Một ngày ở trang trại xanh

Trang trại xanh Rosemary

6 giờ sáng, tại Trang trại xanh Rosemary, Đồi Hương Thảo, công việc làm vườn cũng đang diễn ra, mỗi bước đều tỉ mỉ và hài hòa, biến mảnh đất trống trở thành một nông trại xanh nho nhỏ ngay trong lòng Thảo Điền, quận 2 của Sài Gòn - TP.HCM sầm uất.

Từ mảnh đất nhỏ chai sần, Tuyến Trần, cô bạn quản lý vườn của Đồi Hương Thảo đang vun vén dinh dưỡng nuôi dần màu xanh rau trái mỗi ngày. “Từ những vật liệu cũ kỹ, chúng tôi đang tái chế để chúng được sống đời thứ hai. Từ phần thực vật bỏ đi của nhà bếp, chúng tôi tự ủ phân để bón cho cây, hành trình quay vòng của sự tấp tủ làm tầng mùn trong đất dày thêm. Từ khoảng không gian trống trải, chúng tôi đang tạo nên mảng xanh cho cảnh quan khu vực từ hàng rào, tiểu cảnh, rau củ”, Tuyến Trần chia sẻ.

Công việc trồng trọt cần có thời gian đủ dài, kiên nhẫn và luôn chăm chỉ làm việc, quả ngọt chắc chắn sẽ đến. Như những gì đang hiện hữu tại vườn, xung quanh xanh mướt và rực rỡ sắc màu hoa lá, đó là niềm vui trong hành trình làm vườn của Tuyến Trần và hành trình đó vẫn đang tiếp tục.

Tuyến Trần nói, cô đã tìm thấy niềm vui từ việc chăm sóc những mảnh vườn theo hướng nông nghiệp bền vững. Sau gần 10 năm cùng chồng làm khu vườn cam Vinh canh tác hữu cơ ở Nghệ An, cô và chồng hiện đang chăm sóc thêm hai khu vườn trồng đầy các loại rau thơm và thảo mộc tại Tà Nung, Đà Lạt và Thảo Điền - TP.HCM.

Tuyến trò chuyện với tôi trong tâm trạng rất hứng khởi, cô nói: “Khi làm nông nghiệp xanh, tôi thấy vui vì giúp bảo vệ môi trường. Tuyến kéo tôi ngồi xuống bên cạnh vườn rau, rồi giải thích: Làm nông nghiệp sách thì phải sử dụng phương pháp canh tác hữu cơ và bền vững giúp duy trì và bảo vệ đa dạng sinh học, ngăn chặn sự suy giảm đáng kể của các loài cây và động vật. Việc giảm sự sử dụng hóa chất độc hại và chuyển đổi sang các phương pháp hữu cơ giúp giảm ô nhiễm nước và đất đai. Nông nghiệp xanh cũng giảm sử dụng hóa chất độc hại và áp dụng các tiêu chuẩn an toàn trong quá trình sản xuất. Các sản phẩm từ nông nghiệp xanh thường có chất lượng cao, giàu chất dinh dưỡng và hương vị tự nhiên do quá trình sản xuất tôn trọng sự phát triển tự nhiên của cây trồng và vật nuôi”.

Ở các nước, nhất là châu Âu, sản phẩm nông nghiệp xanh thường được đánh giá cao trên thị trường quốc tế, đóng góp vào xuất khẩu, nhất là xuất sang các nước phát triển thuộc khối châu Âu bởi không chỉ an toàn sức khỏe mà cây trồng và rừng cây trong nông nghiệp xanh giúp hấp thụ lượng lớn carbon dioxide từ không khí, giảm tác động của biến đổi khí hậu.

Trang trại rau nhiệt đới Organica

Rời trang trại của Tuyến Trần, tôi quay trở về trang trại rau nhiệt đới Organica Đồng Nai. Đây là trang trại rau nhiệt đới đầu tiên của Việt Nam đạt chứng nhận hữu cơ của châu Âu và USDA (Mỹ) từ 10 năm trước.

Phạm Phương Thảo - CEO của Hệ thống thực phẩm hữu cơ Organica dẫn tôi đi thăm trang trại. Phương, quản lý vườn đang nhổ cỏ trong khu A, ngẩng lên cười với giọt mồ hôi lấp lánh trên trán và thái dương. “Một ngày tại trang trại của Phương với nhiều công việc, nào là đi cày đất, bón phân, nhổ cỏ, tưới tắm và thu hoạch rau. Phương hóm hỉnh nói vui: “Tối qua ở đây mới hò nhau đi bắt sâu cho rau đấy. Vừa qua mùa mưa và đầu mùa nắng, sâu bọ hoành hành, nông dân chia nhau đi bắt sâu”.

