Xu hướng ẩm thực đẹp

Kết quả khảo sát toàn cầu về xu hướng lựa chọn nguyên liệu và thói quen dùng bữa tối bên ngoài tại nhiều quốc gia của Nielsen năm 2016 cho thấy, đã có sự thay đổi trong nhu cầu ẩm thực hiện đại.

Cụ thể, người tiêu dùng đã chuyển hướng từ tư duy tiêu thụ sang lối sống đơn giản, quan tâm nhiều đến những thực phẩm dùng nguyên liệu tự nhiên và phong cách chế biến tinh giản.

Đến năm 2018, xu hướng này hình thành rõ nét hơn với sự xuất hiện ngày càng nhiều những nhà hàng chay cùng các nhà cung cấp thực phẩm hữu cơ (organic). Ẩm thực chay trở thành xu hướng nổi bật, khi lượng tìm kiếm thực phẩm chay trên Google đã tăng lên 90% trong năm qua.

Nhu cầu này của người tiêu dùng cũng thúc đẩy các thương hiệu thức ăn nhanh lớn trên thế giới điều chỉnh thực đơn:  McDonald's đưa hamburger chay vào thực đơn chính ở một số quốc gia, Pizza Hut thử nghiệm một loại phô mai chay ở Anh...

Tại Việt Nam, theo anh Phan Bảo Giang - Sáng lập và điều hành Nhà hàng chay Ba Lá, có sự dịch chuyển rõ rệt trong nhu cầu ăn chay của người Việt hiện nay, đó là người tiêu dùng đang chuyển dần "từ hành vi ăn chay theo tôn giáo sang ăn chay tốt cho sức khỏe. Và điều này có lẽ sẽ không thay đổi nhiều trong 5 năm tới".

"Một sự dịch chuyển đáng ghi nhận nữa là đối tượng ăn chay ngày càng trẻ. Điều này phản ánh rõ nét sự thay đổi nhận thức trong xã hội. Ở các thế hệ trước, cha mẹ thường là người quyết định về chế độ dinh dưỡng, thì ngày nay người trẻ đã chủ động nhiều hơn trong việc chọn lựa cách ăn và nơi ăn của mình. Từ sự thay đổi này, các nhà cung cấp và các nhà hàng cũng sẽ thay đổi tư duy phục vụ, chuyển từ việc tập trung vào "độ ngon" sang chú trọng đến "độ đẹp" của món ăn", anh Bảo Giang nhìn nhận.

Bắt nhịp với những thay đổi trong nhu cầu ẩm thực của khách hàng, Nhà hàng chay Ba Lá đã điều chỉnh cách vận hành. "Tất cả những hoạt động tại Ba Lá đều từ tâm thức "nấu cho người nhà mình ăn" mà ra" - anh Bảo Giang chia sẻ. 

Khi giới trẻ đồng loạt hướng ứng lối sống cắt giảm đồ nhựa để bảo vệ môi trường, Ba Lá cũng chuyển sang sử dụng đồ dùng làm bằng cây cỏ tự nhiên. Hơn thế nữa, Ba Lá còn triển khai chương trình "Đổi sách lấy cây xanh".

Thực khách đến dùng bữa, nếu thích, có thể mang một chậu cây (do nhân viên nhà hàng tự ươm) về và được mời tặng lại cho nhà hàng một quyển sách hay. Số sách có được sẽ chuyển đến thư viện của các em nhỏ ở những vùng đất xa xôi.

Trên thực tế, chăm sóc thân tâm, sống trách nhiệm với môi trường là giá trị phổ biến mà phần lớn các nhà hàng chay đều lựa chọn để mang đến cho thực khách.

Nếu xu hướng ăn chay xuất hiện để giải quyết nhu cầu chăm sóc cơ thể thì đi xa hơn vào tâm lý của con người hiện đại, vẫn còn một nhu cầu mà những phát kiến công nghệ chưa thể đáp ứng được. Đó là mong muốn được thuộc về một điều gì thân thương của mỗi cá nhân, ở mọi độ tuổi.

Nhu cầu này vốn gắn liền với chuyện "lá rụng về cội" của những người trưởng thành xa xứ. Song trong khảo sát mới nhất của Nielsen về thế hệ Z, thế hệ sẽ chiếm khoảng 25% lực lượng lao động quốc gia, tương đương với 15 triệu người tiêu dùng vào năm 2025, thì gần 50% đáp viên cho biết họ ủng hộ thương hiệu có thể chuyên chở các giá trị và văn hóa Việt Nam.

Theo diễn giải của nghệ nhân ẩm thực Viên Trân, nếu nhìn sâu vào nét đẹp của một bữa ăn, sẽ bước qua được những lớp vỏ bày trí, để về lại với vẻ đẹp từ những điều bình dị nhất.

Như một chén canh chua nấu trong gian bếp quê chẳng hạn. Nơi không chỉ có mùi thức ăn, mùi gia vị mà còn có cả những vệt khói bay theo từng sợi nắng luồn qua khe cửa, có màu của một khung cảnh ký ức tuổi thơ...

Tương tự như chuyện ăn, chuyện uống, mà điển hình là uống trà cũng mở ra nhiều hiểu biết thú vị về văn hoá ứng xử của người Việt Nam. Theo chị Viên Trân, người Việt mình uống trà không đặt nặng tính hình thức.

Nhà có trà gì uống trà đó, có chén gì uống chén đó. Người ta không quan tâm nhiều đến trà ngon hay trà dở, mà đặt nặng người uống trà cùng với mình nói chuyện có hợp tình hợp nghĩa hay không. Cho nên người ngồi chung trên một bàn trà phải là tri âm tri kỷ, phải là bạn bè đồng hội đồng thuyền, những người thấu hiểu nhau.

Nếp ứng xử tế nhị đó hé mở phần nào đạo trà của người Việt Nam ta. Và như lời của chuyên gia Viên Trân thì "đạo trà ở đây là đạo tình đạo nghĩa, đạo đối nhân xử thế, đạo giữa con người với con người trong văn hóa ẩm thực quê hương".