Xe máy lao dốc, Honda vẫn “bá chủ”, doanh thu 100.000 tỷ đồng, lợi nhuận gấp nhiều ông lớn cộng lại

Sụt giảm mạnh

2020 là năm ảm đạm nhất đối với thị trường xe máy Việt Nam khi doanh số bán của các hãng liên tục giảm. Theo báo cáo của Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) vừa công bố, quý III/2020, các thành viên VAMM (gồm Honda Việt Nam, Piaggio Việt Nam, Suzuki Việt Nam, SYM Việt Nam và Yamaha Việt Nam) chỉ bán được 677.739 xe, giảm đến 18,49% so với cùng kỳ năm 2019. Đây là quý thứ ba liên tiếp trong năm, các doanh nghiệp VAMM sụt giảm doanh số. Trước đó, trong quý I/2020, các thành viên VAMM bán ra thị trường 731.077 xe thì đến quý II/2020 chỉ còn 518.920 xe, giảm đến 30,77%. 

Ngay như ông lớn chi phối thị trường xe máy Việt là Honda Việt Nam từ tháng 4-9/2020 cũng chỉ bán được 959.000 xe, giảm 25% so với cùng kỳ năm trước. Lý giải cho sụt giảm doanh số 9 tháng qua, lãnh đạo Công ty Honda Việt Nam cho rằng, diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 tại Việt Nam cũng như nhiều khu vực trên thế giới khiến nhu cầu và sức mua xe giảm mạnh.

Còn theo các chuyên gia, sự giảm sút của thị trường xe máy đã được dự báo. Hiện nay, nhu cầu về mặt hàng này không còn tăng trưởng như trước vì người tiêu dùng đã có thêm nhiều lựa chọn khác như xe đạp điện, xe máy điện. Bên cạnh đó, đời sống được nâng cao, giá ô tô rẻ hơn trước nên người tiêu dùng có xu hướng chọn mua ô tô thay cho xe máy. 

Để “cứu” thị trường, các hãng đã liên tục tung ra sản phẩm mới. Tháng 9 tháng qua, Honda ra mắt đến 9 mẫu xe mới, nổi bật nhất là dòng xe ga Honda SH Mode 125cc trang bị động cơ eSP+. Tương tự, hãng xe sang đến từ Ý Piaggio cũng tung ra thị trường 6 mẫu xe tay ga cao cấp. Cuối tháng 2, hãng xe này ra mắt phiên bản Medley 2020 tích hợp các tính năng thông minh, kết nối với con người thông qua smart phone. Tiếp đến là chiếc Liberty 50cc tham gia phân khúc xe tay ga cỡ nhỏ. Rồi đến Vespa Sei Giorni II, Vespa Primavera Sean Wotherspoon. Mới đây là sự ra mắt của bộ đôi phiên bản đặc biệt Vespa Spint và GTS Racing Sixties theo phong cách xe đua. 

Các hãng xe liên tục giảm giá bán để kéo sức mua

Cùng với đó là chính sách giảm giá bán để kéo sức mua. Chẳng hạn như Yamaha tặng 2 triệu đồng cho khách mua xe tay ga, giảm 1,5 triệu đồng khi mua xe tay côn cùng cơ hội trúng thưởng laptop, xe máy. Suzuki Việt Nam thì tặng phí trước bạ từ 3-5 triệu đồng cho khách mua xe, Piaggio Việt Nam áp dụng chính sách trả trước 35 triệu đồng khi khách mua các dòng xe Liberty, Medley, Zip. Hãng xe Ý còn tặng bảo hiểm sức khoẻ cho khách mua xe với quyền lợi lên đến 50 triệu đồng.

Honda trước nay được cho là thương hiệu “làm giá” nhất thị trường nhưng thời gian này cũng phải giảm giá bán. Cụ thể, trong tháng 10/2020, các đại lý của Honda Việt Nam giảm từ 4-5 triệu đồng cho các mẫu xe Air Blade 2020, PCX và Lead. Một số đại lý còn bán Honda Lead với giá thấp hơn mức đề xuất của hãng. 

Dự báo, năm 2020, tổng cầu xe máy sẽ về khoảng 3,1 triệu xe, trong đó các thành viên VAMM chỉ còn duy trì mức hơn 2,9 triệu xe, các năm tiếp theo sẽ giảm dần, còn 2,5 triệu xe vào năm 2024.

