Đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng, bảo đảm khởi công tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đúng tiến độ

Ngày 21/7, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh - Phó Trưởng ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm quốc gia lĩnh vực đường sắt đã trực tiếp thị sát hiện trường tại các tỉnh Lào Cai, Phú Thọ, Bắc Ninh và Hà Nội.

Mục tiêu chuyến công tác là kiểm tra tiến độ giải phóng mặt bằng và rà soát công tác chuẩn bị các khu tái định cư, phục vụ cho việc khởi công vào các mốc thời gian trọng yếu: ngày 19/8 và 19/12/2025.

Tại điểm đầu của tuyến - tỉnh Lào Cai, Bộ trưởng Trần Hồng Minh đã khảo sát khu vực dự kiến xây dựng ga Lào Cai mới tại phường Lào Cai, cũng như các vị trí cần di dời nhà xưởng, trụ sở doanh nghiệp và đất ở của người dân.

Theo kế hoạch, đoạn tuyến qua Lào Cai có chiều dài 143,2km, cần thu hồi trên 1.550ha đất, ảnh hưởng đến 2.581 hộ dân và yêu cầu xây dựng 45 khu tái định cư, với tổng kinh phí giải phóng mặt bằng ước tính gần 8.200 tỷ đồng.

Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, ông Trần Huy Tuấn, khẳng định địa phương đã thành lập tổ công tác đặc biệt và cam kết bàn giao toàn bộ mặt bằng sạch trong tháng 8/2025. Đồng thời, tỉnh đề xuất chủ đầu tư sớm hoàn thiện phương án tuyến và chuẩn bị cho khả năng phát sinh thêm khoảng 20% số hộ tái định cư so với dự kiến ban đầu.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh ghi nhận nỗ lực chủ động từ địa phương và nhấn mạnh: đoạn tuyến Lào Cai đóng vai trò khởi động chuỗi logistics toàn tuyến, do đó, việc bàn giao mặt bằng đúng hạn là điều kiện tiên quyết.

Tiếp tục chương trình làm việc, Bộ trưởng và đoàn công tác đến tỉnh Phú Thọ, nơi tuyến đường sắt sẽ đi qua đoạn điều chỉnh hướng tuyến dài 48,5km.

Báo cáo tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Trọng Tấn cho biết tỉnh đã xác định vị trí các khu tái định cư, nghĩa trang và thống kê toàn bộ hạ tầng cần bồi thường.

Tỉnh cũng đề nghị Bộ Xây dựng bàn giao sớm hồ sơ thiết kế, mốc giới thực địa và kiến nghị Chính phủ cấp bổ sung 800 tỷ đồng vốn giải phóng mặt bằng trong năm 2025. Đồng thời, đề xuất phương án xây dựng cầu cạn để hạn chế diện tích thu hồi đất.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh yêu cầu địa phương đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng, đặc biệt đảm bảo khởi công khu tái định cư Đồi Cây Đen (phường Phú Thọ) với diện tích 17.422m² vào ngày 19/8.

Bên cạnh đó, đề nghị xem xét phương án tái định cư tại chỗ để người dân ổn định đời sống, phát triển kinh tế. Ông đặc biệt lưu ý: quá trình bồi thường, hỗ trợ cần minh bạch, tránh thất thoát và tiêu cực.

Tại Hà Nội, tuyến đường sắt đi qua địa bàn dài khoảng 37,5km, cần thu hồi 245ha đất, di dời 1.456 hộ dân và xây dựng 4 khu tái định cư với tổng kinh phí giải phóng mặt bằng khoảng 2.275 tỷ đồng. Trong khi đó, tại Bắc Ninh, đoạn tuyến dài 3,7km, ảnh hưởng đến khoảng 100 hộ dân, với diện tích thu hồi khoảng 40,54ha.

Ông Vũ Hồng Phương - Giám đốc Ban Quản lý dự án đường sắt cho biết Trạm tác nghiệp kỹ thuật Kim Sơn tại xã Thuận An (Km278+800), giáp ranh Bắc Ninh, có thể là vị trí khởi công dự án do tính chiến lược trong vận hành và kết nối các tuyến đường sắt hiện hữu.

Phía Hà Nội đề xuất chọn khu vực ga Yên Viên làm điểm khởi công nhờ điều kiện mặt bằng thuận lợi và hạ tầng hiện có. Đặc biệt, đoạn tuyến 9,5km từ ga Yên Thường đến ga Trung Mầu đi song song tuyến đường bộ nối sân bay Gia Bình, trong phạm vi giải phóng mặt bằng 120m đã được TP. Hà Nội phê duyệt.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Trần Hồng Minh đánh giá đoạn tuyến đi qua khu vực nội đô của Hà Nội và Bắc Ninh rất phức tạp, đông dân cư, nên yêu cầu các địa phương phải hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng và khởi công các khu tái định cư vào ngày 19/8, đồng thời đảm bảo khởi công toàn bộ các nhà ga, tuyến đường kết nối vào ngày 19/12/2025.

Bộ trưởng cũng chỉ đạo Ban Quản lý dự án và đơn vị tư vấn hoàn thiện hồ sơ toàn bộ vị trí ga, tuyến kết nối và phương án di dời công trình điện trong tháng 8. Đặc biệt, nghiên cứu kỹ phương án cầu cạn cho đoạn Hà Nội - Bắc Ninh nhằm giảm giao cắt với đường bộ và hạn chế ảnh hưởng đến khu dân cư.

Kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh: “Công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường và tái định cư cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các địa phương và chủ đầu tư, đảm bảo chính sách phù hợp từng đối tượng bị ảnh hưởng. Các hình thức hỗ trợ nên đa dạng, từ tái định cư tại chỗ, hỗ trợ mua nhà ở xã hội, đến chi trả bằng tiền mặt để người dân có quyền lựa chọn, ổn định cuộc sống và yên tâm đồng hành cùng dự án”.