Cơ hội vàng của Việt Nam trong kỷ nguyên số

Việt Nam đang ở thời kỳ mà đổi mới sáng tạo (ĐMST) được thể hiện rõ nét trong các nghị quyết của Đảng, cũng như sự phát triển mạnh mẽ của các doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã tạo nền tảng quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp KHCN và ĐMST.

Việt Nam đã bước vào giai đoạn mới, nơi KHCN trở thành động lực then chốt của tăng trưởng quốc gia. Từ sau những năm tháng chiến tranh khốc liệt, qua thời kỳ đổi mới, Việt Nam đã chọn con đường phát triển KHCN trong thời đại mới. Đây là một lựa chọn đầy khó khăn nhưng cũng rất quyết đoán. Sự lựa chọn này không chỉ mang lại lợi ích trước mắt mà còn đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển dài hạn của đất nước trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu.

Cuộc cách mạng này không chỉ là về công nghệ mà còn là về con người. Lực lượng nòng cốt của cuộc cách mạng chính là đội ngũ kỹ sư trẻ, nhiệt huyết và sáng tạo. Chính những con người này sẽ là nhân tố quyết định để Việt Nam vươn lên, trở thành một điểm sáng trong ngành công nghệ toàn cầu. Vì vậy, tạo ra hệ sinh thái thuận lợi để phát huy tối đa tiềm năng của đội ngũ này là vô cùng quan trọng.

Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) đã xây dựng chiến lược phát triển dựa trên bốn trụ cột, gắn liền với bốn Nghị quyết lớn của Bộ Chính trị: Nghị quyết 57 về phát triển KHCN, ĐMST và CĐS; Nghị quyết 59 về đổi mới hoạt động đối ngoại trong tình hình mới; Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; Nghị quyết 68 về phát triển khu vực kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế. Những Nghị quyết này thể hiện rõ cam kết của Chính phủ trong việc tạo ra môi trường thuận lợi để phát triển các lĩnh vực quan trọng, đồng thời thúc đẩy sự tham gia mạnh mẽ của khu vực kinh tế tư nhân.

Gần đây, Bộ Chính trị đã thông qua Nghị quyết 68, thể hiện cam kết rõ ràng trong việc thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân. Việt Nam hiện có khoảng 50.000 doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, tuy nhiên phần lớn vẫn là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Mặc dù vậy, đây lại chính là cơ hội lớn cho Việt Nam, bởi trong bối cảnh thế giới đang thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực CNTT, theo dự báo, trong 10 năm tới toàn cầu sẽ cần thêm khoảng nửa triệu kỹ sư CNTT. Đây là cơ hội vàng để Việt Nam phát huy lợi thế dân số trẻ, đam mê công nghệ, sẵn sàng trở thành trung tâm cung cấp nhân lực công nghệ chất lượng cao cho thế giới.

Việt Nam đang dần trở thành trung tâm dịch vụ số quốc tế với lực lượng lao động IT lớn, năng động và đáp ứng yêu cầu của các thị trường khó tính như Nhật Bản, Mỹ và châu Âu. Các tổ chức như VINASA đã, đang và sẽ tiếp tục cung cấp kỹ sư công nghệ cho các quốc gia này, những nơi đang thiếu hụt nguồn nhân lực trẻ và có năng suất lao động cao. Điều này chứng tỏ tiềm năng phát triển của Việt Nam trong ngành công nghệ và khả năng đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao của các thị trường quốc tế.

Trong 5 năm qua, điểm đầu vào đại học ngành CNTT luôn nằm trong top cao, chứng tỏ sức hút mạnh mẽ của ngành đối với giới trẻ. Tuy nhiên, dù có khoảng 50.000 doanh nghiệp và 1,2 triệu lao động CNTT, Việt Nam vẫn cần ít nhất 2,5 triệu người để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng của thị trường. Đây là một thách thức lớn đối với ngành công nghệ tại Việt Nam. Nếu có thể tạo ra một đội ngũ lao động có kỹ năng lập trình vững vàng và khả năng ứng dụng AI tiên tiến, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này.

Việt Nam là một quốc gia thu nhập trung bình thấp, câu hỏi đặt ra là làm sao để Việt Nam có thể vươn lên, chiếm lĩnh “khoảng trống” của thị trường toàn cầu, đồng thời duy trì được sự phát triển bền vững? Câu trả lời nằm ở việc phát triển mạnh mẽ hạ tầng số, đẩy mạnh các sáng kiến đổi mới sáng tạo, cùng với việc phát triển giáo dục và đào tạo trong lĩnh vực công nghệ. Điều quan trọng là phải có một cơ chế hỗ trợ, giữ chân nhân tài công nghệ và trả mức lương xứng đáng, qua đó duy trì năng lực cạnh tranh quốc gia.

Việt Nam hiện đang thu hút nhiều dòng vốn FDI lớn, nhưng cũng cần xem xét liệu chúng ta đã đủ cơ chế để giữ chân nhân tài và trả lương xứng đáng cho lực lượng kỹ sư công nghệ. Đây là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh quốc gia trong tương lai. Chính phủ cần ưu tiên đầu tư vào hạ tầng chiến lược như AI, bán dẫn và tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa lĩnh vực giáo dục tư nhân.

Đặc biệt, giáo dục tư nhân có thể tạo ra kết quả vượt trội, giúp gắn kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và đào tạo, đáp ứng nhu cầu thị trường và năng lực nhân lực. Điều này sẽ góp phần nâng cao chất lượng nhân lực và tạo ra nhiều cơ hội hơn cho doanh nghiệp Việt Nam trong các ngành công nghệ cao.

Chúng tôi tin rằng, nếu Chính phủ tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ các đề xuất đột phá từ doanh nghiệp và các cơ chế thúc đẩy đổi mới sáng tạo, Việt Nam sẽ chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các thương hiệu lớn như Viettel, VNPT, CMC, FPT và những kỳ lân như VNG. Các doanh nghiệp này sẽ góp phần vào sự thịnh vượng và tự cường của đất nước, đưa Việt Nam trở thành một trung tâm công nghệ toàn cầu trong thế kỷ 21.

(*) Chủ tịch Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA)

Hà Vy ghi