Nguồn cung toàn cầu gia tăng, giá đường và đậu tương tiếp tục chịu áp lực giảm

Đóng cửa phiên, chỉ số MXV-Index giảm 0,5%, lùi về mức 2.331 điểm, phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư trước những lo ngại ngày càng rõ nét về tình trạng dư cung trên thị trường quốc tế.

Trong nhóm nguyên liệu công nghiệp, xu hướng giảm chiếm ưu thế khi có 7/9 mặt hàng đóng cửa trong sắc đỏ. Đáng chú ý, giá đường tiếp tục là tâm điểm khi ghi nhận phiên giảm thứ tư liên tiếp. Cụ thể, giá đường thô (đường 11) giảm 1,9%, xuống còn 319 USD/tấn, trong khi giá đường trắng mất hơn 1,5%, về mức 415 USD/tấn.

Theo phân tích của Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), áp lực giảm giá trên thị trường đường hiện nay chủ yếu đến từ triển vọng nguồn cung tích cực tại các quốc gia sản xuất lớn, trong bối cảnh nhu cầu tại một số thị trường tiêu thụ trọng điểm, đặc biệt là Trung Quốc, có dấu hiệu chững lại.

Tại Brazil, khu vực Trung - Nam đã qua giai đoạn cao điểm của vụ ép mía niên vụ 2025 - 2026 và bắt đầu bước vào mùa mưa. Tính đến hết tháng 11, sản lượng mía ép đạt khoảng 592 triệu tấn, giảm 1,8% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, nhờ tỷ lệ mía ưu tiên cho sản xuất đường được nâng cao, sản lượng đường lũy kế vẫn tăng 1,1%, đạt gần 39,9 triệu tấn. Dự báo, tổng sản lượng đường của Brazil trong cả niên vụ có thể vượt mốc 40 triệu tấn.

Tại Ấn Độ, điều kiện thời tiết thuận lợi với lượng mưa cao hơn trung bình nhiều năm khoảng 8% đang tạo nền tảng cho một niên vụ bội thu. Sản lượng đường niên vụ 2025 - 2026 được dự báo tăng khoảng 25%, lên mức 32,8 triệu tấn, nhờ năng suất cải thiện tại các bang sản xuất chủ lực như Maharashtra và Karnataka. Bên cạnh đó, việc Chính phủ Ấn Độ phê duyệt hạn ngạch xuất khẩu 1,5 triệu tấn đường cũng góp phần gia tăng nguồn cung cho thị trường thế giới, dù triển vọng xuất khẩu còn phụ thuộc vào chính sách giá ethanol trong thời gian tới.

Tại Thái Lan, niên vụ 2025 - 2026 nhiều khả năng ghi nhận năm tăng trưởng thứ hai liên tiếp với sản lượng ước đạt trên 11 triệu tấn, tăng khoảng 12% so với cùng kỳ. Việc nông dân mở rộng diện tích trồng mía nhờ hiệu quả kinh tế cao hơn cây sắn, cùng điều kiện thời tiết thuận lợi, là những yếu tố chính thúc đẩy sản lượng tăng. Nguồn cung bổ sung từ Thái Lan, đặc biệt trong quý I, được kỳ vọng sẽ bù đắp cho giai đoạn Brazil nghỉ vụ, qua đó gia tăng thêm áp lực lên giá đường toàn cầu.

Ở chiều cầu, thị trường chịu tác động tiêu cực từ diễn biến nhập khẩu của Trung Quốc. Trong tháng 11, lượng đường nhập khẩu của nước này chỉ đạt khoảng 440.000 tấn, giảm 18,2% so với cùng kỳ năm trước. Dù tính lũy kế từ đầu năm, nhập khẩu đường vẫn tăng gần 10%, song các số liệu ngắn hạn cho thấy đà tăng đang chậm lại, làm suy yếu động lực hỗ trợ giá.

