Blockchain: Động lực mới cho phát triển kinh tế số tại Việt Nam

Công nghệ Blockchain đang nổi lên như một trong những công cụ quan trọng thúc đẩy quá trình chuyển đổi số. Một bước đi quan trọng của Chính phủ chính là Quyết định 1236/QĐ-TTg về chiến lược phát triển công nghệ Blockchain đến năm 2030. Đây được xem như "cú hích" giúp Việt Nam trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu khu vực trong lĩnh vực này.

Vai trò của Blockchain trong kinh tế số

Blockchain, với tính chất phi tập trung, minh bạch và bảo mật cao, đang trở thành nền tảng cho các dịch vụ tài chính, thương mại điện tử, y tế, giáo dục và quản lý công. Ứng dụng của Blockchain bên cạnh việc bảo mật dữ liệu, còn mở ra cơ hội phát triển các mô hình kinh doanh mới như tài chính phi tập trung (DeFi), hệ thống hợp đồng thông minh, và quản lý chuỗi cung ứng.

Theo các chuyên gia kinh tế, công nghệ Blockchain có thể giúp tiết kiệm chi phí giao dịch, tăng tính minh bạch trong các quy trình quản lý và giảm thiểu rủi ro gian lận.

Báo cáo của McKinsey (2023) chỉ ra rằng việc ứng dụng Blockchain trong các hệ thống quản lý chuỗi cung ứng toàn cầu có thể giúp tiết kiệm tới 30% chi phí kiểm soát và tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Điều này đặc biệt quan trọng đối với một quốc gia đang có những tham vọng lớn về xuất khẩu nông sản và công nghiệp như Việt Nam.

Ứng dụng Blockchain trong các lĩnh vực kinh tế

Blockchain đã và đang được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực tại Việt Nam, từ tài chính, nông nghiệp đến thương mại điện tử. Trong lĩnh vực tài chính, Blockchain giúp tối ưu hóa các quy trình thanh toán, chuyển tiền xuyên biên giới và quản lý tài sản. Các công ty tài chính như VNPay, MoMo và ViettelPay đã bắt đầu thử nghiệm các hệ thống thanh toán dựa trên Blockchain nhằm tăng tốc độ giao dịch và đảm bảo tính minh bạch.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, Blockchain được sử dụng truy xuất nguồn gốc sản phẩm, giúp nông dân và doanh nghiệp dễ dàng kiểm soát chất lượng và giảm thiểu rủi ro về an toàn thực phẩm. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, việc áp dụng Blockchain trong chuỗi cung ứng nông sản đã giúp tăng 15% giá trị xuất khẩu và giảm 20% chi phí quản lý.

Thương mại điện tử cũng là một lĩnh vực được hưởng lợi lớn từ công nghệ Blockchain. Các nền tảng thương mại điện tử lớn như Tiki, Lazada đã thử nghiệm các giải pháp Blockchain để xác thực tính xác thực của sản phẩm, từ đó tăng cường niềm tin của người tiêu dùng đối với các giao dịch trực tuyến. Blockchain giúp đảm bảo rằng tất cả các giao dịch đều được ghi nhận một cách minh bạch và không thể thay đổi, giảm thiểu nguy cơ gian lận.

Thách thức và cơ hội phát triển Blockchain tại Việt Nam

Mặc dù Blockchain mang lại nhiều tiềm năng cho nền kinh tế số, Việt Nam vẫn đang đối mặt với một số thách thức lớn. Trước hết, việc thiếu một khuôn khổ pháp lý hoàn chỉnh cho các hoạt động liên quan đến Blockchain và tài ản số là một rào cản đáng kể. Hiện nay, khung pháp lý về tài sản số vẫn chưa được ban hành tại Việt Nam, gây khó khăn cho các doanh nghiệp Fintech muốn phát triển các giải pháp tài chính phi tập trung (DeFi).

Bên cạnh đó, sự thiếu hụt về nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực Blockchain cũng là một trở ngại lớn. Các chuyên gia ước tính, chưa đến 10% lực lượng lao động trong ngành công nghệ thông tin tại Việt Nam có kiến thức chuyên sâu về Blockchain, và con số này chưa đủ để đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành công nghệ này trong tương lai.

Tuy nhiên, tiềm năng phát triển Blockchain tại Việt Nam vẫn rất lớn. Quyết định 1236/QĐ-TTg đã tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu, thử nghiệm và triển khai các giải pháp Blockchain. Với sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ và khu vực tư nhân, cùng với việc đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật và đào tạo nguồn nhân lực, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu trở thành quốc gia dẫn đầu về Blockchain trong khu vực vào năm 2030.

Trong tương lai, Blockchain sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam. Với tính bảo mật, minh bạch và khả năng ứng dụng đa dạng, Blockchain giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, kinh doanh và tạo ra các dịch vụ mới dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại. Các giải pháp về tài chính, quản lý tài sản, bất động sản và bảo hiểm dựa trên Blockchain mà các công ty như MetaDAP đang phát triển sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, việc xây dựng một hệ sinh thái Blockchain toàn diện sẽ giúp Việt Nam tạo ra các sản phẩm và dịch vụ có giá trị cao, bên cạnh đó còn thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ số. Đây là cơ hội để Việt Nam mở rộng thị trường, tăng cường hội nhập quốc tế và tiến tới trở thành một nền kinh tế số mạnh mẽ trong khu vực.

Chính sách của Chính phủ và tầm nhìn đến 2030

Nhận thức được tiềm năng của Blockchain, Chính phủ Việt Nam đã đưa ra Quyết định số 1236/QĐ-TTg ngày 22/10/2024, chính thức công bố chiến lược phát triển công nghệ này từ nay đến năm 2030. Mục tiêu của Chính phủ là xây dựng một cơ sở hạ tầng Blockchain quốc gia, thúc đẩy nghiên cứu và phát triển công nghệ này trong nhiều lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế, bao gồm tài chính, giáo dục, y tế, và các dịch vụ công cộng.

Ông Trần Quốc Việt - Tổng Giám đốc Công ty nền tảng Tài Sản Số metaDAP, chia sẻ: "Quyết định 1236/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ là một cú hích quan trọng đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực Blockchain và tài sản số. Các doanh nghiệp, trong đó có MetaDAP sẽ phải tận dụng cơ hội này để phát triển mạnh mẽ, cung cấp các giải pháp quản lý tài sản an toàn, bảo mật và minh bạch cho khách hàng. Chiến lược Blockchain quốc gia cũng sẽ giúp phát triển tài sản số trong nước và mở rộng ra thị trường quốc tế."

Ông cũng nhấn mạnh thêm rằng, MetaDAP sẽ tích hợp Blockchain vào quản lý tài sản số, đồng thời tạo ra các dịch vụ tài chính, bất động sản và bảo hiểm dựa trên nền tảng Blockchain. Điều này giúp doanh nghiệp tăng cường năng lực cạnh tranh và mở ra nhiều cơ hội lớn để Việt Nam trở thành một quốc gia dẫn đầu về ứng dụng công nghệ tiên tiến trong khu vực.

(*) Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam