Ngành hàng hải Việt Nam: Vì sao hay... chìm tàu?

Tai nạn hàng hải thường xảy ra do thời tiết xấu, tuy nhiên gần đây các vụ chìm tàu lại có khá nhiều nguyên nhân, mà đầu tiên có thể kể đến là hệ quả của "thời hoàng kim" của ngành đóng tàu, trong đó có Việt Nam.  

Đọc E-paper

Người ta đóng những con tàu để kiếm tiền chứ không mấy quan tâm đến chất lượng. Sau một thời gian khai thác không hiệu quả, thua lỗ, không đủ tài chính để duy tu, bảo dưỡng, những con tàu ấy bắt đầu xuống cấp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ khi hoạt động trên biển. Thậm chí một số tàu không còn chạy tuyến quốc tế được nữa, được đưa lên đà gia cố thêm cho dài ra, tăng không gian chở hàng.

Ví dụ tàu trọng tải 3.000 tấn nâng lên 5.000 tấn, tàu 5.000 tấn nâng lên 8.000 tấn. Điều này phần nào làm ảnh hưởng đến kết cấu tàu và không đảm bảo an toàn. Đó là chưa kể vật liệu, trang thiết bị, máy móc của những con tàu này hầu hết là cóp nhặt, không còn phù hợp với vận tải biển hiện nay.

Những năm gần đây, do thị trường hàng hóa giảm nên ảnh hưởng đến lương thuyền viên, thậm chí khá nhiều chủ tàu nợ lương nhiều tháng liền, có chủ tàu còn quỵt lương, dẫn đến tình trạng thuyền viên không muốn đi tàu. Thuyền viên có chất lượng cao thì không đi tàu nội địa với mức lương chỉ 7 - 8 triệu đồng mỗi tháng. Chủ tàu đành thuê những thuyền viên kém chất lượng, thiếu ý thức làm việc.

Không ít người mua bằng giả để lên tàu làm việc. Cũng có trường hợp bằng thật, nhưng thuyền viên không được học hành bài bản mà được cấp sau khi đủ thời gian đến lớp và nộp đủ học phí. Không chuyên môn, trình độ yếu, ý thức kém thì chuyện tai nạn xảy ra do chủ quan là tất yếu.

Có tai nạn là do sự liều lĩnh của những người điều hành tàu khi ra khơi trong thời tiết không thuận lợi, không đi đúng hành trình. Nhận thức về quản lý buồng máy, buồng lái, việc cảnh giới trên buồng lái, ứng phó các tình huống khẩn cấp và vận dụng luật tránh va Colregs là những thiếu sót cơ bản của nhiều thuyền viên đang chạy tàu nội địa.

Có nguyên nhân mà hầu như những người làm nghề ai cũng biết nhưng rất ít người chú tâm, đó là chuyện chở quá tải của các tàu nội địa. Và với chính sách một cửa hiện nay, cảng vụ cũng khó kiểm tra được tất cả số tàu xuất bến có chở hàng vượt tải trọng hay không.

Chuyện biên phòng, cảnh sát biển "làm luật" thậm chí bắt giữ tàu bởi những nguyên nhân chưa được thuyết phục, như đòi hỏi hóa đơn, hợp đồng bản gốc làm cho chủ tàu mất quá nhiều thời gian và tiền bạc vào các chi phí này nên họ phải giảm lương thuyền viên, giảm duy tu, bảo dưỡng tàu, tức lấy đầu nọ bù đầu kia.

Một nguyên nhân quan trọng khác phải kể đến là các cơ quan có chức năng yếu kém trong kiểm tra chất lượng tàu. Đăng kiểm có thể cho qua những lỗi nhỏ (thường chủ tàu phải chi tiền) nhưng có thể gây hậu quả lớn. Cảng vụ có thể du di cho qua các tàu quá mớn nước nhưng có thể dẫn đến tai nạn khủng khiếp.

>>Trung Quốc chiếm lĩnh thị trường đóng tàu thế giới