Đề xuất tăng 40% mức giảm trừ gia cảnh, điều chỉnh biểu thuế thu nhập cá nhân

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo hướng tăng mạnh để phù hợp với thu nhập và mức sống hiện nay.

Cụ thể, mức giảm trừ cho người nộp thuế dự kiến tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng, trong khi mức giảm trừ cho người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng, tức tăng hơn 40% so với hiện hành.

Theo Bộ Tài chính, việc điều chỉnh này được tính toán dựa trên tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đầu người, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và thu nhập bình quân xã hội. Đây cũng là bước điều chỉnh cần thiết nhằm giảm gánh nặng thuế và tăng khả năng chi tiêu của người dân, góp phần thúc đẩy tiêu dùng trong nước.

Ngoài ra, dự thảo cũng đề xuất mở rộng phạm vi các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo và khuyến học được giảm trừ khi tính thuế, nhằm khuyến khích hoạt động thiện nguyện và trách nhiệm xã hội của công dân.

Một nội dung quan trọng khác trong dự thảo là điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần, áp dụng cho cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công. Bộ Tài chính đề xuất giảm số bậc thuế từ 7 xuống còn 5, với các mức thuế suất mới: 5%, 15%, 25%, 30% và 35%.

Đồng thời, ngưỡng thu nhập chịu thuế ở từng bậc được nới rộng đáng kể. Cụ thể: Bậc 1 (5%): nâng từ 5 triệu đồng/tháng lên 10 triệu đồng/tháng; Bậc 2 (15%): nâng từ 15 triệu đồng/tháng lên 30 triệu đồng/tháng; Bậc 5 (35%) - bậc thuế cao nhất, nâng từ 80 triệu đồng/tháng lên 100 triệu đồng/tháng.

Việc điều chỉnh này nhằm giảm áp lực thuế cho nhóm thu nhập trung bình - khá, đồng thời đơn giản hóa hệ thống thuế để thuận tiện cho việc kê khai và quản lý.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết Thường trực Ủy ban đồng thuận với chủ trương tăng mức giảm trừ gia cảnh và điều chỉnh biểu thuế để phù hợp với thực tế. Tuy nhiên, đa số ý kiến đề nghị quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh ngay trong luật, thay vì giao toàn quyền cho Chính phủ điều chỉnh.

Theo ông Mãi, việc quy định cụ thể sẽ bảo đảm tính minh bạch, ổn định và thẩm quyền của Quốc hội - cơ quan lập pháp tối cao. Bên cạnh đó, thực tiễn trong nước và quốc tế cho thấy mức giảm trừ gia cảnh không cần điều chỉnh thường xuyên, do đó chưa cần thiết phải phân cấp hoàn toàn cho Chính phủ.

Một số ý kiến đề xuất phương án dung hòa: quy định khung tối thiểu - tối đa trong luật, để Chính phủ có thể chủ động điều chỉnh trong giới hạn khi kinh tế - xã hội biến động mạnh, nhưng phải báo cáo và được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua.

Về điều chỉnh biểu thuế, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi cho biết vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. Nhiều đại biểu cho rằng việc rút gọn từ 7 bậc xuống 5 bậc giúp đơn giản hóa hệ thống thuế, nhưng khoảng cách giữa các bậc cần được tính toán kỹ để tránh tạo ra gánh nặng thuế cho một số nhóm thu nhập.

Theo ông Mãi, thu nhập tính thuế của người lao động hiện đã thay đổi đáng kể so với giai đoạn 2009 - thời điểm Luật Thuế thu nhập cá nhân bắt đầu áp dụng. Tuy nhiên, một số ngưỡng thu nhập và mức thuế suất trong dự thảo vẫn chưa thực sự hợp lý, có thể dẫn tới mức thuế phải nộp cao hơn đối với một số nhóm thu nhập trung bình.

Chẳng hạn, thu nhập từ 80 đến 100 triệu đồng/tháng hiện chịu thuế suất 35%, nhưng theo dự thảo giảm xuống 30%, trong khi một số mức thu nhập thấp hơn lại tăng tỷ lệ nộp, làm giảm tính công bằng giữa các nhóm thu nhập.

“Cần tính toán lại các khoảng thu nhập tính thuế để vừa đảm bảo nguồn thu ngân sách, vừa bảo vệ quyền lợi chính đáng của người nộp thuế”, ông Mãi nhấn mạnh.

Giải trình trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết kể từ khi luật được ban hành năm 2009, mức giảm trừ gia cảnh đã hai lần được điều chỉnh, và đến nay là lần thứ ba.

Theo quy định hiện hành, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) phải tăng trên 20% mới được xem xét điều chỉnh. Dù CPI hiện chưa đạt mức này, nhưng theo dự báo, đến cuối năm 2025 có thể chạm ngưỡng 20%, do đó Chính phủ chủ động trình phương án điều chỉnh sớm.

Ông Tuấn khẳng định: “Đề xuất giao Chính phủ chủ động điều chỉnh không phải nhằm siết chặt nghĩa vụ thuế, mà nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp linh hoạt hơn trước biến động giá cả. Chính phủ, Thủ tướng rất muốn chủ động, song vẫn sẽ tuân thủ thẩm quyền quyết định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội”.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, tiếp thu ý kiến thẩm tra, quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh trong luật, đồng thời trao thẩm quyền cho Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét điều chỉnh khi có biến động lớn về giá cả hoặc chỉ số CPI.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: “Chính sách thuế phải bảo đảm hài hòa giữa lợi ích Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, góp phần thúc đẩy sản xuất, khuyến khích lao động, tiêu dùng và bảo đảm công bằng xã hội”.