Ngoại thương của Nga giảm do ngân hàng Trung Quốc hạn chế thanh toán?

Theo Ngân hàng Trung ương Nga, tổng lượng hàng nhập khẩu của nước này đã giảm 10% trong 4 tháng đầu năm 2024. Lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nơi Nga phụ thuộc rất nhiều, bắt đầu giảm mạnh từ tháng 3.

Theo hải quan Trung Quốc, kim ngạch xuất khẩu của họ sang Nga giảm 14% trong tháng 4/2024. Trước đó mức giảm là 16% trong tháng 3. Đây là tháng giảm đầu tiên sau gần 2 năm. Các mặt hàng bị ảnh hưởng nhiều là thép, nhôm và linh kiện điện tử.

Đại diện 1 công ty điện tử Trung Quốc giấu tên nói: “Từ tháng 3/2024, chúng tôi chỉ có thể thanh toán với Nga thông qua một số ngân hàng nhất định, chứ không nhiều tổ chức tài chính sẵn sàng như trước. Thời gian thanh toán cũng lâu hơn, có khi phải mất cả tháng.”

Ngoài Trung Quốc, buôn bán của Nga cũng đi xuống với đối tác khác. Ví dụ xuất khẩu từ Nga sang Thổ Nhĩ Kỳ giảm 30% trong quý 1/2024.

Thương mại song phương giữa Nga và Trung Quốc đạt mức cao kỷ lục năm 2023. Linh kiện tiên tiến của Trung Quốc cũng được chuyển đến Nga thông qua quốc gia thứ 3 như Thổ Nhĩ Kỳ, Armenia và Kazakhstan. Hoa Kỳ cáo buộc các mặt hàng này hỗ trợ ngành công nghiệp quốc phòng Nga.

Sự sụt giảm buôn bán gần đây của Nga diễn ra, khi Hoa Kỳ lên kế hoạch trừng phạt bổ sung, để ngưng những dòng chảy hàng hóa trên.

Năm 2022, Hoa Kỳ và châu Âu ngắt nhiều ngân hàng chủ chốt của Nga khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu SWIFT. Doanh nghiệp Nga phản ứng bằng cách mở tài khoản ở ngân hàng Trung Quốc, để duy trì hoạt động thương mại.

Tháng 12/2023, Tổng thống Joe Biden bắn tín hiệu, Washington sẽ trừng phạt ngân hàng của nước thứ ba, nếu hỗ trợ cỗ máy chiến tranh của Nga. Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen cũng cảnh báo trong chuyến đi đến Trung Quốc rằng, công ty hoặc ngân hàng Trung Quốc nếu giao dịch với bên bị trừng phạt, có thể mất quyền tiếp cận thị trường Hoa Kỳ.

Đe dọa từ Hoa Kỳ khiến nhiều ngân hàng giảm giao dịch liên quan tới Nga. Ngân hàng Công thương Trung Quốc đã dừng giao dịch thanh toán bằng đồng nhân dân tệ từ Nga. Tháng 1/2024, một số tổ chức tài chính ở Thổ Nhĩ Kỳ thông báo với khách hàng có liên quan tới ngành công nghiệp quốc phòng Nga rằng, tài khoản của họ sẽ bị đóng. Nhiều ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ cũng mất thời gian hơn, để xác minh giao dịch liên quan tới Nga.

Không ít tổ chức tài chính của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), như First Abu Dhabi Bank và Emirates NBD đã làm theo. Một số ngân hàng Mông Cổ tháng 5/2024 được cho đã dừng giao dịch liên quan tới Nga. Các ngân hàng Kazakhstan cũng bắt đầu từ chối thẻ tín dụng của Nga.

Theo báo Nga Kommersant, từ tháng 3/2024, thanh toán liên quan tới linh kiện điện tử từ Nga, đã không được một số ngân hàng Trung Quốc xử lý. Nhiều công ty Nga đang lấy hàng dự trữ ra sử dụng, báo hiệu tình trạng thiếu linh kiện điện tử có thể xảy ra vào mùa hè này. Điều đó sẽ khiến giá ô tô và máy móc tăng cao, thúc đẩy lạm phát.

Trong cuộc họp giữa tổng thống Putin và chủ tịch Tập Cận Bình ngày 16/5 ở Bắc Kinh, phía Nga kêu gọi Trung Quốc hỗ trợ thanh toán các giao dịch xuyên biên giới. Hiện chưa rõ 2 nước đã đưa ra giải pháp nào hay chưa.

Nga hiện đang tăng cường tấn công ở đông bắc Ukraine, nhưng có thể gặp tình trạng thiếu vũ khí tiên tiến. Sự đi xuống hơn nữa về thương mại, được dự báo sẽ ảnh hưởng tới sản xuất vũ khí, có thể làm suy yếu bộ máy chiến tranh.