Năm chữ RE giúp doanh nghiệp ứng vạn biến

Ở đây có 5 chữ Re: Review, Rethink, Renew, Restructure và Reinvent.

Chúng ta có thể chia làm 2 giai đoạn cho dễ nhớ.

Giai đoạn 1: Review và Rethink

Giai đoạn đầu tiên gồm 2 chữ Review (nhìn lại) và Rethink (xem xét lại, suy nghĩ lại). 

Cụ Nguyễn Du viết một câu rất đáng suy gẫm về tương lai "Đường xa nghĩ nỗi sau này mà kinh. Hy vọng rất - rất ít DN rơi vào sự khốn đốn nặng nề như thế. Nhưng dầu có xui xẻo đến mức đó thì phải lạc quan lên với đáp án của Shakespeare "To be or not to be that is the question"  (ngụ ý: tồn tại hay không tồn tại, đó là câu hỏi).

Nhìn lại và xem xét lại để trả lời câu hỏi: Tồn tại như thế nào? Nhìn lại, xem xét lại, suy tính lại, suy nghĩ tường tận hơn, lật đi lật lại vấn đề, cân nhắc lại và duyệt lại các kế hoạch, ý tưởng, triết lý kinh doanh, sứ mệnh (là những gì đang làm) và tầm nhìn (là những gì muốn hướng tới) trong bối cảnh bình thường mới.

Việc này rất quan trọng, không phải chỉ vì virus corona vốn đã âm thầm tồn tại hàng triệu năm, mà vì xã hội loài người đang và sẽ có những cái nhìn thay đổi mới, với những bậc thang giá trị mới về sức khỏe, nhu cầu thiết yếu, cách sống, thị hiếu và thói quen. Đó là những động cơ được lèo lái (drive) từ bên trong (insights) quyết định hình thái kinh tế xã hội và bàn tay vô hình của nền kinh tế thị trường, dù có hay không có định hưởng gì đặc biệt.

Giai đoạn đầu tiên này buộc các nhà DN dù lớn hay nhỏ đều phải xem lại một cách tích cực về các nguồn lực: nhân lực, tài lực, vật lực, các nguồn tài nguyên + nguồn dự trữ + tiềm lực (resources) và các mối quan hệ cũng như những giá trị vô hình.

Có thể phải xem xét lại nhiều lần vì ai biết được những gì sẽ còn có thể xảy ra, biết đâu sẽ có đợt dịch mới quay lại với biến thể mới, như bài hát nổi tiếng "Biết ra sao ngày mai"  (Que sera sera / What will be, will be / Điều gì đến, sẽ đến).

Xem xét lại trong tâm thế sẵn sàng đón nhận mọi diễn biến, dù có thể sẽ rất bất ngờ, là một điều kiện cần có trong lúc này, sau giãn cách.

Giai đoạn 2: Renew-Restructure-Reinvent

Vậy điều kiện đủ sẽ là những gì ? Đó chính là giai đoạn 2: Renew (làm mới), Restructure (tái cấu trúc, tái tổ chức) và Reinvent (tái sáng tạo trên cái nền cũ, sản phẩm và dịch vụ cũ).

Làm mới như con rắn lột da để lớn lên, như tìm vải mới để may chiếc áo đã quá rộng hay quá chật. Làm mới bằng cả tư duy cũ và mới. Tư duy cũ đã đứng vững với thời gian qua và tư duy mới đủ sức trụ vững trong thời gian bình thường mới.  

Tái cấu trúc ở đây không phải là phá sản và xoá bài làm lại, hay đạp đổ mọi thứ để xây nhà mới.

Sau giãn cách và vẫn còn Covid, mọi thứ có thể sẽ đổi khác. Các khu chợ sẽ theo chiều hướng tươm tất và sạch sẽ, thoáng đãng hơn, siêu thị có luồng đi gợi ý một chiều, tiệm ăn ít bàn ghế san sát nhau, dịch vụ online không thể lề mề và chậm trễ, kể cả các dịch vụ công.

Bệnh viện và các khu phục hồi sức khỏe sẽ mọc lên thêm và hy vọng trở lại là việc chẩn đoán tư vấn điều trị và hội chẩn từ xa sẽ phát triển. Đồng thời, các nhà máy sản xuất sẽ linh hoạt hơn trong việc chăm sóc sức khoẻ và tổ chức sản xuất, chăm sóc khách hàng sẽ thông qua nhiều dạng thức phong phú từ xa ….  

Sau giãn cách, vẫn có thể còn những vùng nhỏ đột ngột giãn cách trở lại. Việc tái cấu trúc và tái sáng tạo cần chuẩn bị cho cả những tình huống xấu trở lại. Phải giỏi tiên liệu và dự phòng các phương án, phải "tích cốc phòng cơ". Tái cơ cấu sáng tạo chính là để tránh rơi vào u u minh minh theo kiểu “Ma đưa lối, quỷ đưa đường/Lại tìm những chốn đoạn trường mà đi” (Truyện Kiều)

Vẽ lại một tương lai thực tế hơn và rõ nét hơn, trong hướng tích cực và tăng cường sự năng động và tính chuyên nghiệp, nhìn thấy các cơ hội mới và chia tay với những gì không còn phù hợp, ấy là sự tái sáng tạo, dựa trên việc tái tổ chức, thiết kế chuỗi giá trị hiệu quả hơn.

Sự thay đổi mới trong nhận thức có thể giúp nhà lãnh đạo phát minh ra một cách hoàn toàn có mục đích và có hồn hơn để điều hành các DN. Rất sâu từ bên trong, con người khao khát những nơi làm việc có tâm hồn, vì tính xác thực, cộng đồng, đam mê và mục đích. Giải pháp bây giờ nằm ở sự quản lý sáng suốt hơn.  

Các DN cần nhiều nhà lãnh đạo khai sáng hơn và cần một cái gì đó hơn thế nữa: cơ cấu tổ chức và thực tiễn khai sáng, ngay cả khi đại dịch vẫn tồn tại trong một thời gian dài, khi co cụm, khi lan rộng. 

5 chữ RE trên đây giúp chúng ta ứng vạn biến và thích ứng tốt hơn, khoa học hơn, hợp lý hơn và nhân văn hơn.

Nói dễ, làm khó! Ở đây, tôi chỉ nói chung thôi, các bạn nói và làm cụ thể nhé! Quỷ quái nằm ở chi tiết!

Xin chúc thành công! Chúc may mắn (vì may mắn rất quan trọng, mặc dù tôi tin chắc là các bạn rất-rất tài giỏi)

(*) Cố vấn cấp cao về hợp tác đầu tư Quốc tế tại Châu Âu và ASEAN