Cơm trống đồng

Năm tôi vô lớp 6, ba má chuẩn bị một cái Tết "to" vừa để khen thưởng tôi vừa tưởng nhớ quê nội ở miền Trung xa xôi. Ba kể, quê nội nghèo lắm, ở mút tí tè ven biên giới Việt - Lào, rừng thiêng núi thẳm, quanh năm ngô khoai, chỉ có Tết gặt lúa nương, bắt con cá suối, con cheo rừng mới được mâm cơm tươm tất.

Ngoài món thịt kho hột vịt, bánh tét, khổ qua hầm, ba má lui cui làm một món rất xa xưa nhưng không thể thiếu trong mâm cúng 30 Tết ở quê nội. Ba tôi nói để làm món này, hồi ở quê, cả thôn tụ lại nhà tổ.

Má ra vườn hái trái dành dành chín rộ đem vô nghiền lấy nước cốt. Còn ba giã mớ cá lóc mới lưới ngoài ruộng hôm qua. Rồi nào là gấc nạo nghiền nhuyễn bân, đậu bo luộc, gà mái tơ hấp, thịt xắt hạt lựu, nấm mèo thái rối, cà rốt, khoai môn cắt sợi...

Lò trấu được ba nhóm cháy phừng phừng để má chiên cá lóc đã giã kỹ, trộn bột củ mình tinh cùng gấc đỏ tươi nổi bềnh bồng giữa chảo mỡ xèo xèo thiệt ngon mắt. Chiên cá xong, lửa còn liu riu, má bắc nồi cơm. Má nói củi canh nhiều, cơm háp lửa cháy khét mà nhão nhẹt. Trộn gạo với nước dành dành đúng lúc, cơm sẽ có màu mướt rượt.

Tôi khoái xem má xào thịt gà. Má tung nắm hành củ thái lát với củ nén đập dập vào giữa chão mỡ heo đương sôi, lập tức mùi thơm bay bát ngát. Thịt gà, nấm, đậu bo, cà rốt, khoai môn tuần tự nhập cuộc nhảy nhót vui nhộn theo nhịp tay đảo đôi đũa tre của má. 

Hết phần củi lửa, má ngồi tỉa cá chiên bột thành hình người nhảy múa, ngôi sao năm cánh. Ba đem khuôn cơm bằng đồng từ ông nội truyền lại chuẩn bị làm món đặc biệt. Cả nhà xem má khéo léo lót từng hình nhân, ngôi sao, đậu bo dưới đáy khuôn rồi đổ lên một lớp cơm, một lớp thịt xào thập cẩm. Má nói nén thiệt chặt tay, cơm mới không bị vỡ.

Khi khuôn cơm xuất hiện tròn vành vạnh trên đĩa thì tôi sững sờ cả người. Ôi chao đẹp quá, đúng là chiếc trống đồng rực rỡ vàng tươi, hoa văn người nhảy múa, vòng xanh ngọc đậu bo óng ả với những ngôi sao cá lấp lánh tỏa sáng cả nhà. 

Hương cơm trống đồng thơm ngào ngạt lâng lâng đem mùa Xuân tràn ngập khắp nhà. Cúng ông bà xong, trống cơm được dọn xuống. Tôi cứ tiếc hùi hụi muốn giữ nguyên hoài dáng mỹ miều của chiếc trống ấy. Nhưng khi nhâm nhi muỗng cơm đầu tiên, úi mèn ơi, sao mà ngon thế! Cơm thơm phưng phức hòa quyện thịt gà tan tơi, cá giòn rụm, đậu man mát ngọt. Trăm hương ngàn vị len lỏi khắp người. Tết nhẹ bước bao trùm hạnh phúc lên gia đình tôi.

Không bao giờ tôi quên món cơm trống đồng ngày Tết của ba má. Không bao giờ tôi có thể tìm lại ấm áp thân thương không khí Tết cùng ba má những ngày ấy. Mong rằng nơi vĩnh hằng nào đó, ba má tôi mãi vui vẻ mỗi khi Tết đem Xuân tới mọi nhà.