Dịch cúm lan rộng ở Đông Nam Á: Nguy cơ cao với người lớn tuổi

Khoảng trống y tế cộng đồng

Nhiều quốc gia châu Á đang chứng kiến sự gia tăng mạnh các ca mắc cúm trong những tháng gần đây. Tại Thái Lan, chỉ trong một tuần đã ghi nhận hơn 30.000 ca nhiễm mới còn Nhật Bản phải ban bố tình trạng dịch cúm toàn quốc với hơn 6.000 ca trong cùng thời gian. Ở Philippines, số ca cúm đã vượt ngưỡng cảnh báo, tỷ lệ nhập viện tại các bệnh viện tư tăng 10%, buộc nhiều trường công lập ở Manila phải tạm ngưng học trực tiếp. Diễn biến tương tự cũng được ghi nhận tại Đài Loan và Singapore.

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại hơn tốc độ lây lan là tác động không đồng đều của dịch bệnh lên các nhóm dân số, trong đó, người cao tuổi chịu tác động nặng nhất. Cơ thể lão hóa khiến hệ miễn dịch suy yếu, các bệnh mạn tính như tim mạch, phổi tắc nghẽn, tiểu đường… trở nên trầm trọng hơn khi bị cúm tấn công.

Tại Việt Nam, theo PGS - TS - BS. Phạm Quang Thái (Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương), số ca nhập viện do cúm ở người cao tuổi cao hơn 154% và tỷ lệ tử vong cao hơn tới 700% so với nhóm tuổi 50-64.

Trong khi đó, tỷ lệ tiêm vắc-xin cúm ở người từ 65 tuổi trở lên chỉ đạt 5,55%, quá khiêm tốn so với mục tiêu 75% mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị. Sự chênh lệch này cho thấy khoảng trống lớn trong công tác y tế dự phòng. Đó là không phải vì thiếu vắc-xin, mà vì nhận thức, thói quen phòng bệnh và chính sách hỗ trợ chưa được quan tâm đúng mức.

Đáng chú ý, WHO dự báo dân số trên 60 tuổi tại Đông Nam Á sẽ gần như tăng gấp đôi, từ 12,2% năm 2024 lên 22,9% vào năm 2050. Nếu tỷ lệ tiêm chủng không được cải thiện, gánh nặng bệnh tật do cúm có thể trở thành yếu tố cản trở tăng trưởng kinh tế - xã hội, vì nhóm người cao tuổi không chỉ là đối tượng cần chăm sóc mà còn là lực lượng đóng góp kinh nghiệm và tri thức cho cộng đồng.

Khuyến cáo từ chuyên gia

Trước bối cảnh đó, hội thảo khoa học “Tiêm phòng cúm: Lá chắn vững chắc cho tuổi vàng khỏe mạnh”, do Hiệp hội Kiểm soát Nhiễm khuẩn và Bệnh truyền nhiễm Malaysia (MyICID) phối hợp cùng Viện Kiểm định Quốc gia Vắc-xin và Sinh phẩm Y tế (NICVB - Việt Nam) và Sanofi tổ chức, đã quy tụ gần 700 chuyên gia y tế trong khu vực để cùng nhìn nhận lại chiến lược phòng ngừa cúm.

BS. Steven C.L. Lim - Chủ tịch MyICID cho rằng cúm là nguyên nhân khiến các bệnh mạn tính trở nên nặng hơn, làm tăng nguy cơ nhập viện và tử vong ở người cao tuổi. Vì vậy, người cao tuổi cần được xem là trung tâm của chính sách tiêm chủng quốc gia và tiêm phòng cúm phải là một phần trong chăm sóc y tế tiêu chuẩn cho nhóm người cao tuổi, đặc biệt với những người có bệnh nền”.

Đồng quan điểm, GS. Sasisopin Kiertiburanakul - Đại học Mahidol, Phó chủ tịch Hiệp hội Bệnh truyền nhiễm Thái Lan (IDAT) chia sẻ: “Ưu tiên hàng đầu là đảm bảo người cao tuổi được tiếp cận đúng loại vắc-xin phù hợp, nhằm phòng ngừa hiệu quả các biến chứng nghiêm trọng do cúm gây ra”. Bà kêu gọi tăng cường hợp tác khu vực để nâng cao nhận thức và mở rộng độ bao phủ tiêm chủng, chia sẻ dữ liệu dịch tễ và đồng bộ các chương trình chăm sóc sức khỏe người già trong ASEAN.

BS. Ruby Dizon - Trưởng bộ phận Y khoa ngành hàng vắc-xin khu vực Đông Nam Á và Ấn Độ của Sanofi bổ sung rằng mỗi bước tiến trong phòng ngừa cúm không chỉ giúp giảm tỷ lệ nhập viện, mà còn “nâng cao tiêu chuẩn y tế cộng đồng và góp phần duy trì chất lượng sống khỏe mạnh cho thế hệ cao tuổi, những người đã và đang tạo nên giá trị của xã hội”.

Các chuyên gia thống nhất rằng, bên cạnh việc mở rộng tiêm chủng, cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu đúng về nguy cơ của cúm, đồng thời khuyến khích kiểm tra sức khỏe định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và tiêm nhắc lại hằng năm. Khi được triển khai đồng bộ, những biện pháp này sẽ giúp giảm đáng kể gánh nặng bệnh tật, đảm bảo người cao tuổi có thể sống khỏe mạnh, an toàn và chủ động trước mỗi mùa cúm.