Quốc hội thông qua quy định công chức, viên chức chỉ có một quốc tịch Việt Nam

Luật sửa đổi lần này tập trung làm rõ mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân, trong đó nhấn mạnh: trên lãnh thổ Việt Nam, Nhà nước chỉ công nhận quốc tịch Việt Nam đối với công dân có hai quốc tịch trong mối quan hệ với các cơ quan có thẩm quyền, trừ khi điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có quy định khác.

Đặc biệt, 4 nhóm đối tượng sau bắt buộc chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam, đồng thời phải thường trú tại Việt Nam: Người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm, chỉ định giữ các chức vụ trong Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội ở trung ương, địa phương; Người làm việc trong tổ chức cơ yếu; Người tham gia lực lượng vũ trang nhân dân và công chức, viên chức không thuộc các nhóm trên.

Tuy nhiên, đối với công chức, viên chức không công tác trong lực lượng vũ trang, luật cho phép một ngoại lệ có điều kiện: nếu có lợi cho Nhà nước, không gây phương hại đến lợi ích quốc gia và vẫn thường trú tại Việt Nam, họ có thể được xem xét giữ quốc tịch khác bên cạnh quốc tịch Việt Nam. Chính phủ sẽ quy định chi tiết việc này.

Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, trong quá trình thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ quan ngại và đề nghị thận trọng với các ngoại lệ, đặc biệt là với các vị trí liên quan đến an ninh quốc gia, yêu cầu tuyệt đối trung thành với Tổ quốc.

Tiếp thu ý kiến, Chính phủ đã điều chỉnh quy định tại Khoản 5 Điều 5, xác định nguyên tắc bắt buộc chỉ có một quốc tịch đối với bốn nhóm nêu trên, đồng thời chỉ duy trì ngoại lệ đối với một nhóm công chức, viên chức không thuộc lực lượng vũ trang nhằm thu hút nhân tài có lợi cho sự phát triển quốc gia.

Luật cũng sửa đổi các điều kiện nhập quốc tịch Việt Nam. Cụ thể, người nước ngoài hoặc không quốc tịch phải đáp ứng các điều kiện sau: Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ (trừ người chưa thành niên nhập quốc tịch theo cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam); Tuân thủ Hiến pháp, pháp luật và tôn trọng văn hóa Việt Nam; Biết tiếng Việt;
Thường trú tại Việt Nam từ 5 năm trở lên và có khả năng tự đảm bảo cuộc sống.

Tuy nhiên, những người có vợ/chồng hoặc con đẻ là công dân Việt Nam có thể được miễn các điều kiện trên khi xin nhập quốc tịch.

Đặc biệt, người xin nhập quốc tịch Việt Nam phải có tên bằng tiếng Việt hoặc tiếng dân tộc thiểu số Việt Nam. Trường hợp cá nhân xin giữ quốc tịch gốc đồng thời với quốc tịch Việt Nam có thể chọn tên ghép giữa tên Việt Nam và tên nước ngoài. Tên này sẽ được ghi rõ trong quyết định cho nhập quốc tịch.

Trước ý kiến của một số đại biểu đề nghị tạo sự linh hoạt hơn về tên gọi nhằm phù hợp với hội nhập quốc tế, Chính phủ đã tiếp thu và chỉnh lý quy định theo hướng cởi mở hơn: cho phép tên ghép để thuận lợi trong sinh sống và làm việc ở các quốc gia mà người đó mang quốc tịch.