Mỹ tăng thuế thép, nhôm lên 50%, căng thẳng thương mại gia tăng
Ngày 4/6 (theo giờ địa phương), sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc tăng thuế nhập khẩu thép và nhôm từ mức 25% lên 50% chính thức có hiệu lực. Đây là bước đi mới nhất trong chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ và tiếp tục gây áp lực lên các đối tác thương mại toàn cầu.
Biện pháp thuế quan mới được áp dụng đối với tất cả các quốc gia xuất khẩu thép và nhôm vào Mỹ, ngoại trừ Vương quốc Anh - quốc gia duy nhất đạt được thỏa thuận thương mại sơ bộ trong thời gian tạm hoãn áp thuế 90 ngày. Theo đó, mức thuế nhập khẩu 25% đối với mặt hàng thép và nhôm từ Anh sẽ được giữ nguyên ít nhất đến ngày 9/7.
Theo số liệu từ Cục Điều tra Dân số Mỹ, khoảng 25% lượng thép tiêu thụ tại Mỹ là hàng nhập khẩu. Trong đó, Canada và Mexico lần lượt là đối tác xuất khẩu thép lớn nhất và thứ ba vào Mỹ sẽ bị ảnh hưởng lớn từ chính sách thuế mới. Đặc biệt, Canada còn là nhà cung cấp nhôm lớn nhất cho thị trường Mỹ, với sản lượng gấp đôi tổng sản lượng của 10 quốc gia đứng sau cộng lại. Hiện, Mỹ vẫn phải nhập khẩu 50% nhu cầu tiêu thụ nhôm nội địa.
Phản ứng trước quyết định của Washington, Văn phòng Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết đang tiến hành các cuộc đàm phán tích cực và trực tiếp với phía Mỹ để dỡ bỏ các mức thuế hiện hành. Trong khi đó, Bộ trưởng Kinh tế Mexico Marcelo Ebrard tuyên bố: “Thuế quan này là không công bằng và không bền vững, nhất là trong bối cảnh Mexico nhập khẩu thép từ Mỹ nhiều hơn xuất khẩu”. Ông Ebrard cho biết thêm rằng Mexico sẽ chính thức nộp đề nghị miễn trừ thuế vào ngày 6/6.
Quyết định tăng thuế của Mỹ đã gây ra những biến động mạnh trên thị trường kim loại toàn cầu. Giá nhôm tại Mỹ đã tăng hơn gấp đôi kể từ đầu năm nay, một phần do lo ngại về thiếu hụt nguồn cung. Các nhà phân tích cho rằng trong bối cảnh năng lực sản xuất nội địa còn hạn chế, Mỹ vẫn sẽ phải phụ thuộc vào nhập khẩu, trừ khi mức giá cao hiện nay gây suy giảm nhu cầu tiêu dùng.
Ngày 4/6 cũng là hạn chót mà chính quyền Mỹ đặt ra để các quốc gia đối tác thương mại nộp “đề xuất tốt nhất” - một phần của kế hoạch được gọi là “Ngày Giải phóng” (Liberation Day), nhằm tránh bị áp dụng mức thuế trừng phạt, dự kiến có hiệu lực từ đầu tháng 7/2025. Kế hoạch này được công bố từ ngày 9/4/2025, khi Tổng thống Trump quyết định tạm hoãn áp thuế trong vòng 90 ngày để tạo điều kiện cho các đối tác thương mại đàm phán. Tuy nhiên, đến nay, chỉ có Vương quốc Anh đạt được thỏa thuận sơ bộ, trong khi cuộc đàm phán với các nước khác vẫn đang diễn ra căng thẳng.
Theo hãng tin Reuters, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã gửi văn bản yêu cầu các quốc gia đối tác đệ trình “đề xuất tốt nhất” về nhiều lĩnh vực trọng yếu, bao gồm thuế và hạn ngạch nhập khẩu hàng hóa công nghiệp, nông sản từ Mỹ, cũng như giải pháp xử lý các rào cản phi thuế quan.
Một trong những điểm khiến các đối tác quan ngại là khả năng Mỹ có thể duy trì mức thuế cơ bản 10% hoặc áp mức cao hơn, thậm chí lên tới 50% như sắc lệnh mới vừa có hiệu lực.
Người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt xác nhận: “USTR đã gửi thư đến tất cả các đối tác thương mại để nhắc nhở một cách thân thiện rằng hạn chót đang đến gần”.
Ngoài các cam kết về thuế, Washington còn yêu cầu bổ sung những điều khoản liên quan đến thương mại số, an ninh kinh tế và các thỏa thuận song phương cụ thể, phản ánh chiến lược thương mại đa tầng mà Mỹ đang theo đuổi trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt.
