có thể không thể đưa tất cả vào phục vụ miễn phí cho các cuộc gọi mang tính thông báo và vụ việc khẩn cấp như 27 trạm mới đưa vào hoạt động tại Huế, mà còn phải nghĩ ra những hướng khác, trong đó có thể gồm cả phương án phải dẹp một số trạm.

Tái sinh một đời sống mới cho ĐTT như VNPT Thừa Thiên - Huế đã làm chưa hẳn thoát khỏi các nguy cơ: Thứ nhất là cũng sẽ ít được sử dụng đến. Thứ hai là dãi dầu mưa nắng cũng sẽ hư hao. Thứ ba những kẻ rỗi việc sẽ gọi vào các số khẩn cấp thông báo giả để quấy phá...

Sẽ còn đó những nguy cơ như trước đó và thậm chí còn hơn nữa, vì thế cần thêm những nỗ lực mới để bảo vệ. Điều này, trong tình hình ý thức nói chung của người dân hiện nay chưa cao thì việc triển khai các bốt ĐTT miễn phí cũng cần cân nhắc, kẻo lại rơi vào một sự lãng phí khác.