EU ban hành quy chuẩn mới về an toàn thực phẩm đối với thủy sản

Theo phân tích của Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu (EFSA), việc hấp thụ Asen vô cơ qua chế độ ăn uống hoặc nguồn nước có thể gây ra nhiều lo ngại về sức khỏe, trong đó có nguy cơ mắc các bệnh ung thư phổi, bàng quang và da. Đặc biệt, cá và hải sản được xác định là nguồn phơi nhiễm Asen chính tại một số quốc gia.

Từ đánh giá trên, EU quy định mức Asen vô cơ tối đa trong cá và hải sản dao động từ 0,05 - 1,5 mg/kg, tùy loại sản phẩm. Đáng chú ý, nhóm bạch tuộc (Cephalopods) có ngưỡng thấp nhất là 0,05 mg/kg, trong khi tôm hùm và tôm hùm đá lá (Langoustine và Rock lobster) được quy định mức cao nhất là 1,5 mg/kg. Các mức này được liệt kê chi tiết trong Phụ lục I của Quy định 2025/1891.

Bên cạnh việc siết chặt quy chuẩn về Asen, EU cũng đang tiến hành điều chỉnh nhiều chính sách thương mại nhằm tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp quốc tế, trong đó có Việt Nam.

Đáng chú ý, khối này đã giảm tới 90% số lượng doanh nghiệp chịu tác động trực tiếp bởi Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) và phân loại Việt Nam vào nhóm quốc gia có nguy cơ thấp nhất theo Quy định chống mất rừng (EUDR), góp phần rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa.

Ngoài ra, trong khuôn khổ Thỏa thuận Xanh châu Âu, EU đã quyết định giãn và lùi thời hạn áp dụng một số tiêu chuẩn, giúp doanh nghiệp Việt thuận lợi hơn trong việc tiếp cận thị trường. Đặc biệt, từ tháng 8/2025, trên 90% dòng thuế xuất khẩu từ Việt Nam sang EU đã về mức 0% theo Hiệp định EVFTA, mở ra cơ hội lớn để đa dạng hóa thị trường và gia tăng giá trị xuất khẩu.

Tuy nhiên, theo Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU, song song với cơ hội, doanh nghiệp cần cảnh giác với nguy cơ các đối tác lợi dụng ưu đãi thuế quan để thực hiện hành vi lẩn tránh xuất xứ. Do đó, việc kiểm soát chặt chẽ luồng thương mại giữa Việt Nam, EU và các nước thứ ba là yêu cầu cấp thiết, nhằm bảo đảm lợi ích tối đa cho doanh nghiệp trong nước.

Cuối tháng 9/2025, hai bên dự kiến tổ chức phiên rà soát Hiệp định EVFTA. Phía Việt Nam có thể kiến nghị đẩy mạnh mở cửa thị trường nông sản, trong đó có gạo, và đề xuất bổ sung một số mặt hàng khác vào danh mục được hưởng ưu đãi thuế quan.

Riêng trong lĩnh vực thủy sản, vấn đề thẻ vàng IUU tiếp tục là trọng tâm. Nếu Việt Nam nỗ lực tháo gỡ và được EU gỡ bỏ thẻ vàng trong năm 2025, đây sẽ là động lực quan trọng thúc đẩy xuất khẩu hải sản, đặc biệt là cá ngừ - sản phẩm đang được nhiều nhà nhập khẩu châu Âu ưa chuộng.

Ngoài thủy sản, nhóm hàng thực phẩm như rau, củ, quả cũng có tiềm năng xuất khẩu mạnh sang EU. Tuy nhiên, chuyên gia thương mại khuyến nghị doanh nghiệp cần kiểm soát nghiêm ngặt dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, tuân thủ đầy đủ quy định kỹ thuật và tiêu chuẩn an toàn của thị trường này.

Để duy trì và mở rộng thị phần, Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU đề nghị doanh nghiệp trong nước tiếp tục chú trọng đến các tiêu chuẩn bền vững, truy xuất nguồn gốc, tuân thủ nghiêm ngặt quy định IUU.

Đồng thời, đẩy mạnh chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng, xây dựng thương hiệu uy tín với bao bì thân thiện môi trường. Ngoài các thị trường lớn như Đức, Hà Lan hay Italy, doanh nghiệp cần quan tâm hơn đến các thị trường Bắc Âu giàu tiềm năng như Phần Lan, Thụy Điển, Đan Mạch để đa dạng hóa kênh xuất khẩu.