Làm kế hoạch trồng trọt, quản lý nhân công và làm việc ghi chép hoạt động tại vườn nhiệt đới hữu cơ của Organica, Phương bắt đầu một ngày bằng việc cùng anh chị nông dân đi một vòng quanh vườn, cắm cờ đánh dấu và ghi chú vào sổ thông tin những luống có thể thu hoạch hôm nay. Với những luống đất trống, phân công nông dân cùng mình lên kế hoạch sẽ gieo cấy những loại rau nào trong tuần.

Khi nắng bắt đầu lên, những luống đất nhanh chóng được dọn dẹp tàn dư cây đã thu trước đó, rải lên đó lớp phân gà hữu cơ rồi cày tơi xốp đất lên. Anh Tám trong vườn là người chuyên phụ trách vuốt luống cho thẳng thớm, đều đẹp. Xong, để đó cho đất nghỉ.

Cầm trên tay nắm cỏ vừa nhổ, Thảo nói: “Mỗi ngày, mình và các anh chị trong trang trại cùng phân công nhau phân chia khu vực để nhổ cỏ trong luống. Làm nông nghiệp hữu cơ, việc vất vả nhất là làm cỏ vì không được sử dụng thuốc diệt cỏ và trong luống cũng không thể dùng thiết bị cắt cỏ, mọi thứ phải làm bằng tay. Các anh chị nông dân chia nhau làm cỏ, tưới tắm, chăm cây. Còn mình thì ghi nhận lại số lượng hạt giống, mã lô luống được làm đất theo lịch gieo cấy từng loại rau củ quả”.

Chả mấy chốc mà nắng đã lên cao, mọi người lần lượt thu đồ bình nước, khăn lau quay trở về phòng. “Trưa nay sẽ luộc bầu và chấm mắm trứng, nấu đầy nồi canh rau đay cua đồng, ở lại ăn cùng bọn mình nhé”, Thảo mời tôi.

2 giờ chiều, mọi người lại lục đục quay trở ra vườn làm việc. Hôm nay đến lịch thu rau cho cửa hàng, nên ai vào việc đó nhanh chóng nhổ cỏ, chờ nắng tắt để thu rau.

Anh Tám và hai chị nông dân tranh thủ khi nắng xuống, bắt đầu đến khu vực luống đã cảy đất ban sáng để cấy rau. Cấy rau là việc làm thường xuyên đối với các loại rau ăn lá như các loại cải, xà lách lụa. Những cây rau con sau khoảng 15 ngày từ khi gieo hạt, sẽ được nhân sang các luống khác để tạo khoảng trống cho cây sinh trưởng. Tất cả những công đoạn này đều được ghi chép vào sổ nhật ký của vườn, và mình luôn phải kiểm tra để chắc chắn lịch gieo hạt, lịch cấy rau, lịch thu rau được chính xác.

Ngày hôm nay có lịch thu rau cho hệ thống cửa hàng nên khi chiều về, nắng đã tắt, Thảo phân công một người quay về nấu cơm. Những nông dân khác vẫn ở lại vườn, tranh thủ nghỉ giải lao, uống nước, rồi bắt đầu di chuyển đến những luống rau mình đã cắm cờ từ buổi sáng. “Nông dân thường không nhớ được nhiều, nên mình chọn giải pháp cắm cờ vào các luống sẽ thu từ đầu ngày, để cuối ngày, khi nắng tắt, họ chỉ việc đến luống có cắm cờ để thu hoạch”, Thảo giải thích.

Thảo hỏi tôi: “Bạn có biết vì sao việc ghi chép thông tin mỗi ngày của mình lại quan trọng thế không?”, rồi giải thích:

- Mỗi năm tổ chức đánh giá chứng nhận hữu cơ sẽ tái đánh giá vườn một lần. Tất cả thông tin canh tác của vườn từ nguồn cung hạt giống, phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học, mật độ canh tác, số lượng nguyên liệu tiêu thụ trên luống… đều được ghi chép lại, để đảm bảo vườn đang tuân thủ theo các quy trình nghiêm ngặt về trồng trọt hữu cơ. Chỉ cần một thông tin ghi nhận không chính xác, vườn sẽ phải giải trình và nếu không đạt thì việc kiểm tra đánh giá thất bại. Từ đó sẽ ảnh hưởng đến công việc mà cô chú nông dân đang làm hàng ngày. Thế nên, công việc ghi chép của mình nghe nhỏ bé nhưng không hề nhỏ bé tí nào”.

Chiều nắng tắt, tạm biệt trang trại rau nhiệt đới Organica Đồng Nai trở về Thành phố, thầm nghĩ: “Thì ra làm nông nghiệp hữu cơ cực thiệt. Có quá nhiều công đoạn và phải minh bạch đủ thứ, nhưng lại vui khi nghe Thảo tâm sự: “Được làm trong môi trường trong lành, thấy mình đang làm việc có ý nghĩa không chỉ cho sức khỏe người mua, mà còn góp phần vào cải tạo môi trường đất, môi trường nước, cho tương lai con em mình được khỏe mạnh, bền vững. Vậy là thấy cực bao nhiêu cũng được”.