Tại thị trường trong nước, giao dịch diễn ra khá trầm lắng, sức mua chậm tại nhiều khu vực. Đường Thái Lan nhập tiểu ngạch về ít, giá bán lẻ phổ biến trong khoảng 16.200 - 17.000 đồng/kg. Đường nhập khẩu từ Myanmar được chào bán ở mức cạnh tranh hơn, quanh 16.400 - 16.650 đồng/kg. Trong khi đó, đường sản xuất vụ cũ tại một số địa phương như Gia Lai, Kon Tum đang được đẩy mạnh tiêu thụ với giá khoảng 16.600 - 16.700 đồng/kg, song lượng tiêu thụ hạn chế do chất lượng suy giảm.

Trên thị trường nông sản, dù 5/7 mặt hàng đóng cửa trong sắc xanh, giá đậu tương vẫn đi ngược xu hướng khi giảm hơn 0,5%, xuống còn 386 USD/tấn, đánh dấu phiên giảm thứ năm liên tiếp.

Theo MXV, diễn biến này phản ánh sự lệch pha giữa các tín hiệu bán hàng tích cực và nhu cầu tiêu thụ thực tế, đặc biệt từ Trung Quốc, trong bối cảnh nguồn cung toàn cầu tiếp tục gia tăng.

Về phía cầu, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) ghi nhận các đơn hàng xuất khẩu lớn cho niên vụ 2025 - 2026, với khối lượng bán ròng khoảng 1,1 triệu tấn trong tuần kết thúc ngày 27/11, bao gồm nhiều lô hàng giao tới Trung Quốc và các điểm đến chưa xác định. Tuy nhiên, thị trường vẫn thận trọng khi cho rằng sức mua thực tế chưa phản ánh đầy đủ qua hoạt động nhập khẩu và tiêu thụ.

Tại Trung Quốc, các doanh nghiệp hiện duy trì chiến lược mua cầm chừng, đồng thời tăng cường sử dụng nguồn đậu tương từ kho dự trữ quốc gia. Tập đoàn Sinograin liên tục tổ chức đấu giá, không chỉ bán đậu tương vụ cũ mà còn chuẩn bị giải phóng khoảng 4 triệu tấn từ kho dự trữ. Riêng trong tháng 12, dự kiến hơn 211.000 tấn đậu tương vụ 2022 sẽ được đưa ra thị trường.

Nguồn cung dồi dào giúp các nhà máy ép dầu duy trì công suất cao, kéo tồn kho khô đậu tương ở mức lớn. Giá khô đậu tương giao ngay tại khu vực ven biển Trung Quốc vì vậy chỉ dao động quanh 3.050 – 3.090 NDT/tấn, làm suy yếu động lực tăng giá của đậu tương trên thị trường kỳ hạn.

Trên thị trường tài chính, dòng vốn đầu cơ cũng có dấu hiệu rút lui. Theo số liệu từ Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Mỹ (CFTC), sau khi đạt gần 179.000 hợp đồng mua ròng vào đầu tháng 11, vị thế này đã giảm khoảng 17.000 hợp đồng vào cuối tháng và được dự báo tiếp tục thu hẹp trong tháng 12.

Ở chiều cung, Nam Mỹ tiếp tục tạo áp lực lớn. Hiệp hội các Nhà xuất khẩu Ngũ cốc quốc gia Brazil (ANEC) đã nâng dự báo xuất khẩu đậu tương tháng 12 lên 3,57 triệu tấn. Tại Argentina, dù vẫn tồn tại rủi ro thời tiết liên quan đến La Niña, dự báo sản lượng niên vụ 2025 - 2026 của LSEG vẫn được giữ ở mức 46,9 triệu tấn, cho thấy nguồn cung ngắn hạn chưa bị đe dọa.

Trong bối cảnh nhu cầu thực tế còn yếu và cạnh tranh nguồn cung gia tăng, thị trường lo ngại USDA có thể điều chỉnh giảm dự báo xuất khẩu đậu tương Mỹ trong báo cáo WASDE tháng 1/2026, với mức cắt giảm ước tính 30 - 50 triệu giạ. Yếu tố này tiếp tục khiến nhà đầu tư duy trì tâm lý thận trọng, qua đó kéo dài áp lực giảm giá trên thị trường đậu tương kỳ hạn.