Bộ Tài chính đề xuất giảm mạnh nghĩa vụ tài chính khi chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở

Trong dự thảo tờ trình gửi Chính phủ, Bộ Tài chính cho biết nhiều địa phương phản ánh bảng giá đất mới theo quy định của Luật Đất đai 2024 có sự điều chỉnh tăng đột biến.

Hệ quả là số tiền sử dụng đất mà người dân phải nộp khi được phép chuyển mục đích sử dụng đất tăng cao gấp nhiều lần so với trước. Trước thực trạng này, một số địa phương đã đề xuất giảm mức thu nhằm hỗ trợ người dân, đặc biệt trong bối cảnh giá đất biến động mạnh.

Theo quy định hiện hành của Luật Đất đai năm 2024, khi chuyển mục đích sử dụng đất, người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất một lần cho toàn bộ thời gian thuê, tính theo mức chênh lệch giữa loại đất sau chuyển đổi và trước khi chuyển đổi.

Tuy nhiên, luật không quy định tính tiền theo tỷ lệ phần trăm chênh lệch, cũng không có điều khoản miễn, giảm đối với các hộ gia đình, cá nhân chuyển từ đất nông nghiệp sang đất ở.

Trước những khó khăn thực tế, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ xem xét hai phương án. Một là giữ nguyên quy định hiện hành, tức tính toàn bộ phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp theo bảng giá mới. Hai là áp dụng lại cơ chế tính theo tỷ lệ phần trăm như trước đây.

Cụ thể, đối với trường hợp chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở trong hạn mức giao đất ở, mức thu tiền sử dụng đất sẽ là 30% phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp.

Trường hợp vượt hạn mức, tỷ lệ này sẽ là 50%. Bộ Tài chính nhấn mạnh rằng phần lớn các diện tích đất nông nghiệp chuyển đổi này là đất dự trữ cho nhu cầu ở, ví dụ như đất vườn ao liền kề hoặc đất trong cùng thửa đất có nhà ở, do đó việc áp dụng mức thu giảm sẽ phù hợp và hợp lý.

Đề xuất này được kỳ vọng sẽ góp phần giảm nghĩa vụ tài chính cho người dân trong bối cảnh giá đất tính thu tiền tăng cao, đồng thời vẫn bảo đảm được nguồn thu ngân sách và tính minh bạch trong quản lý đất đai.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng thừa nhận phương án này chưa giải quyết triệt để vướng mắc đối với các loại đất nông nghiệp thuần túy không gắn liền với đất ở.

Để có cơ sở đánh giá tác động chính sách một cách toàn diện, Bộ Tài chính đã gửi văn bản đến các địa phương đề nghị báo cáo thực tế triển khai việc tính tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở. Một số tỉnh, bao gồm Nghệ An, Ninh Bình, Bến Tre, Nam Định… đã bày tỏ sự đồng thuận với đề xuất thu theo tỷ lệ phần trăm. Các địa phương cho rằng phương án này vừa hỗ trợ người dân, vừa không gây xáo trộn trong công tác quản lý đất đai.

Hiện Chính phủ đang xem xét các phương án do Bộ Tài chính đề xuất để sớm ban hành quyết định phù hợp trong thời gian tới.