Mỗi phút có 6 xe máy tiêu thụ tại Việt Nam 

Trong năm 2019, theo số liệu của VAMM, 5 thành viên bao gồm Honda, Yamaha, Piaggio, Suzuki và SYM đã bán ra khoảng 3,25 triệu xe trong năm 2019. Như vậy, trung bình mỗi phút có 6 chiếc xe máy được tiêu thụ tại thị trường Việt Nam.

Honda Việt Nam vẫn nắm chi phối khi cung cấp tới 2.573.000 chiếc, chiếm đến 79% thị phần xe máy Việt. Bốn thương hiệu còn lại chỉ nắm giữ 21% thị phần. Tiếp đà này, trong tháng 9/2020, Honda Việt Nam bán ra thị trường 19.917 xe máy các loại, dù giảm 4% so với tháng trước nhưng vẫn chiếm đến 80,1% thị phần xe máy ở thị trường trong nước. Số thị phần còn lại chia cho 4 thường hiệu còn lại với thị phần giảm dần là Yamaha, Piaggio, Suzuki và SYM Việt Nam. 

Việt Nam được xem là một trong 4 thị trường xe máy lớn nhất thế giới

Các chuyên gia thị trường xe máy cho rằng, Honda Việt Nam có được thị phần lớn nhờ vào hai mẫu xe chủ lực Honda Vision và Honda Wave Alpha với sản lượng tiêu thụ luôn nằm trong top đầu những mẫu xe máy bán chạy nhất Việt Nam. Trong 6 tháng đầu năm tài chính 2021 (từ tháng 4-9/2020), có đến 204.102 xe Wave Alpha và 247.570 xe Vision được bán ra thị trường, chiếm lầm lượt 21% và 22,8% số lượng xe bán ra của hãng. Bên cạnh hai mẫu xe này, Honda còn thành công khi các mẫu xe Honda Air Blade, Lead và SH Mode rất được người tiêu dùng ưa chuộng thời gian qua. 

So kèo doanh thu, lợi nhuận

Do chiếm áp đảo về thị phần, doanh thu của Honda Việt Nam vượt 100.000 tỷ đồng năm 2018, năm 2019 dù chưa cập nhật số liệu nhưng sản lượng xe bán ra trong năm tại thị trường Việt Nam vẫn tăng trưởng, thị phần tăng 3% so với năm 2018. Biên lợi nhuận của Honda trong hai năm 2017 và 2018 đạt trên 30%. Năm 2018 Honda Việt Nam lãi trước thuế 23.448 tỷ đồng (hơn 1 tỷ USD), lợi nhuận sau thuế đạt 19.400 tỷ đồng, bỏ xa các đối thủ còn lại. Xin nhắc lại là doanh số và biên lợi nhuận được cộng cả mảng ô tô. Honda Việt Nam cũng là doanh nghiệp đóng thuế thứ hai trên cả nước, chỉ đứng sau Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel. 

Doanh thu của các hãng xe trong năm từ 2016-2019

Về quy mô, tổng tài sản của Honda tại thị trường Việt Nam hơn 40.000 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu hơn 20.000 tỷ đồng. Honda đã xây dựng hệ thống phân phối hơn 800 cửa hàng bán xe và dịch vụ do Honda ủy nhiệm trên khắp Việt Nam và 107 trung tâm bảo dưỡng. Trong khi đó, các hãng khác có tổng tài sản chỉ vài nghìn tỷ đồng như Yamaha hơn 6.300 tỷ đồng, Piagio hơn 3.700 tỷ đồng, VMEP hơn 2.700 tỷ đồng. 

Yamaha đứng thứ hai có doanh thu năm 2019 đạt 16.870 tỷ đồng, chỉ bằng 1/6 doanh thu của Honda, lợi nhuận sau thuế đạt hơn 2.100 tỷ đồng, tăng nhẹ so với năm 2018. Yamaha nổi tiếng với các dòng xe như Exciter, Sirous, Jupiter...

Đứng thứ ba về doanh thu là Piagio, năm 2019 đạt khoảng hơn 6.700 tỷ đồng, tăng 13% so với năm 2018. Lợi nhuận sau thuế đạt khoảng hơn 700 tỷ đồng, tăng hơn 20%.

Doanh thu của Suzuki khoảng 3.000 tỷ đồng/năm và VMEP/SYM khoảng hơn 2.000 tỷ đồng/năm. Trong tất cả hãng sản xuất xe máy tại Việt Nam, duy nhất VMEP lỗ liên tục ba năm gần đây, năm 2019 lỗ gần 300 tỷ đồng.