Kinh tế số TP.HCM: Tầm nhìn lớn và sứ mệnh của doanh nhân

Tầm nhìn siêu đô thị số

Tầm nhìn mà Thành phố đặt ra là vô cùng rõ ràng và quyết liệt. Dự thảo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ I đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số phải đóng góp trên 30% GRDP và đến năm 2040 con số này là 40%. Để hậu thuẫn cho khát vọng này, Thành phố cam kết dành từ 4-5% chi ngân sách hằng năm cho khoa học công nghệ và chuyển đổi số, đồng thời định hướng xây dựng một trung tâm tài chính - công nghệ quy mô khu vực tại lõi đô thị Sài Gòn - Thủ Thiêm. Đây là một cam kết mạnh mẽ, tạo ra một hành lang chính sách ổn định, một môi trường đầu tư đáng tin cậy để doanh nhân yên tâm đổ vốn vào các dự án dài hạn.

Đặc biệt, tiềm năng lớn nhất được mở ra từ một quyết sách mang tính lịch sử: việc hợp nhất địa giới hành chính, tạo thành một siêu đô thị TP.HCM mới. Cấu trúc này đã kiến tạo nên một tam giác kinh tế hoàn chỉnh và đầy sức mạnh: Trung tâm TP.HCM là hạt nhân công nghệ - dịch vụ - tài chính; Bình Dương (trước đây) là công xưởng công nghiệp - sản xuất và Bà Rịa - Vũng Tàu (trước đây) sẽ là cửa ngõ hàng hải - logistics. Sự hợp nhất này không chỉ mở rộng không gian địa lý, mà còn tạo ra một hệ sinh thái kinh tế toàn diện, một thị trường khổng lồ và một chuỗi giá trị liền mạch - mảnh đất màu mỡ nhất để các mô hình kinh doanh số nảy mầm và phát triển.

Thành phố đã vạch ra con đường, và doanh nhân chính là những người đi trên con đường đó, không chỉ với tư cách người đồng hành mà còn là người dẫn dắt. Vai trò này được thể hiện ở ba phương diện cốt lõi.

Thứ nhất, là người khai phá "đại dương xanh" B2B. Kinh tế số của TP.HCM hiện đang tăng trưởng rất tốt, dự kiến sẽ đạt mục tiêu 25% GRDP vào năm 2025. Tuy nhiên, động lực chính hiện nay đến từ thương mại điện tử B2C, vốn chiếm tới 14% GRDP. Trong khi thị trường này đang dần bão hòa và cạnh tranh gay gắt, một "đại dương xanh" mênh mông vẫn còn ở phía trước là thị trường B2B. Với hàng ngàn nhà máy tại Bình Dương và hệ thống cảng biển tại Bà Rịa - Vũng Tàu, nhu cầu chuyển đổi số trong sản xuất thông minh, logistics và tối ưu hóa chuỗi cung ứng là cực lớn. Đây chính là cơ hội vàng để các doanh nhân công nghệ chuyển dịch, phát triển các giải pháp chuyên sâu, tạo ra giá trị đột phá.

Thứ hai, là người làm chủ và ứng dụng công nghệ nền tảng. Các công nghệ đột phá như 5G và Trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là lý thuyết. Mạng 5G đã được thương mại hóa, sẵn sàng trở thành hệ thần kinh cho các nhà máy thông minh và đô thị thông minh. AI tạo sinh, với khả năng tăng chất lượng công việc lên 40% và rút ngắn thời gian thực hiện 25% như nghiên cứu của Harvard đã chỉ ra, đang trở thành công cụ đắc lực để nâng cao năng suất. Doanh nhân chính là người có khả năng nhìn ra bài toán kinh doanh và ứng dụng các công nghệ này để tạo ra lợi thế cạnh tranh, không chỉ cho doanh nghiệp mình mà cho cả nền kinh tế.

Thứ ba, và quan trọng nhất, là người kiến tạo văn hóa số. Công nghệ có thể sao chép, nhưng văn hóa thì không. Chuyển đổi số thành công hay thất bại, rào cản lớn nhất chính là văn hóa. Vai trò của người lãnh đạo doanh nghiệp không chỉ là đầu tư vào phần mềm hay máy móc, mà là xây dựng một nền văn hóa mới: văn hóa dám thử nghiệm, chấp nhận rủi ro; văn hóa ra quyết định dựa trên dữ liệu; và văn hóa đặt khách hàng làm trung tâm. Chính những doanh nghiệp có nền văn hóa số vững mạnh mới là những doanh nghiệp có thể phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới.

Cần một lộ trình hành động cụ thể

Để biến tầm nhìn thành hiện thực, cộng đồng doanh nhân cần một lộ trình hành động cụ thể và thực tiễn. Trước tiên là xây dựng chiến lược "kiềng ba chân" trong nội tại doanh nghiệp: Con người - Công nghệ - Mô hình kinh doanh. Hãy đặt con người làm ưu tiên hàng đầu, chủ động đầu tư đào tạo lại và nâng cao kỹ năng số cho đội ngũ. Với công nghệ, hãy áp dụng một lộ trình tiếp nhận theo từng giai đoạn, bắt đầu từ những công cụ có lợi tức đầu tư (ROI) cao và nhanh chóng như AI tạo sinh. Quan trọng nhất, hãy dũng cảm đổi mới mô hình kinh doanh, tư duy vượt ra khỏi việc số hóa quy trình cũ để tạo ra những giá trị và nguồn doanh thu mới.

Không một doanh nghiệp nào có thể tự mình thành công trong một thế giới kết nối. Doanh nhân cần chủ động tham gia vào các mô hình hợp tác công - tư (PPP) để cùng chính quyền giải quyết các bài toán lớn của đô thị như giao thông thông minh, y tế số hay hạ tầng dữ liệu. Đồng thời, hãy tăng cường hợp tác trong chính ngành của mình, thành lập các cụm liên kết chuyển đổi số để chia sẻ kinh nghiệm, giảm chi phí và cùng nhau lớn mạnh.

(*) Viện trưởng Viện phát triển Kinh tế số Việt Nam
(*) Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM