Ngành cà phê Việt Nam bứt phá mạnh, lập kỷ lục kim ngạch xuất khẩu

Thông tin được công bố tại Hội nghị tổng kết niên vụ cà phê 2024 - 2025, định hướng niên vụ 2025 - 2026 do Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa) tổ chức ngày 24/10 tại TP.HCM.

Ông Nguyễn Nam Hải - Chủ tịch Vicofa, cho biết kết quả tăng trưởng vượt trội nhờ giá cà phê duy trì ở mức cao, trung bình 5.610 USD/tấn, tăng tới 52,7% so với niên vụ trước. Tính riêng 9 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cà phê đạt 1,25 triệu tấn, kim ngạch hơn 7 tỷ USD, tăng 11,7% về lượng và 62,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.

Theo Cục Hải quan Việt Nam, châu Âu tiếp tục là thị trường xuất khẩu chủ lực, chiếm gần 47% tổng sản lượng và kim ngạch. Trong đó, Đức đứng đầu với 196.259 tấn, Italy thứ hai với 124.766 tấn, Tây Ban Nha đứng thứ ba với 110.224 tấn. Tiếp theo là Nhật Bản, Mỹ và Algeria. Tổng lượng cà phê xuất khẩu sang thị trường châu Âu đạt hơn 710.000 tấn, kim ngạch trên 4 tỷ USD.

Ông Đỗ Xuân Hiền - Chánh Văn phòng Vicofa, cho biết niên vụ 2025 - 2026 đang bắt đầu mùa thu hoạch, với sản lượng dự báo tăng khoảng 10% so với niên vụ trước. Thời tiết thuận lợi cùng giá cà phê trong nước duy trì trên 100.000 đồng/kg trong thời gian dài, có thời điểm vượt 130.000 đồng/kg, đã thúc đẩy nông dân đầu tư chăm sóc, tái canh và ứng dụng giống mới có năng suất cao. Hiện giá cà phê dao động quanh 115.000 đồng/kg, tiếp tục là mức cao nhất trong nhiều năm qua.

Định hướng phát triển giai đoạn tới, Vicofa khuyến khích doanh nghiệp và nông dân tham gia chuỗi cung ứng cà phê bền vững, gắn với mục tiêu giảm phát thải và tín chỉ carbon. Hiệp hội sẽ hỗ trợ các địa phương và doanh nghiệp xây dựng mô hình sản xuất xanh, tài chính xanh, đồng thời tăng cường kết nối với các nhà mua hàng quốc tế, hình thành chuỗi giá trị minh bạch, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Ông Đỗ Xuân Hiền nhấn mạnh, Việt Nam cần xây dựng thương hiệu quốc gia cho cà phê Robusta, dòng sản phẩm chủ lực chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Dù là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, Việt Nam vẫn chưa có thương hiệu Robusta chính thức.

Vicofa kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành bộ tiêu chuẩn chất lượng quốc tế cho cà phê Robusta và Robusta đặc sản, đồng thời nghiên cứu, chọn tạo giống mới chịu hạn, thích ứng biến đổi khí hậu. Hiệp hội cũng sẽ phối hợp với các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tổ chức Ngày Cà phê Việt Nam, triển lãm và hội chợ chuyên ngành tại các thị trường trọng điểm nhằm quảng bá thương hiệu cà phê Việt Nam ra thế giới.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung đánh giá, cà phê không chỉ là mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực, mà còn là sinh kế của hàng triệu nông hộ, góp phần củng cố vị thế thương hiệu quốc gia của Việt Nam.

Trong nhiều năm qua, Việt Nam luôn giữ vững vị trí nước xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Brazil, chiếm gần 20% nguồn cung toàn cầu. Với năng suất trung bình 3 tấn nhân/ha, cao gấp ba lần mức trung bình thế giới, ngành cà phê Việt Nam đang thể hiện năng lực canh tác, đổi mới và khả năng thích ứng vượt trội.

Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế còn tồn tại: tỷ lệ cà phê nhân thô vẫn chiếm hơn 80% sản lượng xuất khẩu, trong khi chế biến sâu mới đạt khoảng 15%; hệ thống logistics, kho bãi và hạ tầng chế biến còn yếu; chi phí đầu vào cao và liên kết chuỗi sản xuất - tiêu thụ vẫn thiếu bền vững. Cùng với đó, biến đổi khí hậu, hạn hán và mưa cực đoan tiếp tục đe dọa năng suất tại các vùng trồng trọng điểm.

Để phát triển bền vững, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Vicofa phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và địa phương thúc đẩy truy xuất nguồn gốc, mở rộng chế biến sâu, giảm dần xuất khẩu thô và xây dựng thương hiệu “Cà phê Việt Nam” trên thị trường quốc tế.

Ngành cần áp dụng quy trình sản xuất tiết kiệm, giảm phát thải, phù hợp với Đề án sản xuất giảm phát thải giai đoạn 2025 - 2035, trong đó cà phê được xác định là cây trồng chủ lực trong chiến lược giảm phát thải và tín chỉ carbon quốc gia.

Về thị trường, Bộ khuyến nghị ngành đa dạng hóa xuất khẩu, mở rộng sang châu Á, Trung Đông và Đông Nam Á, tận dụng thương mại điện tử xuyên biên giới, đồng thời tăng cường liên kết nông dân - hợp tác xã - doanh nghiệp và thu hút đầu tư vào chế biến sâu.

Bộ cũng cam kết hỗ trợ chuẩn hóa dữ liệu vùng trồng, truy xuất nguồn gốc, huy động nguồn lực tái canh và giảm phát thải, bảo đảm ngành cà phê Việt Nam phát triển theo hướng chất lượng, bền vững và có thương hiệu toàn cầu.